Nie od dziś wiadomo, że izomery trans nienasyconych kwasów tłuszczowych przemysłowego pochodzenia w sposób niekorzystny wpływają na nasze zdrowie. Zazwyczaj jednak aspekt ten poruszany jest w sposób fragmentaryczny, co w efekcie sprawia, że mało kto zdaje sobie sprawę jak rozległe mogą być szkody wywołane przez te tłuszcze. Tymczasem tak naprawdę izomery trans w zaburzają pracę licznych układów i narządów zwiększając ryzyko wystąpienia wielu groźnych chorób.
To warto wiedzieć o tłuszczach trans
Kwasy tłuszczowe o konfiguracji trans, powstają głównie na skutek częściowego uwodornienia olejów roślinnych i mają szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym. Z technologicznego punktu widzenia, ich największymi walorami są:
stały stan skupienia w temperaturze pokojowej
odporność na działanie wysokiej temperatury,
niska cena.
Tłuszczów uwodornionych (utwardzonych) powszechnie używa się do wyrobu słodyczy, dań typu instant i innych wysoko przetworzonych artykułów spożywczych. Na domiar złego izomery trans powstają także podczas obróbki termicznej pokarmu z użyciem olejów roślinnych zasobnych w wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Tak więc nawet jeśli na co dzień unikamy żywności zawierającej tłuszczów uwodornionych, to i tak poprzez smażenie w warunkach domowych np. na oleju słonecznikowym to dostarczamy organizmowi sporej dawki tych szkodliwych substancji.
Tłuszcze trans – skutki zdrowotne
Izomery trans w sposób wielokierunkowy przyczyniają się do pogorszenia kondycji zdrowotnej. Dostępne dane naukowe wskazują, iż tłuszcze te przyczyniają się do zwiększenia ryzyka rozwoju następujących przypadłości:
Choroby układu krążenia – regularna konsumpcja izomerów trans doprowadza do deregulacji mechanizmów odpowiedzialnych za funkcjonowanie gospodarki lipidowej. Objawia się to pogorszeniem stosunku LDL (lipoprotein o niskiej gęstości zwanych „złym cholesterolem”) do HDL (lipoprotein o wysokiej gęstości zwanych dobrym cholesterolem), a także wzrostem aktywności białka C-reaktywnego będącego markerem stanu zapalnego. Wszystko to powiązane jest ze wzrostem ryzyka rozwoju choroby niedokrwiennej serca.
Rak – wysokie spożycie izomerów trans podnosi ryzyko rozwoju chorób nowotworowych. W jednym z badań wykazano, że ich regularna konsumpcja może zwiększać szanse rozwoju raka piersi nawet o 75%. Temat wymaga głębszych i szerzej zakrojonych badań, niemniej już dostępne dane źródłowe wskazują, iż niekorzystna zależność może być daleko idąca.
Otyłość – spożycie kwasów tłuszczowych trans przemysłowego pochodzenia może być niezależnym czynnikiem rozwoju otyłości. Takie wnioski płyną z danych naukowych. W jednym z badań wykazano, iż sama obecność tych składników w diecie, przy braku zmian w kaloryczności może zwiększać ryzyko przyrostu nadmiernej masy ciała po nad 7% w ciągu sześciu lat!
Choroba Alzheimera – eksperymenty przeprowadzone na zwierzętach wskazują, iż regularna konsumpcja produktów zasobnych w izomery trans przyczynia się do zaburzeń funkcjonowania mózgu. Efektem tego jest wzrost ryzyka rozwoju chorób neurodegeneracyjnych takich jak choroba Alzheimera. Materiałów z badań przeprowadzonych z udziałem ludzi jest ciągle niewiele, niemniej znaczna część specjalistów uważa, że związek przyczynowo-skutkowy jest niemal pewny.
Depresja – o potencjalnym wpływie izomerów trans na ryzyko rozwoju depresji mówi i pisze się ostatnio coraz więcej. Badania obserwacyjne wskazują, iż szanse na rozwój tej przypadłości, u osób spożywających znaczne ilości utwardzonych tłuszczów roślinnych są niemal o połowię wyższe niż u osób unikających tego typu pokarmów. Prawdopodobnie efekt ten związany jest z faktem, iż izomery trans wypierają kwasy omega 3 z błon komórek w obszarach mózgu odpowiedzialnych za nastrój i samopoczucie.
Cukrzyca – izomery trans, poprzez niekorzystny wpływ jaki wywierają na funkcjonowanie gospodarki insulinowo-glukozowej mogą zwiększać ryzyko rozwoju cukrzycy typu drugiego. Zależność ta potęgowana jest przez ich właściwości prozapalne. Nie bez znaczenia jest też oddziaływanie izomerów trans na stan gospodarki lipidowej.
Zaburzenia płodności – efekt ten zauważalny jest przede wszystkim u kobiet (choć spekuluje się, iż u mężczyzn także może występować). Dane naukowe sugerują, że każdy wzrost udziału izomerów trans o 2% w dziennym bilansie kalorycznym zwiększa ryzyko wystąpienia zaburzeń płodności o około 73%!
Udar - zależność pomiędzy występowaniem udaru niedokrwiennego mózgu a spożywaniem żywności będącej źródłem tłuszczów o konfiguracji trans został potwierdzony stosunkowo niedawno. W jednym z badań szczególnie zagrożoną występowaniem tego typu epizodów grupą osób okazały się być kobiety w okresie pomenopauzalnym. Dane naukowe wskazują, że u pań będących w tej grupie wiekowej, spożywanie średnio 6,1g kwasów tłuszczowych trans podnosi ryzyko występowanie udaru mózgu o niemal 40% (w porównaniu do kobiet spożywających około 2,2 g izomerów trans na dobę).
Podsumowanie
Jak widać lista możliwych skutków zdrowotnych wynikających z regularnej konsumpcji produktów będących źródłem izomerów trans jest długa i zatrważająca. Co najgorsze, wiele wskazuje na to, że potencjalnych konsekwencji może być o wiele dłuższa, póki co jednak brakuje namacalnych dowodów w przypadku przynajmniej kilku spekulowanych zależności. Zdecydowanie warto poświęcić swoją uwagę i czas na to by wyeliminować z codziennego menu wszystkie produkty zasobne w te szkodliwe składniki.
Treści prezentowane na naszej stronie mają charakter edukacyjny i informacyjny. Dokładamy wszelkich starań, aby były one merytorycznie poprawne. Pamiętaj jednak, że nie zastąpią one indywidualnej konsultacji ze specjalistą, która jest dostosowana do Twojej konkretnej sytuacji.
