Chociaż suplementy zawierające aminokwasy rozgałęzione BCAA (z ang. Branched-chain amino acids), reklamowane są zazwyczaj jako posiadające właściwości antykataboliczne, to coraz więcej wspomina się również na temat innych ich właściwości. Od pewnego czasu sporo mówi się na temat wpływu suplementacji BCAA na zdolności wysiłkowe i uczucie zmęczenia towarzyszące zwiększonej aktywności fizycznej. W niniejszym artykule postaram się więc przybliżyć trochę to zagadnienie i odpowiedzieć na pytanie czy aminokwasy rozgałęzione faktycznie pomagają zwiększyć intensywność wysiłku czy wydłużyć czas jego trwania, czy też są to jedynie plotki niemające potwierdzenia w faktach.
Czym jest zmęczenie?
Zmęczenie definiowane jest jako zmniejszenie zdolności do podejmowania wysiłku. Zjawisko to jest czymś zupełnie naturalnym i dotyka wszystkich nas regularnie każdego dnia, przy okazji wykonywania rozmaitych czynności związanych czy to z pracami domowymi, czy z wykonywaniem obowiązków zawodowych, czy też z aktywnością fizyczną związaną z uprawianiem sportu. Zmęczenie jest nieodłącznym elementem naszej egzystencji. Chociaż w obiegowym ujęciu postrzegane się je jako konsekwencję wyczerpania zasobów energetycznych organizmu to już krótka refleksja pokazuje, że taka definicja nie koniecznie jest zasadna. Łatwo bowiem zauważyć, że odczuwane przez nas zmęczenie niekoniecznie jest adekwatne do nakładów pracy jakie włożyliśmy w daną czynność, która ten stan u nas wywołała. Co więcej zmęczeni możemy być również w wyniku zaniechania wszelkiego działania, leżąc przez cały dzień i patrząc w sufit. Tak więc jak widać zmęczenie różne ma oblicza.
Zmęczenie ośrodkowe i obwodowe
Faktycznie podstawową przyczyną zmęczenia jest wyczerpywanie się rezerw energetycznych organizmu. Jest to tzw. zmęczenie obwodowe. W naszym subiektywnym odczuwaniu zmęczenia biorą jednak udział unikalne związki zwane neuroprzekaźnikami takie jak katecholaminy (dopamina, adrenalina, noradrenalina) i serotonina. Dzięki aktywności takich neuroprzekaźników jak dopamina, adrenalina czy noradrenalina odczuwamy pobudzenie, chęć i motywację do działania, jesteśmy w stanie znosić rozmaite przeciążenia. Zupełnie inaczej wygląda działanie serotoniny, wzrost jej aktywności w trakcie trwania wysiłku mózg odczytuje jak komunikat „dość już” i odbierany jest jako zmęczenie, zwane skądinąd zmęczeniem ośrodkowym.
Wysiłek fizyczny, serotonina i BCAA
W badaniach naukowych zaobserwowano, że wraz z wydłużaniem się czasu trwania wysiłku czy wzrostem jego intensywności poziom serotoniny wzrasta, co jest związane z nasilonym przenikaniem do mózgu tryptofanu, czyli aminokwasu będącego prekursorem tego neuroprzekaźnika. Jak się okazuje, BCAA z jednej strony zmniejszają uwalnianie tryptofanu z wątroby, a z drugiej konkurują z nim przy przekraczaniu bariery krew-mózg, zmniejszając tym samym dostępność substratu koniecznego do syntezy serotoniny, co pozwala odsunąć w czasie pojawienie się zmęczenia i zmniejszyć jego nasilenie w trakcie trwania wysiłku. Opisane powyżej działanie potwierdzają badania naukowe z udziałem trenujących portowców, w których zaobserwowano, że suplementacja BCAA przed i w trakcie wysiłku nie tylko wpływa na subiektywnie odczuwane przez zawodników zmęczenie, ale także pozwala trenować dłużej i intensywniej.
Podsumowanie
Stosowanie aminokwasów rozgałęzionych w ramach wspomagania efektywności wysiłku jest zasadne nie tylko ze względu na powszechnie znane właściwości antykataboliczne, ale również ze względu na wpływ na zmęczenie. Stosowanie BCAA przed i w trakcie trwania wysiłku fizycznego jest szczególnie zasadne w przypadku prowadzenia częstych, intensywnych lub długotrwałych treningów, przygotowań przedstartowych i startów w zawodach.
Treści prezentowane na naszej stronie mają charakter edukacyjny i informacyjny. Dokładamy wszelkich starań, aby były one merytorycznie poprawne. Pamiętaj jednak, że nie zastąpią one indywidualnej konsultacji ze specjalistą, która jest dostosowana do Twojej konkretnej sytuacji.
