Współczesny styl życia sprawia, że większość z nas spędza wiele godzin w pozycji siedzącej — przy biurku, w samochodzie, przed komputerem lub w pracy zdalnej. Jako dietetyk widzę, jak często pacjenci traktują ruch jako jedyną „ochronę” przed skutkami siedzenia. Niestety najnowsze badania pokazują, że sama aktywność fizyczna nie zawsze wystarczy. Pojawia się jednak interesujący kierunek: dieta może pomagać niwelować niektóre szkody, jakie siedzący tryb życia wyrządza układowi krążenia.
Co dzieje się z naczyniami krwionośnymi, gdy długo siedzimy?
W ciągu dnia, bez względu na to, czy jesteśmy aktywni fizycznie, czy nie, długotrwałe siedzenie powoduje spadek przepływu krwi w kończynach, a to z kolei wpływa na pogorszenie funkcji śródbłonka — cienkiej warstwy komórek wyściełającej naczynia.
Badania pokazują, że nawet niewielkie pogorszenie funkcji naczyń (o około 1%) zwiększa ryzyko chorób serca, udaru i nadciśnienia o kilkanaście procent. To oznacza, że szkody kumulują się nie tylko u osób nieaktywnych, ale także u tych, którzy po prostu spędzają większość dnia siedząc, mimo treningów po pracy.
Właśnie dlatego naukowcy postanowili sprawdzić, czy istnieje sposób, by zabezpieczyć naczynia krwionośne w czasie siedzenia.
Flawanole — niewielkie cząsteczki o dużym znaczeniu
Flawanole to grupa polifenoli obecnych w herbacie, kakao, jabłkach, jagodach, śliwkach, winogronach oraz niektórych orzechach. Od lat wiemy, że wspierają pracę naczyń krwionośnych, działają przeciwzapalnie i poprawiają przepływ krwi.
Wcześniejsze badania sugerowały, że flawanole pomagają również w sytuacjach stresowych — np. podczas stresu emocjonalnego. Jednak dopiero najnowsze badanie z 2025 roku pokazało, że mogą także chronić naczynia krwionośne podczas codziennego, niepozornego stresu fizjologicznego, jakim jest siedzenie.
Co wykazało badanie z 2025 roku?
Naukowcy z Uniwersytetu w Birmingham przebadali czterdziestu młodych mężczyzn. Badanych podzielono na osoby o wyższym i niższym poziomie sprawności. Każda osoba otrzymała przed dwugodzinnym okresem siedzenia napój kakaowy albo prawie pozbawiony flawanoli (5,6 mg), albo bardzo bogaty w te związki (695 mg).
Następnie zmierzono funkcję naczyń krwionośnych w nogach i ramionach, przepływ krwi oraz ciśnienie.
Wyniki są jednoznaczne
Osoby, które piły nisko-flawanolowe kakao, doświadczyły wyraźnego pogorszenia funkcji naczyń, spadku przepływu krwi i zwiększenia ciśnienia,
Osoby, które piły wysoko-flawanolowe kakao, nie odnotowały tych negatywnych zmian — naczynia pracowały tak samo dobrze jak przed siedzeniem.
Co ważne, poziom wytrenowania nie miał znaczenia.
Lepsza kondycja nie chroniła przed „uszkodzeniem siedzeniem”.
To pierwsze badanie, które wyraźnie pokazuje, że flawanole mogą chronić naczynia niezależnie od formy fizycznej.
Co to oznacza dla nas w praktyce?
Jako dietetyk uważam, że te wyniki są niezwykle ważne, bo dotyczą codziennych sytuacji większości z nas. Siedzenie nie zawsze można wyeliminować — ale można zminimalizować jego skutki.
Regularne włączanie produktów bogatych w flawanole może wspierać układ krążenia, zwłaszcza gdy spędzamy długie godziny przed komputerem. Nie chodzi o to, by pić słodkie kakao, ale o wybór kakao wysokiej jakości, gorzkiego, minimalnie przetworzonego, lub częstsze sięganie po:
- czarną i zieloną herbatę,
- jabłka, jagody, śliwki,
- orzechy,
- produkty kakao o wysokiej zawartości naturalnych polifenoli.
To proste, dostępne produkty, które mogą dodatkowo wspierać zdrowie naczyń. Nie zastąpią ruchu, ale mogą stanowić ważny element profilaktyki.
Podsumowanie
Badanie z 2025 roku pokazuje, że flawanole mogą chronić układ krążenia przed negatywnymi skutkami długiego siedzenia, nawet u osób aktywnych fizycznie. To oznacza, że dieta i skład produktów, po które sięgamy, mają wpływ nie tylko na masę ciała czy poziom energii, ale także na zdrowie naczyń w sytuacjach, których często nie kojarzymy ze stresem dla organizmu.
Włączenie do diety kakao wysokiej jakości, herbaty, owoców jagodowych i innych źródeł flawanoli może być prostym sposobem wspierania zdrowia serca w codziennym życiu — zwłaszcza kiedy nasza praca lub styl życia wymagają wielu godzin siedzenia.
