Żywność, którą na co dzień spożywamy jest źródłem rozmaitych substancji. Niektóre ze związków w niej zawartych zaliczane są do składników odżywczych, inne nie stanowią niezbędnego elementu naszej diety, a mimo to wiemy, że wpływają w pozytywny sposób na nasz organizm, jeszcze inne – okazują się szkodliwe. Co ciekawe, są w żywności również takie składniki, które wpływają na nasz organizm pomimo, iż nie zostają rozłożone do cząstek elementarnych. Przykładem mogą być niektóre peptydy uwalniane z białek pokarmowych w świetle naszego przewodu pokarmowego. Ich właściwości są przedmiotem intensywnych badań naukowych, niemniej już dziś posiadamy na ich temat całkiem pokaźną i zarazem przydatną wiedzę.
Kilka słów wstępu
Peptydami nazywamy organiczne związki chemiczne powstające przez połączenie dwóch lub więcej cząsteczek aminokwasów wiązaniem, które nosi nazwę wiązania peptydowego lub też poprzez podział polipeptydów zwanych też białkami. Różnica pomiędzy białkiem a peptydem wyrażana jest w oparciu o masę cząsteczkową i nie będziemy się tym zagadnieniem w sposób precyzyjny zajmować. Na potrzeby niniejszego artykułu, poruszać będę zagadnienia związane z aktywnością biologiczną peptydów uwalnianych w naszym przewodzie pokarmowym z dostarczanych białek z pożywienia. Temat dotyczyć więc będzie biopeptydów.
Pierwsze odkrycia
Pierwszymi biopeptydami, które zostały zbadane były fosfopeptydy pochodzące z białka (kazeiny) mleka krowiego. Badania przeprowadzone w 1950 roku Mellander pokazały, że związki te wpływają na proces retencji wapnia w kościach zupełnie niezależnie od dostępności witaminy D. W kolejnych latach pojawiło się kilka innych ciekawych i przełomowych odkryć, które sprawiły, że zaczęto postrzegać białka pokarmowe nie tylko jako źródło aminokwasów, ale również bioaktywnych peptydów. Badania nad ich wpływem na organizm trwają do dziś i przynoszą coraz to nowe, ciekawe i znamienne dla wiedzy na temat sposobów ochrony i przywracania zdrowia wnioski.
Czym są biopeptydy i jak wpływają na organizm?
Biopeptydami nazywamy fragmenty sekwencji aminokwasowych pochodzących białek pokarmowych, które do momentu uwolnienia z białek macierzystych przez specjalne enzymy pozostają nieaktywne, a po uaktywnieniu mogą wpływać na wiele procesów zachodzących w organizmie.
Istnieją dane naukowe wskazujące, że wybrane biopeptydy mogą regulować procesy fizjologiczne ludzkiego organizmu wpływając na pracę układów:
immunologicznego (niezwykle „gorący” temat),
pokarmowego (co wydaje się oczywiste),
hormonalnego (wpływ ten jest szeroki i może obejmować mechanizmy kontroli łaknienia),
Biopeptydy uwalniane są z białek pokarmowych najczęściej w wyniku kontaktu z naszymi enzymami trawiennymi, choć w procesie tym biorą też udział proteolityczne mikroorganizmy. Bioaktywne peptydy otrzymywane mogą być też w warunkach pozaustrojowych, poprzez hydrolizę enzymatyczną. Niekiedy używa się w tym celu enzymów pochodzenia roślinnego (takich jak papaina, ficyna, bromelainaj), a niekiedy stosuje się enzymy zwierzęce (jak pepsyna, chymotrypsyna, trypsyna), lub też bakteryjne (jak proteinaza K, pronaza).
Które pokarmy dostarczają najwięcej biopeptydów?
Bioaktywne peptydy mogą być uwalniane w zasadzie ze wszystkich białek pokarmowych, przy czym tylko niektóre wykazują pozytywny wpływ na nasz organizm, a są też takie, które nam po prostu szkodzą, przynajmniej – w niektórych sytuacjach i stanach chorobowych. Największe ilości biopeptydów zawarte są w produktach mlecznych, ale produkty roślinne (takie jak warzywa strączkowe i zboża) i jaja także są obfitym ich źródłem.
Podsumowanie, czyli dlaczego warto zainteresować się tematem biopeptydów?
Żywność, która stanowi podstawę naszej diety, jest źródłem nie tylko składników pokarmowych pełniących role: energetyczną, budulcową i regulatorową, ale substancji mogących wpływać na nasz organizm w odmienny sposób. Do takich składników zaliczyć można m.in. biopeptydy uwalniane podczas hydrolizy białek pokarmowych. Warto wiedzieć, że niektóre peptydy mogą wspierać funkcjonowanie organizmu, a inne – stanowić będą zagrożenie w przypadku niektórych jednostek chorobowych. Poznanie mechanizmów działania biopeptydów umożliwia też zrozumienie jaki jest wpływ czynników żywieniowych na rozwój i przebieg chorób autoimmunologicznych, depresji, zaburzeń pracy układu nerwowego i wielu innych. W kolejnych artykułach omawiać będę poszczególne grupy biopeptydów i ich wpływ na organizm.
Treści prezentowane na naszej stronie mają charakter edukacyjny i informacyjny. Dokładamy wszelkich starań, aby były one merytorycznie poprawne. Pamiętaj jednak, że nie zastąpią one indywidualnej konsultacji ze specjalistą, która jest dostosowana do Twojej konkretnej sytuacji.
