Co to znaczy, że produkt jest instant?
Instant w odniesieniu do żywności znaczy tyle co błyskawiczny, natychmiastowy, gotowy po zalaniu wrzątkiem. Terminem tym określa się sproszkowany produkt spożywczy przeznaczony do rozpuszczenia w wodzie lub innym płynie, gotowy do spożycia bez gotowania. Produkty tego typu określa się również niekiedy mianem żywności wygodnej. Przykładem produktów instant są zupki chińskie, dania i zupy gotowe po zalaniu wrzątkiem, kawa rozpuszczalna, budynie i kisiele niewymagające gotowania, mleko w proszku.
Jak powstają produkty instant?
Żywność instant powstaje w procesie instantyzacji. Proces ten polega na pełnym przetworzeniu żywności, obejmując całkowite usunięcie wody z produktu, tak by miał on strukturę umożliwiającą natychmiastowe przyjęcie wody z powrotem. Instantyzacja produktów może odbywać się z wykorzystaniem metody liofilizacji lub suszenia rozpyłowego.
Zupka chińska – historia żywności instant
Sztandarowym produktem instant jest zupka błyskawiczna, nazywana potocznie zupką chińską. Za twórcę błyskawicznej zupy z makaronem, gotowej po zalaniu wrzątkiem, uznaje się Japończyka Momofuku Ando. Jego celem było stworzenie produktu o łatwej dostępności, by zwalczyć problem niedoboru żywności. Pomysł swój wzorował na japońskiej zupie ramen.
Pierwsza zupka błyskawiczna pojawiła się w sprzedaży w 1958 roku. Co ciekawe, początkowo błyskawiczne zupki uważane były za towar luksusowy. Nic dziwnego, ich cena przekraczała bowiem znacznie ceny makaronu udon. Pierwsze zupki chińskie produkowano między innymi z przeznaczeniem dla astronautów. W późniejszym czasie stały się popularne w dalekobieżnych pociągach w Rosji.
W 1971 roku Momofuku wypuścił zupki chińskie – Nissin – sprzedawane w plastikowym kubku, będącym już naczyniem przeznaczonym do zaserwowania dania. Produkt ten zaczął cieszyć się w Japonii coraz większą popularnością wraz ze spadkiem jego ceny.
Głównym składnikiem zupki chińskiej jest makaron. Składa się on z mąki pszennej, soli i wody, zawiera niestety również sporo fosforanów, sodu, węglanu potasu. Odpowiednio przygotowany makaron smażony jest w głębokim tłuszczu, a następnie suszony. Poza makaronem w zupkach chińskich znajdziemy małe saszetki z przyprawami i tłuszczem – to one nadają daniu charakterystyczny smak. Zawierają duże ilości soli oraz glutaminian sodu, stosowanego jako wzmacniacz smaku i zapachu. Zastosowane procesy i skład zupki chińskiej sprawia, że jest to produkt ciężkostrawny, trawiony dłużej niż zwykły makaron.
Czy produkty instant są zdrowe?
Z pewnością zaznaczyć trzeba, że nie każdy produkt instant jest równy innemu produktowi tego typu. Jednakże w większości dań typu zupka chińska, makaron do zalania wrzątkiem itp., znajdziemy dużo niepotrzebnych i szkodliwych dla naszego zdrowia składników.
Co siedzi w wielu daniach instant:
- sól – w nadmiernych ilościach może przyczyniać się do powstawania nadciśnienia,
- glutaminian sodu – wzmacnia smak. Nadmierne spożycie może powodować zawroty głowy, bóle głowy, palpitacje serca, nadmierną potliwość, niepokój,
- tłuszcze trans – wydłużają przydatność produktów instant do spożycia, mają jednak negatywny wpływ na nasze zdrowie. Wpływają między innymi na wzrost frakcji cholesterolu LDL. Sprzyjają tyciu i zmianom miażdżycowym,
- spulchniacze – dzięki którym makaron szybko pęcznieje,
- polepszacze smaku i zapachu,
- konserwanty,
- barwniki.
Regularne i nadmierne jedzenie dań instant, "gorących kubków" i zupek chińskich wywiera niekorzystny wpływ na nasze zdrowie. Produkty tego typu cechuje znikoma wartość odżywcza.
Czy zawsze niezdrowe?
Do dań instant zalicza się jednak również takie produkty jak kawa rozpuszczalna, a także dania poddane liofilizacji. Liofilizacja usuwa wodę z produktu przy użyciu niskich temperatur, dzięki czemu potrawy zachowują oryginalny smak, naturalne wartości mineralne i witaminy. Liofilizacji poddawane może być mięso, warzywa, owoce, grzyby, ryby, sery. Dzięki temu zabiegowi stają się one lekkie, hermetyczne opakowanie zapewnia długi czas przydatności produktu. Ich przygotowanie jest równie szybkie i łatwe co produktów typu zupka chińska. Torebkę z gotowym daniem wkładamy do gorącej wody i czekamy kilka minut. Dania obiadowe są zazwyczaj gotowe już po około 4-6 minutach. Żywność liofilizowana ma dużo więcej wartości odżywczych, zachowuje przy tym nadal cechy produktu błyskawicznego.
Podsumowanie
W czasach, gdy cierpimy na permanentny brak czasu, chętnie wybieramy przekąski, których przygotowanie zajmuje zaledwie kilka minut. Wystarczy je zalać gorącą wodą. Produkty instant są bardzo łatwe w przygotowaniu, jednak nie są zbilansowane pod względem zawartości witamin i minerałów, często zawierają duże ilości soli. Posiłek tego typu zjedzony raz na jakiś czas nie zaszkodzi, jednak regularne spożywanie zupek czy gotowych dań może przynieść organizmowi wiele szkód. Jeśli zależy nam na błyskawicznym przygotowaniu dania lepiej sięgać po posiłki/produkty liofilizowane.
