Nadwaga i otyłość w Polsce – jak poważny jest to problem?

Należy pamiętać, że problem otyłości nie dotyczy wyłącznie miażdżycy (zaburzeń lipidowych), czy cukrzycy (zaburzeń glukozowo-insulinowych). Spektrum konsekwencji otyłości dotyczy również nadciśnienia tętniczego, neurodegeneracji, procesów nowotworzenia, czy bezpłodności, a także zaburzeń nastroju. Warto na problem nadwagi i otyłości spojrzeć poza aspektami fizjologicznymi również od strony statystyk.

Statystyki

Według danych Eurostatu pochodzących z ostatniej dekady:

• Nadwaga w Polsce dotyczy aż 49,1% kobiet i 65,2% mężczyzn, którzy to zajmują pozycję w niechlubnej pierwszej dziesiątce Europy; ze względu na duży odsetek mężczyzn z nadwagą kraj nasz stoi wysoko również w statystyce bez podziału na płeć (56,7%), przekraczając o około 10% wartości oszacowane dla Francji (45,4%), czy Włoch (44,7%).
• Polscy 65 – 74-latkowie zajmują 9 pozycję w Europie, jeśli chodzi o największy odsetek ludzi z nadwagą, gdyż zbyt dużej masy ciała „dorobiło się” aż 73,7% osób z tej grupy; na 8 pozycji z kolei uplasowali się 45 – 54-latkowie z odsetkiem osób z nadmierną masą na poziomie 65,4%; na szczęście w grupie 15 – 24 lat omawiana wartość przekracza średnią Europy tylko o niecałe 2% i kształtuje się na poziomie 23,1% (Europa – 21,2%).
• Około 16,7% Polaków może mieć otyłość, co stawia Polskę nieco ponad średnią Unii Europejskiej kształtującą się na poziomie 15,6%; cały czas jednak wypadamy nieźle na tle liderów, takich jak Malta (25,3%), czy Węgry (20,7%), lub Wielka Brytania (20,1%), która w okresie obserwacji przynależała jeszcze do wspólnoty; sporo dzieli Polskę również od Rumunii (9,1%), Włoch (10,7%), czy Norwegii (12,8%), zatem jest nad czym pracować.
• Problem otyłości dotykał w okresie badania mężczyzn w większym stopniu niż kobiet (18,1% vs. 15,5%).
• Otyłość występowała częściej u osób w wieku 65 – 74 lata (28,4%), niż w przedziale wiekowym od 45 do 54 r.ż. (19,6%), czy 15 - 24 (3,1%), co stanowi klarowną przesłankę do zainteresowania się masą swojego ciała i poziomem otłuszczenia już na wczesnym etapie „tycia”.
• Nadmierna masa ciała może być efektem kiepskiej edukacji, gdyż w grupie najsłabiej wykształconych mieszkańców Polski odsetek osób otyłych wyniósł 19,1%, natomiast 12,8% zaobserwowano w grupie osób z wykształceniem wyższym; wskazuje to na wyraźną potrzebę poprawy metod rozpowszechniania wiedzy o żywności, żywieniu i zdrowiu.
• Niezbyt pocieszające są również dane dotyczące dzieci. Problem narastającej liczby dzieci (2 – 7 lat) z nadmierną masą ciała dotyczy nie tylko Polski, ale Europy ogółem. Szacuje się, że w krajach, takich jak Polska, Hiszpania, czy Rumunia z nadwagą lub otyłością zmaga się nawet 20 – 25% dzieci. Zakres ten przekracza średnią europejską, którą ustalono na poziomie około 17,9%. Wbrew pozorom największe odsetki dzieci z nadmierną masą ciała zanotowano we Włoszech, Grecji i Portugalii (26,4 – 32,4%).

Dane dotyczące aktywności fizycznej Polaków

Niezbyt pocieszające są również obserwacje dotyczące regularnej, prozdrowotnej aktywności fizycznej w Polsce. Kolejne publikacje Eurostatu z ostatniej dekady wskazują m.in. na:

