Kamica nerkowa jest jedną z najczęstszych dolegliwości związanych z funkcjonowaniem układu moczowego. Jej objawów doświadcza przynajmniej raz w życiu co dziesiąty mężczyzna i co dwudziesta kobieta. Kamica nerkowa nie oszczędza również sportowców i osób aktywnych fizycznie, warto więc zrozumieć istotę tej przypadłości oraz zapoznać się z metodami profilaktyki i leczenia.
Czym jest kamica nerkowa?
Kamicę nerkową stwierdza się wtedy, gdy w układzie moczowym obecne są złogi (zwane potocznie kamieniami) zbudowane ze związków chemicznych występujących w moczu. Zbudowane są one najczęściej ze szczawianu lub rzadziej fosforanu wapnia, niekiedy z kwasu moczowego i bardzo rzadko także z fosforanu magnezowo-amonowego lub aminokwasu – cystyny. Do powstawania złogów przyczynia się nadmierne nagromadzenie wspomnianych powyżej związków w moczu, przez co wytrącają się one w postaci kryształków (zwanych potocznie piaskiem), które wraz z upływem czasu zwiększają swoje rozmiary, tworząc tzw. kamienie. Owe kamienie mogą niekiedy doprowadzić do zablokowania dróg moczowych, co związane jest z wystąpieniem wyjątkowo uciążliwych objawów.
Objawy kamicy nerkowej
Kamica nerkowa przez długi czas może nie dawać żadnych typowych objawów. Złogi tworzą się niekiedy latami, sukcesywnie powiększając swoje rozmiary. Pewnego dnia pojawić się jednak może nagły, niezwykle silny ból w okolicy nerki lub w dole brzucha zwany kolką nerkową, związany z przemieszczeniem się istniejącego kamienia. Jeżeli kamień moczowy, będący przyczyną objawów bólowych jest stosunkowo mały, to istnieje szansa na samoistne ustąpienie kolki nerkowej. W pozostałych przypadkach konieczna jest pomoc lekarska (obejmująca często interwencję chirurgiczną). Oprócz kolki nerkowej sygnałem alarmowym, mogącym świadczyć o istnieniu problemu może być też częste parcie na mocz i uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza.
Rozpoznanie kamicy nerkowej
Kamicę nerkową rozpoznaje się na podstawie objawów (kolka nerkowa) oraz badań obrazowych, (USG, RTG, TK, urografia). Umożliwia to także określenie wielkości i liczby złogów moczowych oraz ich lokalizacji. Zaleca się też wykonanie badań krwi i moczu (np. dobowa zbiórka moczu) pozwalających odszukanie prawdopodobnej przyczyny tworzenia się kamieni (nie zawsze jednak uchwytna przyczyna istnieje). Oznacza się m.in. zawartość szczawianów, wapnia, sodu, kwasu moczowego, cytrynianów i kreatyniny w moczu oraz jego objętość i odczyn pH.
Czynniki sprzyjające rozwojowi kamicy nerkowej
Wytrącaniu kryształków mogących tworzyć złogi w układzie moczowym sprzyja przede wszystkim niedostateczna podaż płynów oraz niewłaściwa dieta. Przyjmuje się, że dobowa produkcja moczu powinna wynosić minimum dwa litry. Nadmierne spożycie pokarmów kwasotwórczych (mięso, jaja, ryby, produkty zbożowe), przy niedostatecznym spożyciu pokarmów zasadotwórczych (warzywa i owoce) bez wątpienia doprowadza do niekorzystnej zmiany środowiska w układzie moczowym, związanej z obniżeniem pH moczu (choć tworzeniu niektórych złogów sprzyjać może także wyższe pH moczu), nadmiernym wydalaniem wapnia. Dodatkowym czynnikiem zwiększającym ryzyko powstawania kamieni jest wysokie spożycie szczawianów, zawartych w kakao, czekoladzie, orzechach, szpinaku, rabarbarze, truskawkach. Do czynników ryzyka zaliczyć należy także przyjmowanie dużych dawek witaminy D lub wapnia.
Kamica nerkowa jako konsekwencja innych chorób i zaburzeń
Niekiedy powstawaniu kamieni nerkowych sprzyja także współistnienie innych chorób i zaburzeń. Czynnikiem predysponującym może być powiększenie gruczołu krokowego, czyli przypadłość dotykająca przede wszystkim dojrzałych mężczyzn oraz osób młodych stosujących doping hormonalny. Powiększenie gruczołu krokowego powodować może stan, w którym mocz nie odpływa prawidłowo z obu lub jednej nerki (np. z powodu przerostu gruczołu krokowego). Tworzeniu złogów w drogach moczowych sprzyja także nadczynność przytarczyc, choroba Leśniowskiego i Crohna, a także… nadmierna masa ciała. Badania potwierdzają, że ludzie otyli są bardziej narażeni na rozwój kamicy nerkowej!
Podsumowanie
Kamica nerkowa to przypadłość, która dotyczy znacznej części społeczeństwa. Jej skutki mogą być wyjątkowo uciążliwe (bolesne). Chociaż często dokładna przyczyna pojawienia się złogów moczowych jest nieznana, to uważa się, iż istotne znaczenie w profilaktyce (jak i leczeniu) ma odpowiedni sposób odżywiania. Kolejny artykuł zostanie poświęcony właśnie temu zagadnieniu.
Treści prezentowane na naszej stronie mają charakter edukacyjny i informacyjny. Dokładamy wszelkich starań, aby były one merytorycznie poprawne. Pamiętaj jednak, że nie zastąpią one indywidualnej konsultacji ze specjalistą, która jest dostosowana do Twojej konkretnej sytuacji.
