Pomimo, iż wydawać by się mogło, iż o kawie powiedziano i napisano już wszystko, to tak naprawdę napój ten ma właściwości, z których istnienia wiele osób nie zdaje sobie sprawy. W niniejszym artykule przedstawię dane dotyczące tego napoju, które zapewne dla wielu osób będą prawdziwym zaskoczeniem. Oto dwanaście, najbardziej intrygujących danych na temat tego napoju, które przeczą wielu obiegowym teoriom i przekonaniom!
Kawa zmniejsza ryzyko cukrzycy
Wspomniane przed chwilą polifenole obecne w ziarnach kawy (i w przygotowanym z nich naparze) korzystnie wpływają na stan gospodarki węglowodanowej zmniejszając tym samym ryzyko zachorowaniem na cukrzycę. Dane naukowe wskazują, że osoby, które regularnie piją kawę, statystycznie rzadziej zapadają na tę przypadłość. Co ciekawe, efekt jest szczególnie wyraźny przy wysokiej konsumpcji kawy wynoszącej ponad cztery filiżanki na dobę. Należy mieć jednak na uwadze, że takie ilości kawy dostarczają dawek kofeiny, które mogą być uciążliwe dla niektórych osób powodując rozdrażnienie i bezsenność. W świetle omawianego zagadnienia dobrym rozwiązaniem wydaje się być bezkofeinowa wersja tego napoju.
Kawa chroni komórki nerwowe
Regularne picie kawy korzystnie wpływa na kondycję komórek nerwowych istotnie zmniejszając ryzyko rozwoju demencji i choroby Alzheimera, a także choroby Parkinsona. Efekt ten związany jest właśnie z wysoką zawartością wspomnianych wcześniej związków fenolowych. Antyoksydanty zawarte w kawie chronią neurony przed nadmiernym wpływem wolnych rodników i dodatkowo – co szczególnie istotne - pobudzają aktywność neuroprzekaźników zaangażowanych w rozwój funkcji kognitywnych (poznawczych). Wyniki wstępnych danych naukowych sugerują także, iż polifenole kawowe chronić mogą przed rozwojem niektórych form nowotworów mózgu. Optymalna dawka kawy w omawianym kontekście to prawdopodobnie od jednej do czterech filiżanek na dobę.
Kawa korzystnie wpływa na wątrobę
Jeszcze kilkanaście lat temu ostrzegano, że regularna konsumpcja kawy może być zabójcza dla wątroby. Dziś można spotkać się z dokładnie odwrotnymi stwierdzeniami. Osoby, które piją kawę, mają wątrobę często w lepszej kondycji niż kawowi abstynenci. Za tę właściwość znowuż odpowiedzialne są wspominane już wielokrotnie związki fenolowe. Chronią one komórki wątrobowe przed negatywnym wpływem wolnych rodników, co zmniejsza ich degenerację i mocno usprawnia przebieg procesów regeneracyjnych.
Kawa zmniejsza ryzyko zaburzeń nastroju
Antydepresyjne właściwości kawy budzą sporo kontrowersji, istnieją bowiem powody by uważać, że bardzo wysokie dawki kofeiny negatywnie wpływają na nastrój. Niemniej jednak badania naukowe wskazują, że osoby, które regularnie piją kawę mają o około 10% mniejsze ryzyko rozwoju depresji. Co więcej, kawosze także dwa razy rzadziej podejmują próby samobójcze! Póki co nie wiadomo dokładnie, które składniki kawy odpowiedzialne są za jej przeciwdepresyjne właściwości. Przez pewien czas sądzono, że zbawienny wpływ na nastrój wywołują przeciwutleniacze, coraz więcej jednak wskazuje na to, że unikalne walory kawie nadają aromatyczne związki lotne uwalniane w trakcie parzenia i konsumpcji. Temat wymaga dalszych badań.
Kawa przyspiesza metabolizm i wspomaga odchudzanie
Filiżanka kawy mogłaby śmiało konkurować z porcją dobrej jakości suplementu odchudzającego z grupy termogeników. Z resztą preparaty tego typu często zawierają substancje pochodzące z ziaren kawy takie jak metyloksantyny i polifenole. Obecna w kawie kofeina działa na następujących płaszczyznach:
- zmniejsza uczucie zmęczenia, pobudza do działania,
- zwiększa zdolności wysiłkowe (możemy trenować ciężej i więcej),
- zwiększa spontaniczną aktywność fizyczną, (więcej energii wydatkujemy na codzienne czynności)
- podnosi termogenezę (nasila produkcję ciepła).
