Charakterystyka
Graviola występuje pod równie często spotykanymi nazwami: guanabana, flaszowiec peruwiański czy Annona muricata. Spotkać można również ją pod nazwami: corosol, huana huana, chachiman, masasamba, a w Europie sour sop. Jest ona zielonym owocem, pokrytym skorupą, przypominającą kasztana. Owoc ten rośnie głównie w okolicach Ameryki Południowej i Środkowej, a jego właściwości doceniane są od lat w Peru i Brazylii. Drzewo, na którym rośnie, nazywane jest wiecznie zielonym. Surowcem wykorzystywanym w medycynie są nie tylko owoce, ale również inne elementy drzewa. Między innymi: liście, kora, korzenie, nasiona oraz żywica. Smak owoców jest specyficzny i wyrazisty, dający uczucie połączenia słodkiego z kwaśnym.
Skład
Skład guanabana jest dość specyficzny. Wynika to z obecności w owocu rzadko spotykanych w przyrodzie związków, występujących pod nazwą acetogeniny annonaceowe. Substancje te występują tylko w owocach zaliczanych do rodziny Annonaceae, czyli flaszowcowatych.
Wartości odżywcze gravioli w 100 g produktu, to niewielka ilość 66 kcal. W tym wyróżnić należy zawartość białka na poziomie 1 g, tłuszcze 0,3 g, oraz dominujące, jak to przystało na owoce, węglowodany, występujące w ilości 17 g. Z tego 14 g cukrów prostych, głównie glukoza i fruktoza, oraz 3 g błonnika.
Szczegółowe ilości witamin i składników mineralnych, jak na owoc, nie są specjalnie wysokie. Wyróżnić należy ilość witaminy C – 20,6 mg, co daje 34% dziennego zapotrzebowania. Wśród składników mineralnych bez wątpienia potas, który obecny jest w ilości 278 mg.
Witaminy:
- Witamina A – 2 IU,
- Witamina E – 0,1 mg,
- Witmina K – 0,4 μg,
- Witamina C – 20,6 mg,
- Tiamina – 0,1 mg,
- Ryboflawina 0,1 mg,
- Niacyna – 0,9 mg,
- Witamina B6 – 0,02 mg,
- Kwas foliowy – 14 μg,
- Biotyna – 0,1 μg,
- Cholina 7,6 mg.
Składniki mineralne:
- Wapń – 14 mg,
- Żelazo – 0,6 mg,
- Magnez – 21 mg,
- Fosfor – 27 mg,
- Potas – 278 mg,
- Sód – 14 mg,
- Cynk – 0,1 mg,
- Miedź – 0,1 mg,
- Selen – 0,6 µg.
Jak widać, pod względem obecności witamin i składników mineralnych owoc ten nie wyróżnia się w porównaniu z innymi, np. tymi dostępnymi łatwo na naszym rynku. Wręcz zawartości te są sporo niższe.
Właściwości
Właściwości zdrowotne rośliny doceniane były już od dawna przez rodzimych mieszkańców Peru, gdzie hodowano graviolę. Panowały tam legendy o tym, jak owoc ten potrafi uleczyć człowieka nawet z ciężkich przypadków chorobowych. Roślinę stosowano w leczeniu gorączki, pasożytów, biegunki, zmian reumatycznych czy obniżenia ciśnienia krwi. Jednak największe zainteresowanie budzą pogłoski o silnych właściwościach przeciwnowotworowych, które działają leczniczo aż na 12 typów nowotworów, w znacznym stopniu łagodząc skutki chemioterapii. Dlatego też poddano go szczegółowym badaniom, aby stwierdzić, co dokładnie zawiera i jaki wpływ leczniczy ma na nasz organizm.
Naukowcy doszli do wniosku, że to właśnie wspomniane wcześniej, rzadko występujące w przyrodzie acetogeniny annonaceowe mają liczne właściwości wpływające pozytywnie na nasz organizm.
W badaniu z 2013 roku, przeprowadzonym przez Department of Plant Biotechnology w Indiach, poddano analizie eksperymentalnej wpływ ekstraktu liściowego z gravioli na rozwój komórek nowotworowych. Wykazano 80% wpływ hamowania komórek nowotworowych. Badania eksperymentalne wymagają jednak dokładniejszych analiz.
Department of Food Science and Technology z USA w 2011 roku wziął pod lupę ekstrakt z owoców guanabana i jego wpływ na selektywne hamowanie wzrostu ludzkich komórek nowotworu sutka in vitro i in vivo. Badanie to daje istotne perspektywy w leczeniu, jak i zapobieganiu raka sutka. Wykazano, iż 5-tygodniowe leczenie ekstraktem z owoców graviola, podawanym w ilości 200 mg/kg diety znacząco zmniejszyło ekspresję nukleotydów mRNA białka EGFR (receptor naskórkowego czynnika wzrostu) i hamowało rozwój komórek raka piersi. Nadmierna ekspresja genu białka EGFR jest istotną przesłanką ku temu, aby rozważać możliwość powstania raka piersi. W analizach zmniejszyła się ona kolejno o 56, 54 i 32,5%. Wynika z tego, że stosowanie ekstraktu z owocu guanabana może przyczynić się do zniwelowania możliwości rozwoju raka piersi.
Jedno z najnowszych badań na temat gravioli z 2016 roku, przeprowadzone przez naukowców z USA i Indii, daje ciekawe perspektywy w przypadku mężczyzn i walce z rakiem prostaty, który jest jednym z częściej występujących po 35 roku życia. Przebadano aktywność oksydazy NADPH, która jest bezpośrednio związana z rakiem prostaty. Stosowano ekstrakt z graviola (u myszy) o wysokiej wartości acetogeniny. Zaobserwowano silne hamowanie NADPH i ekspresji genów NOX1, NOX2 i p47. Inhibicja ta wiązała się ze zmniejszeniem proliferacyjnego (zdolność namnażania komórek) i klonogennego (przerzuty nowotworu) potencjału komórek raka prostaty. Co ciekawe, leczenie nie wpływało negatywnie na zdrowe komórki.
Podsumowanie
Przeprowadzone do tej pory badania naukowe sugerują, iż obecne w gravioli acetogeniny annonaceowe mają właściwości pozwalające na przeciwdziałanie, jak i walkę z nowotworami. Związki te zdecydowanie wymagają większej ilości dokładnych badań na ludziach, aby można było wyciągnąć dokładniejsze wnioski. Przy obecnie dostępnych, zdecydowanie nie jest zalecane sugerowanie się właściwościami gravioli w leczeniu nowotworów, a traktować je można jako ciekawostkę.
