Procesy lipogenezy i cholesterologenezy zachodzące w ustroju regulowane są przez aktywność określonych genów. Ważnymi czynnikami wpływającymi na ekspresję genów aktywujących enzymy lipogenetyczne takie jak reduktaza HMG-CoA czy ACC (karboksylaza acetylo-CoA) i FAS (syntazy kwasów tłuszczowych), są czynniki żywieniowe, aktywność fizyczna oraz regulacja hormonalna.
Wysokokaloryczna, wysokowęglowodanowa dieta połączona z niewielką aktywnością fizyczną przyczynia się do podwyższenia poziomu cholesterolu i triacylogliceroli we krwi, analogicznie też diety niskokaloryczne i wysoka aktywność ruchowa sprzyjają obniżeniu poziomu lipidów.
Jak wspomniałem proces lipogenezy i cholesterologenezy regulowany jest także przez aktywność hormonów , należą do nich: insulina, hormony tarczycy (działanie nasilające); glukagon i katecholaminy (działanie hamujące). Szczególną funkcję pełnią także wewnątrzkomórkowe czynniki transkrypcyjne takie jak SREBP (Sterol regulatory element-binding protein), wywierające bezpośredni wpływ na aktywność genów odpowiedzialnych za metabolizm lipidów.
Aktywność SREBP zależna jest od wewnątrzkomórkowego poziomu cholesterolu, ale również – od relacji insulina-glukagon. Wywoływanie hiperinsulinemii poprzez spożywanie obfitych, wysokowęglowodanowych posiłków przyczynia się do nasilenia procesów lipogenezy i cholesterologenezy poprzez inicjację ekspresji genów SREPB-1. Glukagon natomiast ekspresję tą hamuje.
Jak się jednak okazuje niektóre składniki żywności mogą oddziaływać zdecydowanie korzystnie na gospodarkę lipidową. Długołańcuchowe kwasy tłuszczowe z rodziny omega3 (EPA i DHA), modyfikują wpływ insuliny na proces lipogenezy i cholesterologenezy poprzez zahamowanie aktywności SREBP-1. Kwasy eikozapentaenowy (EPA) i dokozaheksaenowy (DHA), zmniejszają także wpływ insuliny na aktywność enzymów karboksylazy acetylo-CoA i syntazy kwasów tłuszczowych zaangażowanych w lipo- i cholesterologenezę.
Tym samym wpływ omega3 na gospodarkę lipidową może mieć nie tylko charakter profilaktyczny, ale również leczniczy, co może mieć szczególne znaczenie w przypadku osób z otyłością bądź cukrzycą i innymi schorzeń przebiegających z zaburzeniami gospodarki insulinowej.