Wszystko to sprzyja redukcji tkanki tłuszczowej. Dodatkowo polifenole zawarte w kawie potęgują wspomniany efekt poprzez następujące mechanizmy:
- przedłużają wpływ katecholamin (uwalnianych pod wpływem kofeiny) na komórki tłuszczowe,
- poprawiają wrażliwość insulinową,
- zmniejszają wchłanianie niektórych składników z pożywienia,
Termogenne walory kawy można zwiększyć dodając doń imbiru lub chilli. Cukier mleko zmniejszają natomiast nasilenie powyższego efektu.
Kawa rozpuszczalna to też kawa
Wiele osób jest świecie przekonanych o tym, że kawę rozpuszczalną otrzymuje się w wyniku przeprowadzenia skomplikowanych reakcji chemicznych, a sam produkt końcowy niewiele ma wspólnego z prawdziwą kawą, jest bowiem mieszaniną kofeiny i sztucznych aromatów. W praktyce jednak tego typu przekonania mają niewiele wspólnego z prawdą. Kawę instant otrzymuje się z prawdziwych ziaren kawy, które podaje się najpierw prażeniu a następnie odpowiedniemu przetwarzane i bądź to liofilizacji bądź też suszeniu rozpyłowemu. Kawy lepszej jakości uzyskuje się z zastosowaniem liofilizacji, która nie powoduje utraty smaku i aromatu. W odniesieniu do walorów smakowych i kunsztu picia kawy, wersja instant tego napoju nie cieszy się raczej prestiżem, niemniej w odniesieniu do zawartości kofeiny i przeciwutleniaczy – czy nam się to podoba czy nie - jest to pełnowartościowa kawa.
Kawa nie jest tak zabójcza dla magnezu jak się powszechnie sądzi
Istnieje takie pogląd, który mówi, że kawa zwiększa wydalanie magnezu z organizmu, (a odpowiedzialna za ten fakt jest kofeina). Faktycznie stwierdzenie to jest prawdziwe, ale jedynie warunkowo. Żeby doprowadzić do zaburzenia bilansu magnezowego trzeba bowiem wypić około 5 – 6 kaw (dostarczając tym samym przynajmniej 500mg kofeiny). Pijąc jedną lub dwie przeciętnej mocy kawy w ciągu dnia, magnezem przejmować się ni musimy.
Osoby pijące kawę żyją dłużej
Fakt ten wydaje się być mocno zaskakujący, ale ma poparcie w kohortowych badaniach naukowych, które wyraźnie wskazują, że osoby regularnie pijące kawę żyją dłużej niż jednostki, które napoju tego unikają. Czy to właśnie kawa przedłuża życie – nie można mieć stuprocentowej pewności, niemniej wiele wskazuje na to, że obserwowany efekt związany jest właśnie z aktywnością wspomnianych już związków fenolowych.
Kawa i kreatyna nie wykluczają się wzajemnie
Jakiś czas temu upowszechnił się pogląd, zgodnie z którym kawa znosi korzyści wynikające z przyjmowania kreatyny. Co istotne, wniosek ten wyciągnięty został na podstawie analizy wyników jednego z badań. Tak więc, faktycznie istnieją przesłanki by połączenia kawy i kofeiny unikać. Warto jednak mieć na uwadze, że wyniki wspomnianego eksperymentu są odosobnione. W innych badaniach połączenie kreatyny i kofeiny okazały się efektywne we wspieraniu rozwój zdolności wysiłkowych. Również codzienna praktyka pokazuje, że łączenie wspomnianych substancji nie jest problemem w odniesieniu do uzyskiwanych efektów. Co więcej, na rynku jest wiele preparatów zawierających oba związki – i cieszą się one bardzo dobrymi opiniami.
Kawa nie wywołuje nadciśnienia
Kolejnym nieprawdziwym przekonaniem na temat kawy jest to, które mówi, że regularna jej konsumpcja wywołuje nadciśnienie. Zależność okazuje się być skomplikowana. Otóż istnieją dowody na to, że jednorazowe spożycie kawy (lub przyjęcie innego źródła kofeiny), powoduje wyraźny wzrost ciśnienia tętniczego krwi u osób, które na co dzień nie mają z nią kontaktu. Regularna ekspozycja organizmu na działanie kofeiny sprawia jednak, że powyższy efekt zanika. U kawoszy wypicie filiżanki lub dwóch kawy nie wpływa na ciśnienie krwi.
Co za dużo to niezdrowo
Chociaż na przestrzeni ostatnich dwóch dekad, kawa z „bezwartościowej używki” stałą się wręcz napojem o właściwościach prozdrowotnych, to nie oznacza to wcale, że można ją pić bez ograniczeń. Nadmierna jej konsumpcja wiąże się z ryzykiem zaburzeń zdrowotnych związanych chociażby z wysoką podażą kofeiny, (mogącej w dużych ilościach wywoływać bezsenność, rozdrażnienie, odwodnienie) oraz kwasu szczawiowego, który hamuje wchłanianie wapnia i może wytrącać się w nerkach w postaci złogów.
