Czy warto brać probiotyki? Co dają probiotyki?

W niektórych przypadkach ludzie są narażeni na pewne niedobory żywieniowe ze względu na uprawianą dyscyplinę sportową, udział w zawodach, niewystarczające dostarczanie składników odżywczych związane z pracą, wyjazdami itd. Niestety dobra żywność jest coraz droższa, a ta tańsza jest pozbawiona np. wartościowych tłuszczów na rzecz gorszych odmian (często mających niekorzystny wpływ na zdrowie), dobrych węglowodanów złożonych na rzecz cukrów prostych itd. Jakość żywności jest bardzo ważna ze względu np. na problem występowania zatruć pokarmowych, otyłości, alergii, chorób sercowo-naczyniowych i raka - plagi XXI wieku.

Czym są probiotyki?

Raporty naukowe wskazują na korzyści zdrowotne wynikające ze stosowania probiotyków i prebiotyków w żywieniu ludzi. Słowo „probiotyk” pochodzi z greckiego i oznacza „dla życia”. Najprawdopodobniej to Ferdinand Vergin wynalazł termin „probiotyk” w 1954 r. W swoim artykule zatytułowanym „Anti und probiotika”, porównując szkodliwe działanie antybiotyków i innych środków przeciwbakteryjnych na mikroflorę jelitową z dobroczynnymi efektami („probiotika”) niektórych przydatnych bakterii.  Jakiś czas później, w 1965 r., Lilly i Stillwell opisali probiotyki jako mikroorganizmy stymulujące wzrost innych mikroorganizmów.

Definicja probiotyków była wielokrotnie modyfikowana i zmieniana. Aby podkreślić ich mikrobiologiczne pochodzenie, Fuller (1989) stwierdził, że probiotyki muszą być żywymi mikroorganizmami i muszą wywierać korzystny wpływ na gospodarza. Z drugiej strony, Guarner i Schaafsma (1998) wskazali na konieczność zastosowania odpowiedniej dawki organizmów probiotycznych koniecznych do osiągnięcia oczekiwanego efektu. Obecna definicja sformułowana w 2002 r. przez ekspertów FAO (Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa) i ekspertów WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) stwierdza, że ​​probiotyki to „żywe szczepy ściśle wybranych mikroorganizmów, które przy podawaniu w odpowiednich ilościach przynoszą korzyści zdrowotne u gospodarza”. Definicja została utrzymana przez Międzynarodowe Towarzystwo Naukowe ds. Probiotyków i Prebiotyków (ISAPP) w 2013 r.

Jakie znaczenie zdrowotne mogą mieć probiotyki?

Prawdopodobnie oddziałują poprzez hamowanie rozwoju innych mikroorganizmów, np. Lactobacillus poprzez produkcję LMWB, peptydów antybakteryjnych. Drugi mechanizm dotyczy konkurowania z patogenami związany z przyleganiem do nabłonka, co nie daje też „złym” dostępu do składników odżywczych. Trzecie działanie dotyczy wpływu na układ immunologiczny. Czwarte: hamowania produkcji toksyn bakteryjnych.

Przypisuje im się działanie:

• supresyjne dla innych patogenów (wypieranie patogenów),
• detoksykacyjne dla jelit,
• immunomodulacyjne,
• obniżające stężenie cholesterolu,
• poprawiające przyswajanie laktozy,
• poprawiające odpowiedź immunologiczną,
• zapobiegające chorobom układu oddechowego,
• poprawiające przyswajanie składników odżywczych,

Najczęściej u człowieka stosuje się jako probiotyki:

Podsumowanie

Warto pamiętać, iż probiotyki są cenne, jednak mogą być zmarnowane. Nie wystarczy od czasu do czasu suplementować tego lub innego szczepu bakteryjnego. Przy ogólnie kiepskiej diecie da to efekty, ale tylko doraźne. Współczesne badania sugerują, iż probiotyki mają ogromne znaczenie dla sportowców np. biegaczy, triatlonistów, kajakarzy, wioślarzy, a także przy występujących zaburzeniach przewodu pokarmowego. Na dolegliwości dyspeptyczne np. poposiłkowe uczucie pełności, wczesne uczucie sytości, ból lub uczucie pieczenia w nadbrzuszu może mieć duży wpływ dieta.

Kulturyści są narażeni na najróżniejsze problemy trawienne ponieważ sięgają po liczne środki farmakologiczne, które mają negatywny wpływ na układ pokarmowy (np. doustne SAA). Ponadto wielu zawodników stosuje monodiety, dlatego z czasem mogą się u nich nawarstwiać niedobory żywieniowe. Poza tym kulturystyka oznacza nienaturalne przekarmianie ustroju, co może mieć fatalne skutki dla mikroflory jelitowej. Warto pamiętać, iż w wielu krajach bardzo często nadużywa się antybiotyków w produkcji mięsa, co może mieć fatalne skutki zdrowotne dla ludzi (tym już się jednak nikt nie przejmuje). A niektórzy kulturyści jedzą codziennie > 1 kg mięsa, niejednokrotnie z produkcji masowej. Dlatego suplementacja probiotykami może mieć duże znaczenie zdrowotne, długofalowe. Regularne podawanie probiotyków może mieć też znaczenie dla profilaktyki infekcji, bo od niej również zależy odporność. Wiele badań sugeruje, iż sterydy anaboliczno-androgenne wykazują działanie immunosupresyjne, a to kolejny powód dla którego warto sięgnąć po probiotyki. Kobiety powinny rozważyć suplementację określonymi probiotykami, bo podawanie określonych szczepów bakterii (np. L. acidophilus, L. rhamnosus) ma korzystny wpływ na mikrośrodowisko pochwy.

Probiotyki różnią się ceną i składem, nie zawsze deklaracje na opakowaniu mają przełożenie na realną zawartość produktu. Nie zawsze niska cena oznacza wysoką jakość i odwrotnie. Biorąc pod uwagę koszty badania produktu pod względem ilości i rodzaju zawartych w nim szczepów, niekoniecznie jest to opłacalne. Dlatego kierowałbym się tu raczej zdrowym rozsądkiem i zaufaniem do renomowanych producentów, którzy mogą dużo stracić.