Stres to jeden z największych wrogów naszego zdrowia. Mimo tego, że zdajemy sobie z tego sprawę i twierdzimy, że marzymy o spokoju, nieustannie gwarantujemy sobie kolejne bodźce wyzwalające wyrzuty kortyzolu i adrenaliny. Tak, jakbyśmy byli od nich uzależnieni i nie potrafili bez nich żyć.
Dlaczego nadmiar kortyzolu jest zły?
Organizm ludzki jest niezwykle mądry. Istnieje wiele dowodów świadczących o tym, że nasze ciała mają mechanizmy samoleczenia. Zdolności naszego organizmu wykraczają daleko poza gojenie się ran skórnych, złamanych kości czy infekcji. Posiadamy zdolności niszczenia komórek nowotworowych i spowalniania procesu starzenia się.
Jest jednak pewien haczyk, który sprawia, że jednak starzejemy się szybciej niżbyśmy tego chcieli, przeziębiamy się i ciężko chorujemy.
Pod wpływem chronicznego stresu mechanizmy samoleczenia organizmu zostają zaburzone i przestają działać.
Co dzieje się, gdy poziom kortyzolu jest nienaturalnie wysoki?
- podwyższony poziom hormonu stresu skutkuje nadmiernym odkładaniem tłuszczu w dolnej części brzucha, często również na twarzy oraz na karku
- podwyższony poziom kortyzolu utrudnia budowę tkanki mięśniowej
- podwyższony poziom kortyzolu nasila rozpad tkanki mięśniowej
- podwyższony poziom hormonu stresu utrudnia pracę nad redukcją tkanki tłuszczowej
- podwyższony poziom kortyzolu skutkuje zatrzymaniem wody w organizmie
- podwyższony poziom kortyzolu wpływa na osłabienie układu odpornościowego (częste infekcje)
- podwyższony poziom kortyzolu wpływa na zaburzenia dobowego rytmu – w tym problemy ze snem.
Przy stale podwyższonym jego poziomie nie jest możliwe normalne funkcjonowanie. Niemożliwe staje się osiągniecie spokoju i relaksu, dobry sen, a nawet utrzymanie optymalnej wagi ciała.
Po czym poznać, że narażeni jesteśmy na zbyt duży/ chroniczny stres, a poziom kortyzolu w naszym ciele jest zbyt wysoki? Oto 10 oznak:
Problemy ze snem
Zwykle w godzinach wieczornych poziom kortyzolu spada po to, byśmy mogli w nocy odpocząć, wyspać się i zregenerować. Jeśli dobowy cykl wydzielania kortyzolu jest zaburzony, jego poziom utrzymuje się w godzinach wieczornych na wysokim poziomie, a my czujemy się pobudzeni i mamy problem, by zasnąć.
Jeśli kładziesz się wieczorem do łóżka i mimo zmęczenia nie możesz zasnąć, a zamiast tego kręcisz się z boku na bok, prawdopodobnie twój kortyzol jest zbyt wysoki.
Nie możesz spać, a w rezultacie rano budzisz się zmęczony.
Uczucie zmęczenia pomimo snu
W prawidłowym rytmie dobowym kortyzol szczytową wartość osiąga w momencie wybudzenia ze snu. Dzięki niemu mamy rano energię, by wstać i normalnie funkcjonować. W przypadku zaburzonego dobowego rytmu wydzielania kortyzolu często dzieje się tak, że rano jego poziom jest zbyt niski i w efekcie mamy problem, żeby się wybudzić. Potrzebujemy kawy, żeby zacząć dzień. Czujemy się zmęczeni i ospali. Nawet jeśli udaje nam się przespać noc.
Przybieranie na wadze mimo diety i ćwiczeń
Wysoki poziom kortyzolu zwiększa tendencje do odkładania się tkanki tłuszczowej w rejonie pasa. Nawet wówczas, gdy odżywiamy się zdrowo i jesteśmy aktywni fizycznie możemy gromadzić nadmiar tłuszczu, zwłaszcza na brzuchu.
Częste infekcje
Wysoki poziom kortyzolu sprawia, że działanie układu odpornościowego zostaje osłabione, przez co jesteśmy bardziej narażeni na działanie wirusów i bakterii.
Jeśli chorujesz dużo częściej niż zwykle to znak, że układ autoimmunologiczny nie funkcjonuje prawidło. Przyczyną może być chroniczny stres!
Zachcianki na niezdrowe jedzenie
Wysoki poziom kortyzolu zwiększa ryzyko podwyższonego poziomu glukozy we krwi, a tym samym zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy.
Wahania poziomu cukru, zmęczenie, brak energii – sprawiają, że częściej niż zwykle mamy ochotę pić kawę, jeść czekoladę i fast foody.
Jeśli do tej pory nie miałeś większego problemu z utrzymaniem diety, a zachcianki były rzadkością to znak, że poziom kortyzolu może być zbyt wysoki.
Obniżone libido
Kiedy poddani jesteśmy ciągłemu stresowi organizm znajduje się w sytuacji "walcz i przetrwaj". Funkcje reprodukcyjne schodzą na dalszy plan. Utrzymujący się wysoki poziom kortyzolu towarzyszy spadkowi hormonów płciowych, a w efekcie odczuwamy mniejszy popęd seksualny.
Problemy trawienne
Wysoki poziom kortyzolu wpływa niekorzystnie na działanie układu pokarmowego. Praca żołądka i jelit zostaje osłabiona. Mogą pojawiać się mdłości, zgaga, wzdęcia, skurcze brzucha, rozwolnienia lub zaparcia.
Bóle głowy i pleców
Utrzymujący się przez dłuższy czas wysoki poziom kortyzolu sprzyja wzrostowi stężenia prolaktyny. Wysoki poziom prolaktyny powoduje nadwrażliwość na ból. Nawet najmniejszy ból głowy może być odczuwany, jak tona cegieł spadających na głowę.
Nerwowość
Podwyższony poziom kortyzolu i adrenaliny może przyczyniać się do ciągłego uczucia niepokoju i nerwowości. Niekiedy prowadząc do paniki i paranoi.
Depresja
Pod wpływem wysokiego stężenia kortyzolu spada produkcja serotoniny. W efekcie czujemy się przygnębieni i zdołowani.
Podsumowanie
Kortyzol to hormon, który posiada dwa oblicza. Może być zarówno naszym sprzymierzeńcem, jak i wrogiem. Powszechnie panuje opinia, że kortyzol jest zły i trzeba go bezwzględnie obniżać. Nie jest to prawdą. Kortyzol jest nam potrzebny do funkcjonowania. Naszym wrogiem są zaburzenia wydzielania kortyzolu. Tak więc obniżanie jego poziomu ma sens tylko w określonych sytuacjach. Ciało daje nam wyraźne znaki, kiedy wydzielanie kortyzolu nie jest prawidłowe. Nie pozostawaj obojętny na te znaki. Odpowiednio dobrana dieta i suplementacja mogą być pomoce w redukcji poziomu kortyzolu. Nie należy jednak zapominać, że kluczowe znaczenie zawsze mieć będzie zmiana stylu życia i dbałość o odpowiednią ilość i jakość snu.
