Wakacyjna depresja – jak sobie z nią poradzić?

Wakacyjna depresja – wymyślony problem?

Chociaż wydawać by się mogło, że okres urlopowych wyjazdów to czas radości, odpoczynku i beztroski, to tak naprawdę, znaczna część urlopowiczów przyznaje, iż na wakacjach zamiast się dobrze bawić i korzystać z wolności od codziennej rutyny doznaje uczucia smutku i beznadziejności. Na problem ten coraz więcej uwagi zwracają specjaliści: psychologowie i lekarze. Żyjemy w dziwnych czasach, w których nawet próba zrelaksowania się może być źródłem frustracji… Oczywiście przez ten fakt potencjalne walory wakacyjnego urlopu nie zostają w pełni wykorzystane. Radosna letnia euforia zostaje zastąpiona przez frustracje, które uniemożliwiają „naładowanie wewnętrznych akumulatorów”. Zamiast wykorzystać czas wolny do wypoczynku i regeneracji fundujemy sobie dodatkowy stres.

Różnice pomiędzy depresją kliniczną a wakacyjnym spadkiem formy

Zasadnicza różnica pomiędzy depresją kliniczną a wakacyjną zniżką nastroju wiąże się z długością występowania objawów. W przypadku wakacyjnej zniżki formy (nazywanej również z języka angielskiego „Holiday Blues”) negatywne emocje i uczucia zanikają po zakończeniu czasu wolnego i wznowieniu rutynowych obowiązków. Mówiąc wprost wakacyjna depresja związana jest czasem trwania wakacji. Po zakończeniu okresu odpoczynku – problem po prostu znika. Inna kwestia jest taka, iż w przypadku tzw. wakacyjnej depresji przeżywane emocje i uczucia mogą być równie intensywne i niepokojące co w przypadku objawów depresji klinicznej. Z tym że oznaki typowe dla depresji klinicznej występują przez większą część dnia nawet przez kilka tygodni czy miesięcy, zaburzając normalne funkcjonowanie – związane z codziennymi obowiązkami, pracą, rodziną czy życiem towarzyskim. 

Objawy letniej zniżki formy

Oznaki wakacyjnej depresji mogą naśladować objawy typowe dla klinicznej depresji, różniąc się jedynie czasem występowania. I tak najczęściej obserwowane są: bezsenność, niepokój, lęk, zmiany apetytu, problemy z koncentracją, zmniejszenie zainteresowania sprawami, które wiążą się z odczuwaniem przyjemności (np. hobby, seks, jedzenie, robienie zakupów, zwiedzanie ciekawych miejsc, spotkania ze znajomymi, etc.). Powyższe objawy mogą mieć różne nasilenie, ale zazwyczaj są łatwe do zaobserwowania przez osoby trzecie. Jeśli taki zespół symptomów związany jest z rozpoczęciem wakacyjnego odpoczynku możemy z dużym prawdopodobieństwem, że mamy do czynienia z Holiday Blues.

Przyczyny wakacyjnej depresji

Smutek i stres w trakcie urlopu mogą być konsekwencją zróżnicowanych czynników, generalnie dzieli się je na trzy grupy:

Psychologiczne

• Wakacje mogą przywodzić wspomnienia związane z osobą, która odeszła z naszego życia, a z którą zazwyczaj spędzaliśmy czas wolny od pracy. Pojawiające się wówczas uczucie osamotnienia i tęsknoty jest trudne do opanowania i zneutralizowania.
• Presja i oczekiwania rodziny lub najbliższego otoczenia również mogą rodzić frustracje, a także być przyczyną spięć i nerwowej atmosfery, która w ostateczności prowadzi do zniżki formy. Niestety pod presją bliskich niekiedy zdarza nam się wybierać w okresie wakacji do miejsc, które niekoniecznie chcielibyśmy odwiedzić.
• Nierealne oczekiwania – tworzenie wizji idealnych wakacji może być przyczyną wielkiego rozczarowania, gdy dojdzie do konfrontacji z rzeczywistością. Zdarza się, że zbyt dosłownie traktujemy obietnice biura podróży i popuszczamy wodze fantazji nastawiając się na nierealne doznania.

Finansowe

• Sezon urlopowy wiąże się ze zwiększeniem wydatków, koniecznością zakupienia nowych ubrań i niezbędnych akcesoriów, co często doprowadza do frustracji – np. w związku z rozbieżnością pomiędzy ograniczeniami finansowymi a chęcią posiadania. Niestety jest to częsta przyczyna wakacyjnej zniżki formy.
• Uczucie „marnowania czasu” towarzyszyć może wakacyjnym wyjazdom osobom, które żyją w ciągłym stresie, borykającym się na co dzień z natłokiem obowiązków, zobowiązaniami finansowymi, nadmiernym poczuciem odpowiedzialności za bliskich. Takie jednostki chętniej wysłałyby rodzinę na wakacje samemu poświęcając ten czas na zarabianie pieniędzy

Fizyczne

Typowe dla osób, których zdrowie i kondycja fizyczna nie są w najlepszej formie. Wszelkie kontuzje czy choroby mogą działać deprymująco, ze względu na odczuwany dyskomfort (np. w związku z bólem) a także ograniczenie możliwości korzystania z wakacyjnych atrakcji.

Jak sobie poradzić z wakacyjną depresją?

Istnieje wiele sposobów na to, aby zapobiec rozwojowi wakacyjnej depresji. Psychologowie podkreślają, iż kluczowe znaczenie posiada wsparcie bliskich osób.

Poleca się również:

• rozpoznanie i „zreformowanie” nierealnych oczekiwań,
• unikanie toksycznych osób w najbliższym otoczeniu ,
• poznawanie nowych ludzi, unikanie samotnych wyjazdów,
• regularne wykonywanie aktywności fizycznej,
• planowanie wakacji i wakacyjnego budżetu z wyprzedzeniem,
• kontakt z doświadczonym terapeutą.

Podsumowanie

Podczas wakacji jest miejsce zarówno na pozytywne jak i negatywne emocje – tych drugich czasem po prostu nie sposób uniknąć, co jest całkiem normalną sytuacją. Zdarza się jednak tak, iż smutek i poczucie beznadziejności dominują na urlopie, powodując znaczny spadek formy psychofizycznej – warto się wówczas zastanowić jaka jest tego przyczyna i poszukać wsparcia wśród bliskich sobie osób. Jeżeli objawy utrzymują się dłużej niż 2 tygodnie należy skonsultować się z odpowiednim specjalistą – istnieje ryzyko rozwoju typowej depresji klinicznej.