Charakterystyka
Muszkatołowiec korzenny, muszkat, czyli znana pod popularną nazwą gałka muszkatołowa, pochodzi z Archipelagu Malajskiego, a dokładnie z wysp Banda. Jako przyprawę stosować ją można w zasadzie do wszystkiego. Sprawdza się jako dodatek do dań mięsnych, ryb, zup czy posiłków na słodko w postaci omletów, ciast i deserów. Jest również ciekawym dodatkiem do kawy.
Pod względem składu bogata jest ona w tłuszcze, które występują w 36 g w 100 g produktu (zdecydowana większość to nasycone kwasy tłuszczowe). Dlatego też stosowana jest ona do pozyskiwania oleju, znanego jako masło muszkatołowe, stosowane głównie w przemyśle farmaceutycznym i perfumeryjnym. Zawiera ona również 49 g węglowodanów, z czego 28,5 g cukrów prostych i 21 g błonnika. Białko z kolei stanowi około 6 g.
Szczegółowy skład muszkatołowca wygląda następująco:
Wartości odżywcze zmielonej gałki muszkatołowej (w 100 g)
- Wartość energetyczna - 525 kcal
- Białko ogółem – 6 g
- Tłuszcz - 36,3 g
- Węglowodany - 49,5 g (w tym cukry 28,5 g)
- Błonnik - 21 g
Witaminy
- Tiamina – 0,3 mg
- Ryboflawina – 0,1 mg
- Niacyna - 1,3 mg
- Witamina B6 - 0,2 mg
- Kwas foliowy - 76 µg
- Witamina A – 102 IU
- Witamina C - 3 mg
Minerały
- Wapń – 184 mg
- Żelazo - 3 mg
- Magnez - 183 mg
- Fosfor - 213 mg
- Potas - 350 mg
- Sód – 16 mg
- Cynk – 2,1 mg
- Miedź 1 mg
- Mangan 2,9 mg
- Selen 1,6 mg
Najważniejszym składnikiem rośliny jest olejek muszkatołowy, stanowiący 8% gałki. W jego skład wchodzi mirystycyna, występująca w ilości około 1 g w 100 g gałki. W samym olejku jej zawartość stanowi 4%. Związek ten odpowiada przede wszystkim za właściwości smakowe i zapachowe gałki. Co ciekawe, posiada on również właściwości halucynogenne. Dlatego też należy zachować ostrożność w stosowaniu gałki jako przyprawy. Spożycie od 5 do 15 g zmielonej gałki muszkatołowej może wykazywać działanie psychoaktywne o nieprzyjemnych skutkach ubocznych. Obserwowano zaburzenia widzenia, działanie halucynogenne, lękowe czy oszołomienie. Duże ilości, stosowane przez długi okres czasu mogą również powodować nowotwory wątroby. Prawdopodobnie wynika to z obecności w jej składzie związku o nazwie – safrol. Od 2001 roku opisano jeden przypadek śmiertelny po spożyciu gałki muszkatołowej w połączeniu z lekiem – flunitrazepamem.
Właściwości
Zawarte w gałce olejki eteryczne mają właściwości rozszerzające naczynia krwionośne i krążenie krwi. Z tego też względu, podobnie jak aminokwas – arginina, traktowana jest ona jako afrodyzjak. Stymuluje również układ nerwowy. To właśnie zawarta w gałce muszkatołowe mirystycyna stanowi podstawę przy produkcji metylenodioksymetamfetaminy, o działaniu silnie euforycznym, stosowanej jako afrodyzjak.
W badaniach przeprowadzonych na myszach, podawano im 50% ekstrakt z gałki muszkatołowej i goździków, i porównano to z lekami na impotencję. Wyniki były pozytywne na korzyść przypraw, bez skutków ubocznych.
Jedną z właściwości muszkatołowca jest wpływ na zwiększenie wydzielania soków trawiennych. Dzięki temu ma ona właściwości poprawiające trawienie, niwelujące wzdęcia i gazy. Według przeprowadzonych badań nad występującym w gałce muszkatołowej eugenolem stwierdzono, iż ma on pozytywny wpływ na zwalczanie wrzodów żołądka. Prawdopodobnie wynika to ze zmniejszania przez tę substancję stanów zapalnych, poprzez hamowanie wydzielania leukotrienów. Jest w stanie zapobiegać to uszkodzeniom błony śluzowej żołądka.
Składniki zawarte w gałce muszkatołowej posiadają właściwości hamujące agregację płytek krwi w naczyniach krwionośnych. Dzięki temu jest ona w stanie zapobiegać niebezpiecznym zakrzepom. Naukowcy po przebadaniu właściwości przeciwzapalnych gałki muszkatołowej stwierdzili porównywalne działanie z lekiem – indometacyną. Wymaga to jednak dokładniejszych analiz.
Podsumowanie
Muszkatołowiec jest przyprawą, o której warto pomyśleć nie tylko w sytuacji, gdy chcemy urozmaicić smaki posiłków naszej diety, ale również ze względu na wykazywanie przez nią wyjątkowych właściwości. Zwrócić uwagę jednak należy na stosowanie jej z rozsądkiem, nie tylko z powodu wysokiej ceny, ale właściwości halucynogennych. Z jej stosowaniem w szczególności uważać powinny kobiety w ciąży.
