Skóra, choć sprawia wrażenie delikatnej i wrażliwej, pełni w naszym organizmie bardzo odpowiedzialną funkcję. Do jej głównych zadań należy przede wszystkim ochrona przed czynnikami zewnętrznymi – mechanicznymi, biologicznymi i chemicznymi. Stanowi także pierwszą barierę dla bakterii próbujących się do nas przedostać z zewnątrz oraz dzięki właściwościom wydzielniczym - wspomaga usuwanie toksyn z organizmu.
Dla nas skóra jest również elementem estetycznym oraz pewnego rodzaju informatorem – to co się dzieje ze skórą, zwykle ma odzwierciedlenie w innych sferach naszego organizmu.
Czym się charakteryzuje zdrowa skóra? Przede wszystkim jest gładka, jędrna, nawilżona i promienna, pozbawiona niedoskonałości w postaci wyprysków, zadrapań, zaskórników. Kiedy pojawiają się na niej niepożądane zmiany, plamy, przebarwienia, krostki, kiedy staje się mniej elastyczna, sucha, swędząca, wówczas jest to dla nas sygnał, że skórze brakuje różnych związków niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania.
Jakie czynniki mogą negatywnie wpływać na stan skóry?
Przede wszystkim nieodpowiednia dieta, w której brakuje witamin i minerałów;
Nadużywanie detergentów – niektóre z nich mają bardzo silne i szkodliwe dla skóry substancje, dlatego warto wybierać albo naturalne środki (jeśli takie są dostępne), albo korzystać z nich w trakcie mycia naczyń i sprzątania w specjalnych rękawiczkach;
Nadużywanie alkoholu, palenie papierosów, stosowanie innych używek;
Uwarunkowania hormonalne i predyspozycje genetyczne – nie bez powodu mówi się o pewnych obszarach na ciele, gdzie pogorszenie stanu skóry może świadczyć o pewnych zaburzeniach ze strony układu hormonalnego;
Stres i zmęczenie, brak odpowiedniej ilości snu;
Nieodpowiednia higiena, źle dobrane kosmetyki;
Choroby i stany zapalne.
Jakie witaminy i minerały mają szczególnie korzystny wpływ na stan skóry?
Witamina A - obecna w produktach pochodzenia zwierzęcego oraz niektórych warzywach i owocach (głównie w czerwonych, zielonych i żółtych), wpływa na ładny kolor i zdrowy wygląd skóry. Pomaga usunąć przebarwienia, a także pobudza wytwarzanie w warstwie skóry właściwej kolagenu oraz elastyny, dzięki którym skóra jest jędrniejsza. Z racji właściwości regeneracyjnych, wspomaga gojenie się ran naskórka, leczenie trądziku oraz łuszczycy.
Witamina E - którą znaleźć można w olejach roślinnych, tłustych rybach i orzechach, chroni skórę przed wolnymi rodnikami, wspomaga regenerację i spowalnia procesy starzenia.
Witamina C - ma podobne właściwości do witaminy E – jest silnym antyoksydantem, wspomaga regenerację skóry. Dostarczamy jej wraz z wieloma warzywami i owocami – najlepszym źródłem będą sezonowe, które wystawiane są na naturalne promieniowanie słoneczne i świeże powietrze.
Bardzo ważnymi składnikami dla skóry są również minerały, takie jak cynk, selen, wapń, potas, żelazo, miedź i krzem. Każdy z nich ma właściwości wspomagające pełnienie głównych funkcji skóry, utrzymanie elastyczności, nawilżenia, a także wspomaganie jej regeneracji. W diecie nie może zatem zabraknąć produktów pełnoziarnistych, jaj, ryb, mięsa w szeroko rozumianym pojęciu (unikać należy monotonii i w miarę możliwości wzbogacać dietę o mięso różnego pochodzenia i z różnych części). Warto jeść także nasiona roślin strączkowych, orzechy, pestki, jak również oleje pochodzące z różnych roślin.
Źródła tłuszczu z wyżej wymienionych produktów to w większości źródła nienasyconych kwasów tłuszczowych (omega-3 - EPA i DHA), które w naszym organizmie przekształcane są w kwas linolowy oraz alfa-linolenowy, potrzebne do prawidłowej pracy ceramidów i fosfolipidów zawartych w skórze właściwej. Dzięki kwasom łagodzone są stany zapalne skóry i różnego rodzaju podrażnienia. Zmniejsza się suchość skóry, łagodzi przebieg łuszczycy, a zwiększa nawilżenie i możliwości regeneracyjne.
