Miedź - niezbędny składnik diety

Biologiczna rola miedzi

Miedź jest pierwiastkiem zaliczanym do mikroelementów i stanowi niezbędny składnik naszej diety. Wchodzi w skład wielu enzymów, czyli unikalnych związków „napędzających” przebieg przemian biochemicznych zachodzących w ustroju. Bez niej enzymy takie jak dysmutaza ponadtlenkowa czy tyrozynaza nie mogłoby wykonywać swoich działań. W efekcie doprowadziłoby to do poważnych zaburzeń homeostazy ustrojowej i wielu poważnych problemów zdrowotnych. Miedź uczestniczy w procesach oddychania komórkowego i reguluje pracę układu odpornościowego jak również układu krążenia, biorąc udział w procesie syntezy czerwonych krwinek. Właściwe spożycie tego pierwiastka jest również ważne dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Miedź uczestniczy również w produkcji barwnika skóry i włosów – melaniny.

Źródła miedzi w diecie i zapotrzebowanie na ten pierwiastek

Stosując racjonalną dietę i spożywając nisko przetworzone produkty żywnościowe łatwo można zapewnić odpowiednie spożycie miedzi. Pierwiastek ten obecny jest zarówno w pokarmach pochodzenia zwierzęcego i roślinnego, przy czym najlepszymi jego źródłami są: podroby takie jak wątroba, warzywa liściaste, orzechy i nasiona, pełnoziarniste produkty zbożowe, a także – kakao. Dzienne zapotrzebowanie na ten pierwiastek wynosi około 0,9mg w przypadku osób dorosłych i zwiększa się u kobiet w okresie ciąży (1mg na dobę) oraz w czasie karmienia piersią (1,3mg na dobę).

Czym grozi niedobór, a czym nadmiar miedzi?

Niedobory miedzi doprowadzą do zaburzenia pracy ważnych enzymów, co skutkuje obniżeniem wydajności wielu reakcji biochemicznych zachodzących w ustroju. Skutkiem tego mogą być m.in. niedokrwistość, pękanie naczyń krwionośnych i krwotoki wewnętrzne, uszkodzenia aparatu ruchu (związane z pogorszeniem stanu kości). Dochodzi także do pogorszenia pracy układu nerwowego, co objawia się zaburzeniami koncentracji uwagi i zmęczeniem. Mogą pojawić się też parestezje i drętwienia kończyn. Niedobory miedzi skutkują również obniżeniem odporności immunologicznej i większą podatnością na zakażenia. Dodatkowo deficyt tego pierwiastka sprzyja depigmentacji włosów przez co stają się bezbarwne, czyli – siwe... Warto jednak wiedzieć, że również nadmiar jest niepożądany i prowadzi do negatywnych następstw, głównie ze strony układu nerwowego. W takim wypadku pojawić się mogą: obniżenie nastroju, rozdrażnienie, a w skrajnych przypadkach także stany psychotyczne.

Komu grozi niedobór a komu nadmiar miedzi?

Teoretycznie o niedobory miedzi jest stosunkowo trudno. W niektórych wypadkach mogą się one pojawić. Okolicznością sprzyjającą może być stosowanie mało zróżnicowanej diety odchudzającej. W grupie ryzyka są przede wszystkim osoby stosujące suplementację cynkiem. Badania naukowe wskazują, że już stosunkowo niewielkie dawki tego pierwiastka upośledzają wchłanianie i retencję miedzi w ustroju. W przypadku agresywnej suplementacji cynkiem (30mg na dobę lub więcej ), warto rozważyć dodanie suplementu zawierającego miedź. Dodatkowo wchłanianie tego pierwiastka upośledzają: witamina C i fluor. Nadmiar miedzi  grozi przede wszystkim osobom, które na co dzień używają miedzianych naczyń kuchennych i przetrzymują lub podgrzewają w niej żywność. Pewne ryzyko niesie za sobą także suplementacja preparatami zawierającymi miedź (np. modne wśród osób aktywnych fizycznie kilkukrotne przekraczanie dawek w przypadku kompleksów witaminowo-mineralnych).

Podsumowanie

Miedź jest bardzo ważnym składnikiem naszej diety, a zarówno jej nadmiar jak i niedobór nieść może za sobą negatywne konsekwencje. Zagrożenie niedoborem tego pierwiastka pojawia się w sytuacji stosowania przewlekłej suplementacji cynkiem i dużymi dawkami witaminy C oraz spożywaniu napojów zawierających fluor (jak niektóre herbaty). Nadmiar miedzi wystąpić może przy używaniu miedzianych naczyń mających kontakt z konsumowaną żywnością.