Czym są goitrogeny?

Czym są goitrogeny i jak działają?

Goitrogeny, przynajmniej z naukowego punktu widzenia, to takie substancje, które mogą powodować, bądź powodują powstanie tak zwanego „wola” - nazywa się je też substancjami wolotwórczymi.

Goitrogeny są to substancje uważane za antyodżywcze, które występują w naszej żywności. Badania wykazują, że hamują one wchłanianie składników odżywczych z pożywienia, potrzebnych nam w zdrowej diecie. Substancje te są w stanie zablokować przyswajanie jodu i zaburzyć jego gospodarkę w naszym organizmie. Co za tym idzie? Dochodzi do licznych dysfunkcji i zaburzeń.

Goitrgeny oddziałują na naszą tarczycę na kilka różnych sposobów, mianowicie: przez wyżej wspomniane zaburzenia wchłaniania pierwiastków, przede wszystkim jodu, hamują działanie TPO – enzymu, który dołącza jod do tyrozyny, tworząc tym samym hormon tarczycy. Goitrogeny zmniejszają też działanie samego TSH.

Do naturalnych substancji wolotwórczych (goitrogenów) należą: tioglikozydy, glikozydy cyjanogenne, polifenole oraz hemaglutyniny. Najważniejszą grupę składników antyodżywczych stanowią tioglikozydy.

Goitrogeny i źródła ich występowania

Goitrogeny najczęściej występują w roślinach z rodziny krzyżowych. Warto dodać, że zawarte są we wszystkich częściach rośliny, ale najwięcej znajdziemy ich w nasionach. Do naszego organizmu trafiają bezpośrednio przez spożycie ich, ale dostają się też wraz z mlekiem pochodzącym od krów, które karmi się nadmiarem paszy zawierającej spore ilości roślin krzyżowych.

Do warzyw, w których znajdziemy (tioglikozydy) antyodżywcze substancje zaliczamy głównie:

• kapustę włoską,
• brukselkę,
• kalafior,
• kalarepę,
• brokuł,
• jarmuż,
• brukiew,
• rzepak,
• gorczycę,
• orzeszki ziemne,
• suche nasiona roślin strączkowych (groch, fasola, bób, soja, ciecierzyca soczewica).

W mniejszym stopniu, ale również goitrogeny występują też między innymi w: szpinaku, sałacie, cebuli, czosnku, rzodkiewce, pomidorach oraz selerze, ponadto pewne ilości znajdziemy też w truskawkach, orzeszkach piniowych, prosie, gruszkach, słodkich ziemniakach oraz kaszy jaglanej. Badania wykazują, że zawartość nie jest większa niż 1-1,5 mg na 100 g produktu.

Wyżej wymienione produkty, w których zawartość goitrogenów jest znacząca, uniemożliwiają wykorzystanie przez organizm składników mineralnych, ponieważ w przewodzie pokarmowym tworzą z nimi dość trudno rozpuszczalne kompleksy.

Warto dodać, że w pewnym stopniu można temu zapobiec, a na pewno ograniczyć ich niekorzystne oddziaływanie na organizm. Chociażby poprzez gotowanie szczególnie bez przykrycia, wtedy co najmniej 30% niekorzystnych substancji jest w stanie ulecieć razem z parą, fermentacja, czy moczenie też przyczynia się do ograniczenia wchłaniania goitrogenów z pożywienia, ale też mrożenie jest w stanie obniżyć poziom tioglikozydów. Sam fakt niełączenia pewnych produktów ze sobą (chociażby ryb z produktami zawierającymi goitrogeny- nie łączymy tych substancji z produktami, które są bogate w jod) powoduje zmniejszenie niekorzystnych skutków jedzenia goitrogenów w nadmiarze.

Tioglikozydy wykazują także właściwości przeciwnowotworowe. Jednak zbyt częste spożywanie warzyw z rodziny krzyżowych w profilaktyce wymaga także równoczesnego spożywania produktów bądź suplementów bogatych w jod.

Podsumowanie

Sam fakt spożywania przez osoby zdrowe produktów, które zawierają goitrogeny nie jest w stanie nagle wytworzyć tak zwanego „wola”. Uważać na te produkty powinny osoby, które już cierpią na schorzenia ze strony tarczycy, bądź takie, które wykazują ku temu predyspozycje.

Zdrowe osoby, aktywne, które posiadają zbilansowaną dietę, bogatą w witaminy i minerały nie muszą się obawiać, gdyż ryzyko negatywnego wpływu goitrogenów jest bliskie zeru.