Polifenole to kolejne przeciwutleniacze, wzmacniające naszą skórę i jej funkcje ochronne. Dzięki nim procesy starzenia są spowolnione, sprawniej zachodzi regeneracja komórek i skóra dłużej jest w stanie pełnić swoje podstawowe funkcje. Doskonałym źródłem polifenoli jest herbata zielona i czarna, a także warzywa i owoce charakteryzujące się intensywnym kolorem. Są to m.in. papryka, buraki, wiśnie, czarna porzeczka, aronia – im ciemniejsze, tym bardziej bogate w polifenole.
Które produkty spożywcze działają na niekorzyść skóry?
Wiemy już czym wzbogacić dietę, aby skóra została odżywiona, szybciej się regenerowała i odpowiednio pełniła swoje funkcje. Co jednak może powodować blokowanie tych procesów? Istnieją produkty, które mogą się przyczynić do skutków odwrotnych niż wyżej opisane – większa tendencja do wysuszania lub przetłuszczania skóry, skłonność do wyprysków, spowolnione gojenie się ran itp.
Dla wielu osób takimi produktami jest przetworzona żywność w szerokim tego słowa znaczeniu. Żywność przetworzona pozbawiona jest wielu składników odżywczych, a wzbogacona może być przez sztuczne dodatki, mające na celu polepszyć smak czy wygląd produktu lub przedłużyć sztucznie jego świeżość. Nadmiar takich składników, a niedobór tych właściwych, na dłuższą metę przyczynią się do pogorszenia stanu skóry.
Jeżeli z kolei pilnujemy diety pod względem jakościowym, a skóra nadal źle reaguje, warto zainteresować się nietolerancjami pokarmowymi, które mogą się objawiać reakcjami skórnymi, takimi jak pokrzywka, wypryski, zaczerwienienie, swędzenie i inne. Czasami reakcja taka może być jednorazowa, np. po zjedzeniu pryskanych owoców czy warzyw, bądź pojawiać się regularnie – wówczas warto się zainteresować, który czynnik powtarza się za każdym razem podczas pojawienia się nieprzyjemnych reakcji skórnych.
Jeśli nie dieta, to co jeszcze wpływa negatywnie na skórę?
Jak już zostało wspomniane, jest wiele czynników, które mogą oddziaływać negatywnie na skórę i nie muszą mieć związku z pożywieniem. Takim czynnikiem jest m.in. stres. Jego nadmiar wpływa na zaburzenia naszego układu immunologicznego, co wywiera wpływ na pojawianie się chorób dermatologicznych, takich jak atopowe zapalenie skóry, łuszczyca, trądzik, łysienie, bielactwo i inne o podłożu zapalnym. Stres oczywiście nie jest tutaj jedynym czynnikiem wywołującym chorobę, jest jednak odpowiedzialny za ich rozwój i nasilanie się, a także utrudnia leczenie.
Jeżeli z kolei najwięcej zmian skórnych zaobserwujemy w okolicach twarzy, to warto się przyjrzeć swojej gospodarce hormonalnej. W skórze znajdują się receptory hormonów płciowych i najwięcej jest ich właśnie w okolicach twarzy. Kiedy w hormonach występują zaburzenia, to bardzo często można zauważyć pojawienie się suchej i zaczerwienionej skóry, a później, wraz z pogłębianiem zaburzeń - także „postarzenie się” skóry. Temat hormonów jest bardzo szeroki i przyczyny zaburzeń mogą mieć różne źródła, np. problemy z wrażliwością insulinową, nadmiar toksycznych związków dostarczanych do organizmu poprzez używki czy zanieczyszczone środowisko, niedobór witamin i minerałów, nieodpowiednia higiena i styl życia.
Z pewnością warto zrobić badania, a po interpretację wyników zgłosić się do specjalisty i wspólnie znaleźć przyczynę zaburzeń.
Skóra pełni dla nas bardzo ważne funkcje, dlatego też warto o nią dbać zarówno od zewnątrz, jak i od wewnątrz, odpowiednio się odżywiać i dbać o higienę. Unikać używek, a także zadbać o czynniki środowiskowe, które mogą powodować większy stres.
