Za rozwój elastopatii odpowiada głównie wada genetyczna, która sprawia, że komórki budujące tkankę łączną zawierają zbyt mało kolagenu. Są słabe i nieelastyczne, a przez to bardziej podatne na urazy. Dodatkowym problemem jest występujący często wysoki poziom dwóch enzymów - elastazy oraz proteazy, które rozkładają niektóre grupy aminokwasów, m.in. te wchodzące w skład tkanki łącznej.
Wyróżnić można dwa przypadki elastopatii: agresywną i łagodną. Pierwsza z nich jest ogólnoustrojowa i może zagrażać życiu chorego, ale na szczęście występuje dość rzadko. Przykładem agresywnej elastopatii jest zespół Marfana czy zespół Ehlersa-Danlosa - wyjątkowo nieprzyjemna przypadłość, polegająca na samoistnym łamaniu się kości. Łagodna odmiana znana jest pod nazwą zespołu hipermobilności stawowej ZHS i można powiedzieć, że dotyka aż 30% społeczeństwa. Charakteryzuje się nadmierną ruchomością i wiotkością stawów. Analizując przypadki zauważyć można, że przypadłość ta dotyczy częściej dzieci niż dorosłych, kobiet niż mężczyzn, osób otyłych, ale także chudych i wątłych niż dobrze zbudowanych, atletycznych. Nie każdy przypadek jednak jest zaliczany do stanu patologii. Mówimy o niej dopiero w momencie, gdy pojawiają się liczne dolegliwości utrudniające normalne funkcjonowanie.
Z jakimi objawami mogą mieć do czynienia osoby z elastopatią?
- dyskomfort podczas pozycji statycznych - długotrwałe siedzenie lub stanie w bezruchu, a nawet wykonywanie jednej stałej czynności przeciąża układ więzadłowy, co wywołuje nieprzyjemne uczucie i szybsze zmęczenie. Z czasem mogą dojść bóle głowy lub kończyn;
- wieczorne i nocne bóle stawów - spotykane najczęściej u dzieci i często mylnie interpretowane jest jako okres wzrostu kośćca;
- osłabienie mięśni, szczególnie posturalnych odpowiadających za utrzymywanie prawidłowej postawy;
- podtaność na urazy - osoby z elastopatią częściej ulegają wypadkom, takim jak zwichnięcia stawów skokowych, ramiennych, kolanowych i inne;
- zaburzenia koordynacji ruchowej, co też może mieć związek z osłabieniem mięśni centrum;
- szybsze męczenie się wzroku;
- problemy trawienne, jak np. zaparcia;
- przewlekłe zmęczenie i osłabienie - dużo objawów może być podobna do problemów osób z zaburzeniami tarczycy, dlatego też istotna jest obserwacja i holistyczne podejście do swojego organizmu. Przy elastopatii występuje obniżenie nastroju, migreny, zawroty głowy.
Objawów elastopatii jest bardzo dużo, co niestety nie sprzyja szybkiej i prawidłowej diagnozie.
Czy osoba z wiotkością stawów może ćwiczyć?
Jak najbardziej, wręcz jest to wskazane. Istotne jest jednak, by trening został odpowiednio dobrany. Wskazane są ćwiczenia wielostawowe z uwzględnieniem naturalnych ruchów ciała opartych na zgięciach i wyprostach. Unikać za to należy krążeń, a także przekraczania zakresów ruchomości. Niezalecana jest także praca z dużym obciążeniem, szczególnie te ćwiczenia, w których ciężar jest trzymany w dłoniach, co może znacznie obciążyć stawy nadgarstków. Niekiedy nawet masa ciała może być zbyt dużym obciążeniem, choć z reguły mowa tu o osobach z dużą nadwagą.
Na czym zatem oprzeć trening?
Przydadzą się wszelkiego rodzaju gumy, tubingi, taśmy TRX, przyrządy, w których cały czas trzeba utrzymać napięcie ciała i za pomocą których łatwiej kontrolować zakresu ruchu. Bardzo ważna jest także stabilizacja stawów i ćwiczenia równoważne. Można wykorzystać bosu czy dysk sensoryczny, czyli platformy, na których wykonamy ćwiczenia równoważne.
Oczywiście bardzo ważne jest także wzmocnienie centrum ciała - od tego powinna zacząć każda początkująca osoba, bez względu na stan zdrowia. Mocny tzw. core to lepsza technika, większe bezpieczeństwo treningu i zabezpieczenie kręgosłupa w codziennych czynnościach. Nie znaczy to jednak, że mamy tu "klepać brzuszki". Przydatne będą wszelkiego rodzaju podpory, ćwiczenia równoważne i izometrie.
Czy osoby z elastopatią powinny się rozciągać?
Nadmierna ruchomość i wiotkość stawów to wystarczający argument, by stretchingu unikać lub mocno ograniczać. Mięśnie osoby z tą przypadłością należy skrócić i wzmocnić w pierwszej kolejności. Rozciągać nie ma potrzeby zwłaszcza, że zakresu ruchu i tak jest nadmiernie duży. Z technik relaksacyjnych można za to zaproponować masaż lub basen.
Podsumowanie
Osoby z elastopatią nie mają łatwego życia. Narażone są one znacznie częściej na urazy, dlatego też istotna jest rehabilitacja i odpowiednia higiena życia. Warto ćwiczyć, wzmacniać mięśnie, pracować nad stabilizacją stawów i korpusu. Dzięki temu ciało będzie mocniejsze, bardziej zwarte i świadome swoich możliwości.
