M.in. ścisłe reguły żywieniowe, szereg zakazów i ograniczeń, presja na osiąganie jak najlepszych wyników, a także brak odpowiedniej opieki nad psychiką zawodnika mogą doprowadzić do zaburzeń odżywiania. Dopadają one najczęściej osoby trenujące dyscypliny, w których waga i estetyka ciała mają kluczowe znaczenie - pływanie synchroniczne, gimnastyka artystyczna, lekkoatletyka, taniec (balet), jazda figurowa na lodzie, biegi. Nie oznacza to jednak, że reprezentantów innych dziedzin sportu, zaburzenia odżywiania nie dotykają.
Przyczyny zaburzeń odżywiania u sportowców:
-
traktowanie własnego ciała jak maszynki do pracy i zwyciężania, bez względu na konsekwencje tych działań,
-
permanentne skupianie się na estetyce sylwetki i wieczne niezadowolenie z wyglądu.
-
życie w ciągłym stresie, presja na osiąganie dobrych wyników,
-
brak kompetentnej opieki i wsparcia ze strony trenera,
-
uzależnienie otrzymania kontraktów reklamowych/zleceń od wyglądu zewnętrznego,
-
obowiązek „występowania” w skąpych, podkreślających sylwetkę ubraniach, w których każda niedoskonałość zostanie zauważona i skomentowana przez rzesze ludzi.
Jeżeli wyżej wymienione przyczyny dotyczą ciebie, ale jeszcze nie wpadłeś w pułapkę zaburzeń odżywiania, to zwróć szczególną uwagę na niżej opisane zagadnienia. Jeśli jednak problem jest bardziej zaawansowany, to jak najszybciej zwróć się o pomoc do specjalisty: psychologa lub psychiatry.Terapia mająca na celu „opanowanie” zaburzeń, będzie długim i skomplikowanym procesem, ale należy ją podjąć ze względu na własne zdrowie.
-
nie staraj się osiągnąć jak najniższej wagi, gdyż istnieje wielkie prawdopodobieństwo, że nie będzie ona optymalna. Jedyne, co zyskasz, to skrajne wycieńczenie organizmu i stosunkowo niewielkie szanse na odniesienie sukcesu w skali „wojny” (gdyż kilka bitew możesz wygrać);
-
jeżeli w dyscyplinie, którą uprawiasz, ocenie podlega estetyka ciała, zadbaj o to, by prezentowało się ono dobrze. Celujesz w jędrną, odtłuszczoną sylwetkę? Długoterminowe ograniczenie jedzenia i katorżnicze treningi doprowadzą tylko do jej ruiny i „sflaczenia” oraz zwiększą podatność na kontuzje i choroby. Mała ilość pożywienia = słaba jakość ciała, niewielka ilość masy mięśniowej. A przecież im więcej mięśni, tym szybsze spalanie kalorii, co skutkuje obniżeniem poziomu tkanki tłuszczowej;
-
dla wielu osób strach przed przytyciem jest równoznaczny z obawą przed konsumowaniem tłuszczów, które przecież są niezbędne w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu (m.in. pomagają przyswajać witaminy rozpuszczalne w tłuszczach: A,D,E,K i zapewniają organom wewnętrznym ochronę przed uszkodzeniem);
-
mała podaż kalorii u kobiet oraz skrajne ograniczanie produktów zawierających tłuszcz prowadzi do zaburzeń miesiączkowania, płodności, zwiększa ryzyko osteoporozy, złamań zmęczeniowych.
Rola trenera
Przed trenerem stoi bardzo wymagające zadanie – odpowiedzialność za swoich podopiecznych. Bywa, że jest on jednocześnie dietetykiem, szkoleniowcem, psychologiem oraz udziela porad zdrowotnych. Nie sposób być we wszystkim dobrym. Mądry instruktor działa w takim zakresie, na jaki pozwalają mu kompetencje, wiedza i doświadczenie, a resztę zadań zleca wykwalifikowanym specjalistom.
Pamiętajmy, iż presja społeczna w sporcie zawodowym jest ogromna, często ponad siły sportowców. Zadaniem trenera/sztabu szkoleniowego jest ocena psychofizycznych możliwości zawodnika (również w sytuacjach związanych np. ze „zbijaniem” wagi). Pojawia się problem, gdy dobro i bezpieczeństwo podopiecznego schodzi na drugi plan, a na „prowadzenie” wysuwa się wizja wielkiej wygranej...
Doświadczony trener wie, że metody treningowe oraz sposób prowadzenia zawodnika należy dobierać indywidualnie. Są jednostki dobrze znoszące krytykę, mobilizuje ich ona do działania, jednak są również osoby wybitnie wrażliwe na negatywne komentarze skierowane w ich kierunku. Upokorzenie i wstyd, poczucie bycia grubym mobilizują do przejęcia kontroli nad żywieniem.
Próby rekompensowania sobie problemów poprzez jedzenie, ścisła dieta/głodówki, odwadnianie prowadzone w nadmiarze przez dłuższy czas (bez kontroli fachowca), mogą doprowadzić do zaburzeń odżywiania (anoreksja, bulimia).
Z jednej strony aktywność fizyczna i odnoszenie zwycięstw satysfakcjonuje, daje poczucie pewności siebie, lecz z drugiej stwarza sytuacje stresowe, wznieca chęć na więcej, a jak wiemy, człowiek dla chwili chwały jest w stanie zrobić bardzo wiele, stawiając na szali nie tylko własne zdrowie, ale również życie ...