• Niski w porównaniu do europejskiej średniej (30,9%) odsetek osób trenujących wytrzymałościowo co najmniej raz w tygodniu (17,1%); tutaj warto byłoby wzorować się na przykładach m.in. Islandii, Norwegii, czy Finlandii (odpowiednio 61,5%, 57,3%, 54,9%).
• Znikome odsetki osób trenujących siłowo (5,8%) i siłowo-wytrzymałościowo (4,1%), w czym Polska razem z Turcją i Rumunią zamykają stawkę Unii Europejskiej, której średnie w tych sportach wynoszą 17,8% i 12,6%; w dyscyplinach tych również górują państwa skandynawskie, na czele z Islandią (53,6% i 45,5%) oraz Szwecją (39,7% i 31,6%) i Finlandią (35,8% i 27,6%) w dalszej kolejności.
• Rosnące z wiekiem unieruchomienie mieszkańców Polski wyrażające się poprzez spadek odsetka liczby osób aktywnych fizycznie od 21,7% (sporty wytrz.), 10,1% (sporty sił.) i 7,0% (sporty sił.-wytrz.) w wieku 25 – 34 lat, do 12,2% (wytrz.), 1,6% (sił.) i 1,1% (sił.-wytrz.) w latach życia pomiędzy rokiem 55, a 64.
• Wyraźną różnicę względem poziomu dobrowolnej aktywności fizycznej wśród osób o wykształceniu podstawowym (16,1%, 4,8% i 3,4%), a osób z wykształceniem wyższym (24,8% 11,9% 8,5%) w odniesieniu do sportów: wytrzymałościowych, siłowych i siłowo-wytrzymałościowych.

Higiena stylu życia Polaków

Wiele do życzenia pozostawiają również dane dotyczące niektórych wskaźników mówiących o ogólnej higienie stylu życia mieszkańców Polski. Wśród nich warto zwrócić uwagę na:

• Wyższy odsetek osób palących papierosy niż europejska średnia (22,7% vs. 19,7%); alarmujący wydaje się być również fakt, że Polska ma najwięcej mieszkańców z grupy wiekowej 55 – 64 palących codziennie w całej Unii Europejskiej (29,8%); na szczęście błędu nie powiela pokolenie młodsze, gdyż plasują się poniżej europejskiej średniej (23,4% vs. 25,1%).
• Względnie wysoki odsetek osób w wieku 25 – 34 lat sięgających po ponad 40 mg alkoholu (duża lampka wina / 2 – 3 kieliszki wódki) dziennie, gdyż Polska znajduję się nieco ponad europejską średnią (3,4% vs. 3,0%) i jednocześnie w pierwszej dziesiątce rankingu.
• Dosyć wysoką pozycję Polski na liście odsetka osób sięgających po napoje słodzone cukrem codziennie, gdyż kraj ten znajduje się w pierwszej piątce z wynikiem 12% (średnio około 9,1% dla UE); pozycja ta jest podobna zarówno w grupie wiekowej 25 – 34 (14,1%), jak i 55 – 64 (10,4%).

Śmiertelność na skutek złej diety i higieny stylu życia

Kiepskie nawyki w kontekście wyborów żywieniowych, nadmiar pracy, czy też nieumiejętność redukcji stresu prowadzą nie tylko do obniżenia jakości życia, ale również potencjalnie do skrócenia jego czasu.

Według kolejnych obserwacji statystycznych w 2019 roku:

• z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego zmarło 161 905 osób,
• z powodu nowotworów złośliwych zmarło 108 770 osób,
• z powodu chorób związanych z przewodem pokarmowym (np. wątrobą) zmarło 17 635 osób,
• z powodu powikłań zaburzeń metabolicznych (np. cukrzycy) zmarły 10 024 osoby.

W powyższych statystykach Polska przoduje w Unii Europejskiej obok m.in. Niemiec, Hiszpanii, czy Rumunii. Dane te znajdują pewne odzwierciedlenie w oczekiwanej długości życia w zdrowiu, która kształtuje się na poziomie 67,2 lat, czyli w ostatniej dziesiątce Unii Europejskiej (dla kontrastu: Szwajcaria – 79,3; Szwecja – 78,4; Holandia – 77,5). Powinno się o tym pamiętać każdego dnia, zwłaszcza kiedy jest się jeszcze młodym i można w istotny sposób wpłynąć na swój stan zdrowia w przyszłości. Uniknąć w ten sposób można nie tylko nagłego zgonu, czy nieustannych wizyt u lekarza, ale również poprawy skuteczności w codziennych zadaniach (zarówno umysłowych, jak i fizycznych), czy zwiększenia satysfakcji z życia.

Najlepszy czas na zmianę

Czy i Ciebie dotyczy problem nawagi lub otyłości? PoTreningu.pl to nie tylko masa ekspertów publikujących artykuły na temat zdrowia i treningu. To też zespół dietetyków i trenerów z wieloletnim doświaczeniem, którzy wspólnie, już od ponad 10 lat, skutecznie poprawiają zdrowie i sylwetki Polaków. Udało nam się pomóc ponad 110 000 osobom - pomożemy też i Tobie. Poznaj opinie naszych podopiecznych lub od razu sprawdź, jak możemy poprawić Twoje zdrowie i wygląd sylwetki przy pomocy indywidualnych planów dietetycznych i treningowych.