W jednym z poprzednich artykułów podjąłem się omówienia kilku faktów związanych z kandydozą zwracając z jednej strony uwagę na nieporozumienia związane z tą przypadłością, a z drugiej – omawiając etiologię i epidemiologię tej choroby. W niniejszym opracowaniu przybliżę kwestię diagnostyki kandydozy, a także opiszę wybrane jej formy.
To druga część artykułu. Pierwszą znajdziesz tutaj:
Grzyby Candida szczególnie upodobały sobie nasz przewód pokarmowy. W związku z tym atakują zarówno niższe jak i wyższe jego odcinki. Kandydoza najczęściej dotyczy błon śluzowych jamy ustnej i przełyku, zmiany zlokalizowane są w obrębie wierzchnich warstw nabłonka czemu towarzyszy stan zapalny. Zazwyczaj występujące w przebiegu choroby widoczne zmiany to zaczerwienienia z białawymi elementami na powierzchni błon śluzowych jamy ustnej, gardła, dziąseł.
Rozpoznanie
Chcąc rozpoznać kandydozę należy wykonać badanie endoskopowe z pobraniem wycinków z obszarów zmian chorobowych zmienionych chorobowo miejsc. Niekiedy wystarcza stwierdzić obecność strzępek i pseudostrzępek w badaniu wymazu pobranego ze zmienionych chorobowo miejsc. Wykonanie posiewu co prawda nie pozwala na jednoznacznie zdiagnozowanie choroby (może bowiem wskazywać jedynie na obecność niechorobową Candida), zaleca się jednak jego wykonanie w celu rozpoznania gatunku grzyba.
To warto wiedzieć
Kandydoza może mieć różny przebieg i różną postać. Najczęstszą stwierdza się ostrą kandydozę wysiękową. Przewlekłe zanikowe zapalenie jamy ustnej, przewlekła kandydoza rozrostowa, ostre zanikowe zapalenie jamy ustnej występują rzadziej, natomiast zapalenie kącików ust pojawia się również stosunkowo często. Na występowanie kandydozy jamy ustnej szczególnie mocno są narażone osoby stosujące w sposób przewlekły wziewne glukokortykosteroidy, a także chorzy na AIDS. Niekiedy czynnikiem sprzyjającym rozwojowi kandydozy jest zakażenie wirusem opryszczki pospolitej (HSV, herpes simplex virus).
Kandydoza żołądka i jelit
Niekiedy kandydoza może objąć również obszar przełyku, żołądka, jelit, a nawet okolice odbytu. Dotyczyć może też wierzchnich warstw skóry. Wszystkich z jej form opisywać tutaj nie będę, bo artykuł miałby pewnie jeszcze trzy lub cztery części. Skoncentruję się w zamian na kandydozach szczególnie często „rozpoznawanych” przez „specjalistów”, czyli zakażeniu obszarów żołądka i jelit. Na wstępie warto sobie zapamiętać, że grzyby Candida tak naprawdę rzadko atakują rejony przewodu pokarmowego inne niż obszar jamy ustnej i przełyku. Oczywiście obecne są one również w żołądku i w jelitach, ale najczęściej nie wiąże się to z występowaniem zmian chorobowych, gdyż inne drobnoustroje oraz układ immunologiczny są w stanie zapanować nad ich namnażaniem. Niemniej jednak taka możliwość istnieje.
Zakażenia grzybicze w obrębie żołądka niemal zawsze są konsekwencją wcześniej występujących zmian chorobowych, zwłaszcza takich jak nowotwory. Jeśli dojdzie do rozwoju grzybicy w tym obszarze, to towarzyszą jej owrzodzenia, niekiedy też powierzchowne nadżerki, białawe płytki lub błony rzekome. W okolicy jelit objawy są bardzo podobne przy czym może dochodzić również do wyraźnego pogrubienia fałdów błony śluzowej. Problem może dotyczyć zarówno dwunastnicy i jelita cienkiego, jak i jelita grubego. Trudno wyróżnić specyficzne symptomy kandydozy wspomnianych odcinków przewodu pokarmowego.
W przebiegu choroby występują m.in.:
wzdęcia,
bóle brzucha
nudności,
wymioty,
biegunka,
krwawienia z przewodu pokarmowego.
