Oprócz związków odżywczych takich jak białko, węglowodany, tłuszcz, witaminy i składniki mineralne w żywności występują jeszcze inne substancje mogące wywierać pozytywny lub negatywny efekt fizjologiczny. Znakomitym przykładem są alkaloidy, które świadomie lub nie spożywamy na co dzień wraz z pokarmem i które oddziałują w sposób istotny na funkcjonowanie naszego organizmu.
Alkaloidami nazywamy organiczne związki chemiczne pochodzenia roślinnego, o charakterze zasadowym, zawierające azot z wyłączeniem aminokwasów, nukleotydów, kwasów nukleinowych, peptydów, aminocukrów i antybiotyków. W roślinach, w których występują – pełnią najprawdopodobniej funkcje ochronne. Do tej pory poznano przynajmniej dwanaście tysięcy różnych alkaloidów występujących głównie w nasionach, a w pewnym stopniu także w liściach, korzeniach i korze roślin. Szczególnie obfitym ich źródłem są rośliny psiankowate, jaskrowate i makowate, a w szczególności: podbiał, berberys, barwinek czerwony, kora granatu, a także — uwaga — nasiona kawy, liście herbaty, ziarna kakaowca!
Wpływ alkaloidów na organizm ludzki i ich zastosowanie w farmakologii i suplementacji
Alkaloidy charakteryzują się dość wyraźnym oddziaływaniem na funkcjonowanie organizmu ludzkiego, wywierają szczególnie silny wpływ na układ nerwowy, mogą przy tym działać zarówno stymulująco, jak i tłumiąco. Związki te okazują się też mieć właściwości przeciwbakteryjne, obniżające lub podnoszące ciśnienie, przeciwbólowe, a niekiedy również psychotropowe, odurzające. Alkaloidy wykorzystywane są w medycynie jako składniki farmaceutyków, a także w suplementacji jako składniki preparatów odchudzających i pobudzających! Przykładem alkaloidu jest m.in. morfina stosowana jako silny środek przeciwbólowy, a także kodeina o działaniu przeciwkaszlowym, wreszcie też znosząca zmęczenie kofeina pochodząca z nasion kawy. Najnowsze badania wskazują, że alkaloidy zawarte w czosnku neapolitańskiego takie jak kantyn-6-on stanowić mogą skuteczny lek w przypadku zakażeń grzybiczych, np. kandydozy.
Alkaloidy — zagrożenie
Nie wszystkie alkaloidy mają jednak pozytywne zastosowanie. Wiele substancji z tej grupy stanowi wyraźne zagrożenie dla naszego zdrowia, a niekiedy także życia. I abstrahuję tutaj w tej chwili od możliwości nieprawidłowego zastosowania morfiny czy jej pochodnych, a raczej odnoszę się do możliwości niezamierzonego spożycia pokarmów zasobnych w trujące alkaloidy. Przykładem produktu żywnościowego zasobnego w niebezpieczny alkaloid są… ziemniaki. Zagrożeniem w nich kryjącym się jest solanina, która na szczęście ulega dezaktywacji podczas obróbki termicznej. Zjedzenie jednak kilku surowych ziemniaków stanowić mogłoby niezwykle niebezpieczny eksperyment… Groźne dla naszego zdrowia są także alkaloidy grzybowe występujące m.in. na ziarnach zbóż. Dziś już zagrożenie zatruciem tymi alkaloidami jest marginalne, ale w dawnych czasach przypadki takie zdarzały się dość często i miały niekiedy fatalne skutki…
Podsumowanie
Alkaloidy to grupa związków wywierających zróżnicowany wpływ na nasz organizm. Niektóre z nich, dzięki unikalnym właściwościom wykorzystywane są w farmakologii i suplementacji, a także – w kosmetyce. Inne natomiast stanowią zagrożenie dla naszego zdrowia, a niekiedy również życia.
Treści prezentowane na naszej stronie mają charakter edukacyjny i informacyjny. Dokładamy wszelkich starań, aby były one merytorycznie poprawne. Pamiętaj jednak, że nie zastąpią one indywidualnej konsultacji ze specjalistą, która jest dostosowana do Twojej konkretnej sytuacji.
