Dlaczego tracimy mięśnie — na czym polegają te mechanizmy?

Silne i sprawne mięśnie oznaczają niezależność

Jedną z największych frustracji związanych ze starzeniem się, poza zmarszczkami i żylakami, jest utrata możliwości robienia rzeczy, które lubisz. Utrzymanie większej masy mięśniowej pomaga zachować niezależność, dając nam swobodę cieszenia się życiem w dojrzałym, starszym wieku.

Co napędza te zmiany?

Na poziomie komórkowym jest kilka kluczowych mechanizmów, które przyczyniają się do spadku masy i funkcji mięśni. Przyjrzyjmy się im nieco bliżej.

Odporność anaboliczna

Jednym z powodów utraty masy mięśniowej, jest zjawisko zwane oporem anabolicznym. Jest to stan związany z wiekiem, w którym komórki mięśniowe stają się odporne na sygnały nakazujące im wzrost. Problem z opornością anaboliczną polega na tym, że utrudnia komórkom włączenie szlaku mTOR, kluczowego szlaku sygnalizacyjnego syntezy białek mięśniowych.

Co więcej, wraz z wiekiem maleje wrażliwość na insulinę. Jest to powiązane ze wzrostem stanu zapalnego, co jest kolejną przyczyną utraty mięśni i sarkopenii. A kiedy komórki wykazują zmniejszoną reakcję na insulinę, to zwiększa się również ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2.

No i wreszcie, mitochondria (nasze elektrownie energetyczne wewnątrz komórek) ulegają uszkodzeniu w wyniku ciągłego ataku stresu oksydacyjnego. Utrudnia to im wytwarzanie "waluty" energetycznej, ATP, napędzającej skurcze mięśni.

Zmiany połączeń nerwowo-mięśniowych

Synapsa nerwowo-mięśniowa to miejsce, w którym neuron ruchowy – duży nerw nakazujący włóknu mięśniowemu kurczenie się – spotyka się z unerwionym przez nie włóknem mięśniowym. Połączenia te zmieniają strukturę wraz z wiekiem. Ponadto same włókna mięśniowe tracą część połączeń nerwowych w wyniku procesu starzenia.

Jak wiesz, masz dwa główne typy włókien mięśniowych, wolnokurczliwe i szybkokurczliwe. Szybkokurczliwe włókna mięśniowe są zaprojektowane pod kątem siły i mocy, podczas gdy wolnokurczliwe włókna są zoptymalizowane pod kątem wytrzymałości mięśni. Z wiekiem tracisz więcej włókien szybkokurczliwych niż wolnokurczliwych. Dlatego też możliwości związane z siłą i mocą bardziej ucierpią z powodu starzenia się niż możliwości wytrzymałościowe.

W ten sposób tracisz część zdolności do generowania siły szybko i z dużą mocą. Jest to szczególnie kłopotliwe, ponieważ potrzebujesz zdolności szybkiego skurczu, aby zachować równowagę i odzyskać siły po upadkach…

Zmiany hormonalne

Czynniki hormonalne również przyczyniają się do utraty tkanki mięśniowej w wieku średnim i później. Hormony te obejmują:

• hormon wzrostu – poziom hormonu wzrostu zaczyna spadać w połowie życia z powodu zjawiska zwanego somatopauzą. Hormon wzrostu działa synergicznie z innym białkiem wytwarzanym przez wątrobę, zwanym IGF-1, w celu budowy i utrzymania zdrowej tkanki mięśniowej. W miarę jak IGF-1 spada z wiekiem, trudniej jest włączyć szlak mTOR, który pomaga w naprawie i budowie tkanki mięśniowej.
• testosteron – nadal mówi się, że testosteron jest męskim hormonem, jednak kobiety również go wytwarzają, tylko że w nieco mniejszych ilościach. Zarówno u mężczyzn, jak i kobiet, produkcja testosteronu spada wraz z wiekiem, przyczyniając się do utraty mięśni i siły.

Przewlekłe zapalenie

Jak wspomniano, stan zapalny przyczynia się do związanej z wiekiem utraty mięśni. Przewlekłe, łagodne zapalenie nasila się wraz z wiekiem. Dzieje się tak, gdy nasz układ odpornościowy staje się mniej precyzyjny i zaczyna atakować normalną tkankę. Jednym ze sposobów, w jaki atakuje tkanki, jest wytwarzanie cytokin prozapalnych, w tym interleukiny-6 (IL-6) i czynnika martwicy nowotworu alfa (TNF-α). Cytokiny te mogą być przyjazne, ale gdy z powodu starzenia stają się zbyt podwyższone, sabotują wzrost mięśni, zakłócając syntezę białek mięśniowych.

Z biegiem czasu to przewlekłe zapalenie może prowadzić do stopniowej, ale znaczącej utraty masy i siły mięśni, stanu zwanego sarkopenią. To tak, jakby nasze mięśnie powoli zanikały, pozostawiając nas słabymi i bezbronnymi.

Mniejsze możliwości regeneracji mięśni

W miarę jak upływają nam lata, nasze komórki mięśniowe stają się mniej skuteczne w regeneracji. Powód? Tracimy populację wyspecjalizowanych komórek zwanych komórkami satelitarnymi. Są to komórki ukryte pomiędzy włóknem mięśniowym a jego zewnętrzną osłoną. Kiedy doświadczysz uszkodzenia mięśni, wkraczają do akcji, aby pomóc mięśniom w regeneracji. Robią to poprzez rekrutację włókien mięśniowych i sygnalizowanie im konieczności naprawy i różnicowania w nowe, zdrowe włókna mięśniowe.

Niestety, liczba komórek satelitarnych w mięśniach zmniejsza się wraz z wiekiem, przez co stają się one bardziej podatne na urazy i chroniczne uszkodzenia. Dlaczego komórki satelitarne słabną? Gromadzą mutacje genetyczne. Ponadto środowisko, w którym „żyją” ulega zmianom z powodu przewlekłego stanu zapalnego i spadku poziomu hormonów, takich jak hormon wzrostu i testosteron.

Na szczęście naukowcy zajmujący się medycyną regeneracyjną szukają sposobów na wzmocnienie funkcji komórek satelitarnych. Zobaczmy więc, co przyniesie przyszłość.

Co możesz zrobić w przypadku utraty mięśni związanej z wiekiem?

Z badań naukowych wynika, że ​​najlepszym sposobem na ograniczenie wpływu starzenia się na cenną tkankę mięśniową jest kontynuowanie treningu siłowego. Upewnij się także, że spożywasz wystarczającą ilość białka, aby utrzymać i odbudowywać zdrową tkankę mięśniową. Prowadząc zdrowy tryb życia, trenując siłowo i spożywając wystarczającą ilość białka, pomagasz przesunąć równowagę syntezy białek mięśniowych z rozpadu na utrzymanie, a nawet wzrost mięśni.

Ponadto spożywanie zdrowej diety obejmującej żywność przeciwutleniającą i przeciwzapalną może pomóc złagodzić stres oksydacyjny, który uszkadza mitochondria i zmniejszyć łagodne stany zapalne, które zakłócają syntezę białek mięśniowych. I choć z jednej strony proces ten jest nieunikniony, to masz wpływ na tempo jego postępowania. Zdrowy tryb życia to klucz to zachowania sprawności i siły.