Czy naturalne światło wpływa na zdrowie?

Naturalne światło dla lepszego zdrowia

Badania przeprowadzone w Northwestern Medicine i University of Illinois w Urbana-Champaign wykazały, że źródło światła, które oddziałuje na nas w ciągu dnia, wpływa na zdrowie zarówno psychiczne, jak i fizyczne. W badaniu tym wzięło udział prawie 50 osób. Wypełnili oni  specjalnie przygotowane kwestionariusze zawierające pytania dotyczące  jakość życia,  stanu zdrowia i jakość snu. Niektórzy z badanych pracowali wówczas w dużych pomieszczeniach przy dużych oknach, więc głównym źródłem światła było naturalne światło dzienne, a inni spędzali czas w pomieszczeniach pozbawionych okien, zatem korzystali ze sztucznego oświetlenia. Każdy z badanych nosił przez cały czas trwania eksperymentu specjalne urządzenie, które mierzyło ich ekspozycję na światło i poziom aktywności.
Osoby, które pracowały w środowisku bez okien i miały niewiele do czynienia ze światłem dziennym, zgłaszały znacznie więcej problemów ze snem i ogólną energią w ciągu dnia. Okazało się też, że osoby pracujące przy świetle dziennym mają mniejsze problemy z zasypianiem, a kiedy już śpią, to rzadziej się budzą, przesypiają  średnio 46 minut więcej. Osoby pozbawione światła dziennego były też mniej aktywne.

Światło wpływa na rytmy dobowe

Światło wbrew pozorom odgrywa bardzo ważną rolę w naszym zdrowiu i samopoczuciu. Wpływa ono na rytmy dobowe każdego organizmu. Rytmy dobowe koordynują szereg funkcji organizmu, w tym uwalnianie hormonów, regulację temperatury ciała, cykl snu i czuwania. Zaburzenia rytmu okołodobowego związane są z problemami zdrowotnymi, w tym depresją, cukrzycą, bezsennością i otyłością.
Jak to wszystko działa? W Twoim mózgu masz „zegar główny”, który kontroluje rytm dobowy Twojego ciała. Ten zegar główny otrzymuje dane ze światła uderzającego w siatkówkę w Twoich oczach i używa tych informacji do ustawienia lub zresetowania rytmów okołodobowych. Aby uzyskać optymalne zdrowie, Twoje oczy powinny mieć do czynienia ze światłem naturalnym w ciągu dnia i całkowitą ciemnością w nocy. Według Phyllis Zee, M.D, neurologa i specjalisty od snu w Northwestern, ekspozycja na naturalne światło rano może być szczególnie ważna dla zdrowia i dobrego samopoczucia.

Naturalne światło a masa ciała

Badanie przeprowadzone na Northwestern University wykazało silną korelację, między ekspozycją na światło a BMI. Uczestnicy, na których oddziaływało naturalne światło we wczesnych godzinach porannych, mieli niższe BMI, niż ci, którzy otrzymali pierwszą ekspozycję w późniejszych godzinach. Im wcześniej miała miejsce naturalna ekspozycja na światło, tym lepiej. Związek między wczesną ekspozycją na światło i BMI utrzymywał się nawet wtedy, gdy rozważano inne czynniki, które wpływają na masę ciała, takie jak: dieta, czas trwania snu, wiek, ilość ćwiczeń i pora roku.

Naukowcy uważają, że nie wystawianie oczu na światło na początku dnia, wysyła niewłaściwy komunikat do zegara głównego w mózgu. Na podstawie tej informacji mózg "resetuje" naturalne rytmy okołodobowe. Prowadzi to do zmian w hormonach, które kontrolują głód i metabolizm. Krótko mówiąc, zaburzony zostaje rytm dnia naszego organizmu.

Jak jeszcze światło może wpływać na zdrowie?

Pracownicy zmianowi, którzy raz pracują w ciągu dnia a raz w nocy, mają ograniczoną ekspozycję na naturalne światło w ciągu dnia. Zamiast tego miewają  ekspozycję na światło w nocy i nie dość, że jest to sztuczne światło, to jeszcze nie w tych godzinach, co powinni. Organizm w takiej sytuacji łatwo się rozregulowuje. Szereg badań pokazuje, że pracownicy zmianowi są bardziej narażeni na różne problemy zdrowotne, w tym na raka piersi, cukrzycę typu 2, problemy z trawieniem i depresję. Jak można się spodziewać, powszechne są też problemy ze snem. Nocne zmiany robocze powodują zmianę rytmów okołodobowych, które mają negatywny wpływ na zdrowie.

Naturalne światło wpływa także na nasz nastrój. Badania pokazują, że ekspozycja na naturalne światło w ciągu dnia może pomóc ludziom cierpiącym na depresję. Pora dnia ma tutaj naprawdę duże znaczenie, ponieważ ekspozycja na światło w nocy, wcale nie rekompensuje jego braku w ciągu dnia. Problemem jest też okres zimowy, kiedy dni są krótsze i mamy jeszcze mniejsze możliwości wystawiania się na światło dzienne. Wiele osób cierpi w tym okresie na tzw. sezonowe zaburzenie afektywne, które jest pewnego rodzaju stanem depresyjnym wynikającym z pory roku.

Szereg szpitali projektuje swoją budynki tak, aby wpuścić więcej naturalnego światła do pomieszczeń dla pacjentów. Badanie wykazało, że pacjenci narażeni na światło z zewnątrz wymagają mniejszej ilości leków przeciwbólowych i zgłaszali też mniejszy stres podczas pobytu. Oczywiście dla personelu także to ma korzystny wpływ, nie tylko, jeśli chodzi o samopoczucie, ale także wydajność pracy.

Podsumowanie

Jeśli tylko możesz, zwiększ swoją ekspozycję na światło dzienne. We współczesnym świecie nie jest to takie proste, ale istnieje kilka rzeczy, które możesz zrobić:

• utrzymuj sypialnię w jak najciemniejszym stanie. Na noc zasłaniaj okna, unikaj przechowywania urządzeń, które emitują jakieś światło, np. diody. Niebieskie światło zakłóca dobowy rytm dnia,
• rano, od pierwszych chwil odsłaniaj wszystkie okna. Niech Twoje oczy dostaną jak największą dawkę światła dziennego od jak najwcześniejszych godzin,
• jeżeli tylko możesz, to staraj się rano wyjść na 10-minutowy spacer, np. spacer z psem, idź pieszo do pracy albo do piekarni po świeże pieczywo. Jeżeli nie masz takiej możliwości, to może chociaż w trakcie drugiego śniadania w przerwie w pracy,
• staraj się wystawiać siebie na działanie światła dziennego jak najwięcej od momentu przebudzenia do południa,
• jeżeli możesz, ustaw swoje biurko przy oknie,
• w godzinach wieczornych ogranicz korzystanie z komputera, telefonu i innych urządzeń elektronicznych emitujących niebieskie światło. Połóż się wcześniej wstać, żeby móc wcześniej rano wstać.

Uzyskanie większej ilości światła dziennego może znacząco poprawić Twój nastrój, ułatwi kontrolę masy ciała i może potencjalnie zmniejszyć ryzyko niektórych chorób.