Powyższe objawy mogą jednak wskazywać na wiele innych chorób i zaburzeń, tak więc na ich podstawie nie powinno się diagnozować choroby. Jest to wręcz niemożliwe!
Powyżej opisałem kandydozę błon śluzowych. Niekiedy jednak choroba ta może mieć inny przebieg i formę. Otóż komórki intruza jakim jest grzyb Candida mogą niekiedy wnikać do naczyń krwionośnych z i rozprzestrzeniać się po całym organizmie atakując różne narządy i układu.
Mówimy wtedy o kandydozie inwazyjnej, którą można dodatkowo podzielić na cztery podtypy takie jak:
I tutaj przyznać trzeba rację wszystkim tym osobom, które straszą „zaburzoną przepuszczalnością jelitową”.
W praktyce bowiem faktycznie rozwój umożliwiają uszkodzenia w obrębie śluzówki przewodu pokarmowego. Tak więc o stan bariery jelitowej warto dbać ponad wszelką miarę, ale nie powinno się z tego faktu robić „magii” opartej na dziwnych niekiedy zabiegach żywieniowych. O barierze jelitowej więcej napiszę w osobnych artykułach, więc teraz nie będę poświęcać jej uwagi. W zamian pokrótce opiszę objawy kandydozy rozsianej.
Kandydoza rozsiana – objawy
Kandydoza rozsiana głównie atakuje różne elementy układu pokarmowego. Najbardziej typowe jej objawy to:
gorączka – głównie w postaci ostrej, ale postaci przewlekłej także może towarzyszyć, nie jest jednak tak wysoka),
zmiany – skórne wysypka z grubymi guzkami)
zespół ogólnoustrojowej reakcji zapalnej – czyli tzw. SIRS, z nag.: systemic inflammatory response syndrome),
zespół niewydolności wielonarządowej – czyli tzw. MODS, z ang:.: multiple organ dysfunction syndrome),
nieraz pojawiają się też zmiany w siatkówce widoczne podczas badania dna oka,
niekiedy również występują zmiany ropne – ale te dotyczą ostrej kandydozy, w przypadku przewlekłej – nie występują), bądź też ziarniniaki (te pojawiają się przy przewlekłej postaci kandydozy).
Rozpoznanie choroby
Aby zdiagnozować definitywnie kandydozę rozsianą oprócz wywiadu i oceny symptomów potrzebne jest wykonanie szeregu badań obrazowych takich jak:
ultrasonografia,
tomografia komputerowa,
rezonans magnetyczny.
Dodatkowo wykonuje się też inne badania pozwalające stwierdzić obecność grzyba i rozpoznać konkretną postać choroby, mowa tutaj o próbach takich jak:
posiew,
serologia,
histopatologia.
Jak widać trudno jest dokonać rzetelnego rozpoznania choroby bazując jedynie na wywiadzie czy samych objawach. Tymczasem wielu „znachorów” czy też innych „specjalistów” stawia diagnozy w oparciu o bardzo ograniczone dane i podejmuje się „leczenia” choroby, która w rzeczywistości może nie dotyczyć danego pacjenta. Co więcej, nawet gdyby rozpoznanie było słuszne, to nierzadko stosowane metody zaradcze pozostawiają wiele do życzenia jeśli chodzi o wsparcie w literaturze fachowej.
Podsumowanie
Jak widać kandydoza „niejedno ma imię” i może mieć różną formę i różny przebieg. Co więcej, rozpoznanie tej choroby wcale nie jest bananie proste i wymaga zastosowania specjalnych metod diagnostycznych. W celu uzupełnienia tematu, w kolejnej części artykułu omówię aspekty związane z profilaktyki leczeniem wspomnianej przypadłości, a dodatkowo poruszę jeszcze zagadnienie zespołu nadwrażliwości na Candida.
Treści prezentowane na naszej stronie mają charakter edukacyjny i informacyjny. Dokładamy wszelkich starań, aby były one merytorycznie poprawne. Pamiętaj jednak, że nie zastąpią one indywidualnej konsultacji ze specjalistą, która jest dostosowana do Twojej konkretnej sytuacji.
