Do czynników, które o nim decydują należą: otyłość brzuszna (obwód przekraczający 80 cm u kobiet i 94 cm u mężczyzn), podwyższony poziom triacylogliceroli ( pow. 150mg/dl) i obniżony – lipoprotein o wysokiej gęstości (HDL < 50mg/dl u kobiet i 40mg/dl u mężczyzn), a także podwyższone ciśnienie tętnicze krwi (pow.130/85 mm Hg) i podwyższony poziom glukozy na czczo (pow. 10mg/dl).
Żywieniowe strategie zalecane w zespole metabolicznym polegają między innymi na ograniczeniu spożycia tłuszczu- zwłaszcza kwasów tłuszczowych nasyconych, a także na utrzymaniu spożycia węglowodanów na poziomie 50 – 60% kaloryczności jadłospisu. Oczywiście zaleceń żywieniowych jest znacznie więcej, skupić chciałbym się jednak na tych wymienionych powyżej, ponieważ pojawiają się ostatnio badania i publikacje naukowe, które kwestionują ich zasadność.
Badania przeprowadzone przez naukowców z Zakładu Kinezjologii Uniwersytet Connecticut (Volek i wsp.) wykazały, że niskokaloryczna dieta o obniżonej ilości węglowodanów jest korzystniejsza dla osób z zespołem metabolicznym niż niskokaloryczna dieta o obniżonej ilości tłuszczu.
W dwunastotygodniowym badaniu wzięło udział czterdzieści osób z dyslipidemią aterogenną*, z czego jedna połowa została przydzielona do diety „niskowęglowodanowej” (12% węglowodanów, 59% tłuszczu, 28% białka), druga do diety „niskotłuszczowej” (56% węglowodanów,24% tłuszczu 20% białka). Wartość energetyczna obu diet była taka sama i wynosiła 1500 kcal na dobę.
W grupie diety niskowęglowodanowej po dwunastu tygodniach zaobserwowano obniżenie poziomu glukozy we krwi na czczo o 12%, obniżenie poziomu insuliny o 50%, triacylogliceroli o 50% i utratę masy ciała o 10%. Poprawiła się także relacja cholesterolu całkowitego do HDL, poziom tzw. dobrego cholesterolu podniósł się o 13%. W grupie diety niskotłuszczowej natomiast poziom glukozy na czczo spadł jedynie o 2%, insuliny o 18%, a triacylogliceroli obniżył się jedynie o niecałe 20%. Masa ciała zmniejszyła się o 5%.
Na podstawie w/w danych stwierdzić można, że diety ograniczające spożycie węglowodanów mogą stanowić korzystną opcję żywieniową dla osób z zespołem metabolicznym. Warte podkreślenia jest, że w w/w badaniu dieta niskowęglowodanowa charakteryzowała się trzykrotnie większym udziałem kwasów tłuszczowych nasyconych i dwukrotnie niższym udziałem błonnika , a także czterokrotnie wyższą podażą cholesterolu niż dieta niskotłuszczowa.
