Cellulit traktowany jest często jako wróg numer jeden kobiecej sylwetki. Istnieje niezliczona ilość artykułów dotyczących istoty tego problemu i równie wiele poradników opisujących najskuteczniejsze (rzekomo) sposoby na jego zwalczenie. Niestety rzadko kiedy trafić można na opracowanie fachowe, większość publikacji szerzy mniejsze lub większe herezje i raczej zaciemnia niż rozjaśnia istotę tej jakże powszechnej przypadłości.
Zrozumieć cellulit
Cellulitem nazywamy zmiany w ukształtowaniu skóry, charakteryzujące się tworzeniem specyficznych, nieregularnych zgrubień pod skórą, przez co przypomina ona wyglądem "skórkę pomarańczową".Cellulit jest problemem mającym charakter powszechny, doświadcza go zdecydowana większość dorosłych kobiet. U podłoża tej przypadłości, wbrew niektórym przypuszczeniom nie leżą czynniki zapalne, ale raczej środowiskowe, genetyczne i hormonalne.
Uważa się, że kluczową rolę w rozwoju cellulitu odgrywa estrogen, czego dowodem jest nasilenie tego zjawiska u kobiet w okresach i stanach fizjologicznych kiedy poziom tego hormonu jest wysoki (np. w czasie ciąży i podczas hormonalnej terapii zastępczej). Podobnie fakt, iż cellulit jest najbardziej widoczny w miejscach, w których gromadzenie tkanki tłuszczowej związane jest właśnie z aktywnością estrogenu (takich jak pośladki, uda), świadczyć może na zaangażowanie tego hormonu w rozwój tej nieprawidłowości.
Anatomia cellulitu
Z medycznego punktu widzenia cellulit określany jest jako choroba tkanki podskórnej, przebiegająca z patologiczną zmianą struktury tkanki tłuszczowej i tkanki łącznej oraz z upośledzeniem mikrokrążenia. Ze względu na występujące zaburzenia cyrkulacji krwi i chłonki cellulit wiąże się z występowaniem specyficznych obrzęków międzytkankowych, zwłóknień. W efekcie skóra zmienia swój wygląd, dochodzi do jej zwiotczenia, a obrzmienie naskórka i poszerzenie porów wraz z pojawiającymi się zagłębieniami wynikającymi z nieregularnego napięcia sprawiają wrażenie „pomarańczowej skórki”. Cellulit może mieć różne stopnie nasilenia co opisuje poniższa skala.
- Stopień 0: brak cellulitu
- Stopień I. Jeśli dana osoba znajduje się w pozycji leżącej lub stojącej, rejon skóry dotkniętej cellulitem jest w miarę gładki, zmiany uwidoczniają się jedynie w wyniku uszczypnięcia lub w trakcie skurczu mięśnia.
- Stopień II. Objaw „pomarańczowej skórki” występuje w pozycji stojącej, a zanika w pozycji leżącej.
- Stopień III. Wyraźne pofałdowania skóry oraz efekt „skórki pomarańczy” pojawiają się tak w pozycji stojącej, jak i leżącej
Kto jest narażony?
Z mniejszym lub z większym prawdopodobieństwem możemy wyróżnić szereg uwarunkowań i czynników, które sprzyjają powstawaniu cellulitu, kluczowe znaczenie ma jednak płeć . Nie ulega żadnej wątpliwości, że problem ten dotyczy głównie dorosłych kobiet. Cellulit u mężczyzn jest niezwykłą rzadkością, ale może towarzyszyć niektórym zaburzeniom hormonalnym, takim jak niedobór androgenów.
Uważa się, że istotne znaczenie w rozwoju problemu pełnią estrogeny, dlatego szczególnie narażone na występowanie cellulitu są kobiety z wysokim poziomem tych hormonów, zwłaszcza w trakcie ciąży czy stosujące środki hormonalne (HTZ, antykoncepcja). Zwraca się też uwagę na możliwość negatywnego oddziaływania związków estrogenowych zawartych w żywności. Póki co brakuje jednak rzetelnych danych naukowych omawiających to zagadnienie.
Inne czynniki sprzyjające
Niektóre źródła wskazują także na potencjalne zaangażowanie w rozwój cellulitu katecholaminy, prolaktyny, kortyzolu i insuliny. Stąd też niewłaściwy tryb życia, dieta obfitująca w wysoko przetworzoną żywności, niedostateczna aktywność fizyczna a także nadmierny stres mogą przyczyniać się do pogłębiania problemu. Chociaż często w rozmaitych artykułach wskazuje się, że czynnikiem predysponującym jest regularna konsumpcja kawy, to nie zaobserwowano by kobiety doświadczające tego problemu częściej piły kawę.
Podobnie przeceniany może być także wpływ alkoholu. Bardziej prawdopodobne jest niekorzystne działanie substancji zawartych w dymie nikotynowym, kobiety palące są bowiem bardziej narażone na zaburzenia krążenia. Intensywnie bada się również możliwy wpływ czynników genetycznych, (wstępne badania wykazały na możliwy wpływ polimorfizmu genu enzymu przekształcającego angiotensynę), ale informacje te nie są specjalnie przydatne w codziennym życiu z oczywistych względów, tak więc nie będziemy poświęcać im uwagi.
Leczenie i profilaktyka
Niestety nie ma skutecznej metody walki z cellulitem, która pozwoliłaby na wyeliminowanie już istniejącego problemu. Nie ma także skutecznego sposobu mogącego definitywnie uchronić przed pojawieniem się tej przypadłości. Chociaż istnieje wiele rozmaitych sposobów zwalczających rzekomo efekt pomarańczowej skórki, zarówno kosmetycznych, fizykalnych, treningowych, jak i żywieniowych i suplementacyjnych, to najczęściej ich skuteczność jest niewielka lub po prostu zerowa. Powiedzmy sobie szczerze: póki co nie udało się wymyślić lekarstwa na tę przypadłość, a każdy kto twierdzi inaczej, po prostu mija się z prawdą. Oczywiście nie oznacza to, że należy stać bezczynnie i patrzeć jak problem się rozwija.
Zarówno dieta oparta na nisko przetworzonej żywności wysokiej jakości, jak i regularna aktywność fizyczna mogą stanowić potencjalne narzędzie do walki z cellulitem. Już samo obniżenie poziomu tkanki tłuszczowej sprawia, że skóra zyskuje estetyczny wygląd, o ile oczywiście spadek masy ciała nie jest zbyt gwałtowny. Nie ma co natomiast wierzyć w magiczną moc herbatek i pastylek antycelluiltowych. Również zabiegi fizykalne, mechaniczne i kosmetyczne w pewnym zakresie mogą być pomocne, chociaż większość z nich niestety przynosi niewielkie i krótkotrwałe efekty. Najczęściej polecane są: drenaż limfatyczny, endermologia, jonoforeza, elektrolipoforeza, termoterapia, presoterapia. Zabiegi te chociaż poprawiają wygląd skóry, muszą być regularnie powtarzane.
Podsumowanie
Cellulit jest przypadłością o wieloczynnikowym podłożu, która w mniejszym lub większym stopniu dotyka zdecydowanej większości dorosłych kobiet. Niestety do tej pory nie udało się opracować skutecznego sposobu leczenia, a wiele z polecanych często metod nie powoduje spodziewanych rezultatów, bądź też przynosi jedynie niewielką i doraźną poprawę.
