Nietolerancja czy alergia na laktozę?

Alergia czy nietolerancja?

Nietolerancja laktozy to niezdolność do trawienia laktozy, czyli cukru zawartego w mleku. To nie to samo, co alergia na produkty mleczne.

Nietolerancje pokarmowe mogą wywołać u kogoś bardzo złe samopoczucie. Alergie natomiast, poza złym samopoczuciem mogą wywołać także reakcję organizmu zagrażającą życiu. Nietolerancja pokarmowa oznacza, że organizm nie potrafi we właściwy sposób strawić spożywanego pokarmu lub że określony produkt podrażnia układ pokarmowy. Objawy nietolerancji pokarmowej mogą obejmować nudności, gazy, skurcze, bóle brzucha, biegunkę, nerwowość czy bóle głowy.

Alergia pokarmowa

Alergia pokarmowa ma miejsce, gdy układ odpornościowy organizmu, który w normalnym trybie zwalcza infekcje, postrzega żywność jako najeźdźcę. Prowadzi to do reakcji alergicznej, czyli odpowiedzi układu odpornościowego, w której w organizmie uwalniane są substancje chemiczne, jak np histamina. Reakcja może obejmować objawy, takie jak problemy z oddychaniem, ucisk w gardle, chrypka, kaszel, wymioty, bóle brzucha, pokrzywka, obrzęk lub spadek ciśnienia we krwi.

Nietolerancja laktozy

U osób z nietolerancją laktozy organizm nie wytwarza wystarczającej ilości enzymu laktazy, który służy do rozkładania laktozy. Jeśli laktoza nie jest rozbita, nie wchłania się do krwiobiegu i zamiast tego przenosi się do jelita grubego lub okrężnicy. Bakterie w jelitach mogą reagować z laktozą powodując nieprzyjemne objawy.

Nietolerancja laktozy może powodować wszystko - od kłopotliwego gazu po bolesną biegunkę. Objawy te mogą się różnić w zależności od nasilenia indywidualnej nietolerancji i ilości spożytej laktozy w postaci nabiału czy innych produktów na bazie mleka.

Warto też wiedzieć, że niektóre sfermentowane produkty mleczne, takie jak jogurt, ser, kefir, nie powodują problemów żołądkowych. Podczas procesu fermentacji bakterie spożywają laktozę, co sprawia, że niektóre produkty są praktycznie jej pozbawione. Oczywiście jest to kwestia indywidualna.

Skąd ta nietolerancja?

Jeśli odczuwasz dyskomfort po spożyciu produktów mlecznych, to jesteś w większości. Okazuje się, że po okresie niemowlęcym zmniejsza się nasza zdolność do trawienia mleka. Około 65% populacji ma takie uwarunkowania genetyczne, że ta zdolność jest jeszcze niższa i objawia się wcześniej wspomnianymi dolegliwościami. Dlaczego dzieci funkcjonują inaczej niż dorośli? Jest ku temu powód ewolucyjny – dzieci muszą przestać pić mleko matki w pewnym wieku, aby matka miała go więcej dla kolejnego potomstwa. Jest to cecha, którą można zaobserwować u prawie wszystkich gatunków ssaków.

Skąd w takim razie ta cała reszta, która może pić mleko przez całe życie? Jest to kwestia genetyczna. Około 10 000 lat temu jedna prosta mutacja genetyczna pozwoliła ludziom na wieczną produkcję laktazy. Gen ten rozprzestrzeniał się szybko, szczególnie w regionach, które od dawna były uzależnione od niesfermentowanych produktów mlecznych, jako istotnego źródła pożywienia. Obecnie około 80% wszystkich Europejczyków ma zdolność wytwarzania laktazy przez całe życie.

Podsumowanie

Oczywiście nie każda nietolerancja laktozy ma podłoże genetyczne. W przypadku wtórnej nietolerancji laktozy stan ten pojawia się, gdy jelito cienkie wytwarza mniej laktazy, po chorobie lub urazie. Ta forma nietolerancji laktozy często występuje u osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna oraz u osób, które przeszły określone terapie przeciwnowotworowe.