Nietolerancja histaminy – bóle głowy, swędzenie skóry, problemy trawienne

Nietolerancja histaminy odnosi się do stanu, w którym ilość histaminy w organizmie przekracza indywidualny próg tolerancji, co może prowadzić do szeregu objawów przypominających alergie. Objawy nietolerancji histaminy mogą pojawić się okazyjnie u każdego. Niemniej jednak u osób wrażliwych na histaminę niepożądane objawy mogą wystąpić nawet przy podaży histaminy w ilościach zazwyczaj dobrze tolerowanych, co prawdopodobnie wiąże się z ograniczeniem aktywności enzymów oksydazy diaminowej (DAO) lub N-metylotransferazy histaminy (HNMT), rozkładających histaminę. Ograniczenie aktywności DAO może mieć kilka przyczyn: przyjmowanie niektórych leków, schorzenia układu trawiennego i zaburzenia mikroflory jelitowej oraz wysoka podaż innych amin biogennych (tyraminy lub putrescyny) mogących blokować DAO.

Objawy nietolerancji histaminy

Histamina w organizmie jest mediatorem wielu reakcji (schemat), włączając reakcje alergiczne.

Stąd objawy nietolerancji histaminy mogą być bardzo różnorodne:

• świąd, pokrzywka (swędzenie i zaczerwienienie skóry najczęściej w okolicy uszu, oczu, nosa),
• obrzęk naczynioruchowy (najczęściej obejmuje twarz lub gardło),
• uczucie zatkanego nosa, wyciek wodnisty z nosa, kichanie,
• bóle głowy,
• zmęczenie, rozdrażnienie, zmieszanie,
• niepożądane objawy ze strony układu trawiennego, zwłaszcza skurcze lub ból brzucha, biegunki, wzdęcia,
• pierwotne bolesne miesiączkowanie (dysmenorrhea),
• obniżenie ciśnienia tętniczego krwi,
• tachykardia(przyspieszenie akcji serca),
• niepokój, napady lęku,
• bóle w klatce piersiowej.

Niektóre osoby odnotowują również poprawę skóry trądzikowej w związku z ograniczeniem spożycia pokarmów bogatych w histaminę. W przypadku kobiet wrażliwość na histaminę może być w pewnym stopniu zależna od fazy cyklu miesięcznego. Jednocześnie co ciekawe wiele kobiet obserwuje poprawę symptomów nietolerancji histaminy podczas ciąży, co wiąże się wysoką produkcją DAO przez płód.

Źródła histaminy

W kontekście nietolerancji histaminy często podawany jest przykład szklanki z wodą. Spożycie określonego pokarmu zawierającego pewne ilości histaminy nie musi od razu powodować niepożądanych objawów. Jednakże poprzez dostarczanie histaminy z różnych źródeł, włączając źródła pokarmowe i reakcje alergiczne możliwe jest doprowadzenie do przekroczenia indywidualnego progu tolerancji – przepełnienie szklanki i rozlanie wody.

Interesujące jest, że niektóre mikroorganizmy zlokalizowane w układzie pokarmowym są w stanie syntetyzować znaczne ilości histaminy z aminokwasu histydyny. Nadmierne stężenie tych mikroorganizmów może stanowić jedną z przyczyn omawianych problemów. Jednocześnie niektóre mikroorganizmy mogą syntetyzować DAO. W związku z czym interwencje nastawione na poprawienie profilu mikroflory jelitowej mogą być niezwykle pomocne w minimalizowaniu objawów nietolerancji histaminy.

Szereg pokarmów może zawierać znaczne ilości histaminy i/lub stymulować jej uwalnianie:

Produkty fermentowane

• mleczne: sery podpuszczkowe, jogurt, kefir, zsiadłe mleko, maślanka,
• mięsa: salami, pepperoni,
• warzywa: kapusta kiszona, ogórki kiszone, kimchi, fermentowane produkty sojowe,
• napoje fermentowane: wino, piwo, szampan.

Niektóre owoce i ich przetwory

• owoce produkujące histaminę w procesie dojrzewania: pomidory, czereśnie,
• owoce bogate w naturalne benzoesany: truskawki, maliny, żurawina,
• owoce cytrusowe: pomarańcze, grejpfruty, cytryny, limonki,
• owoce suszone,
• papaja, ananas.

Niektóre warzywa i ich przetwory

• szpinak, bakłażan, oliwki, awokado, czerwona fasola

Inne pokarmy

• część białkowa jaja kurzego,
• czekolada, kakao,
• orzechy,
• orzechy zimne,
• ocet.

Przyprawy

• cynamon, anyż, gałka muszkatołowa, lukrecja.

Niektóre barwniki i konserwanty

• tartrazyna (cytrynowożółty barwnik),
• czerwone barwniki,
• benzoesany i siarczany.

Znaczne ilości histaminy mogą również zawierać pokarmy nieodpowiednio / długotrwale przetwarzane i przechowywane:

• przetwory mięsne,
• resztki mięsa długotrwale przechowywane w lodówce,
• ryby,
• owoce morza.

Podsumowanie

Osoby posiadające niski próg tolerancji histaminy powinny rozważyć możliwość wprowadzenie diety z ograniczeniem histaminy. W niektórych przypadkach korzystne może być również zastosowanie suplementów DAO lub zawierających składniki pokarmowe niezbędne do prawidłowego działania tego enzymu (m.in. miedź oraz witaminy B6 i C), ewentualnie wykazującej działanie antyhistaminowe kwercetyny.

Nietolerancja histaminy należy do dosyć słabo poznanych nadwrażliwości pokarmowych. W związku z czym obecnie brakuje definitywnych metod pozwalających na jej diagnostykę. Występowanie przynajmniej 2 typowych objawów oraz ich minimalizacja w efekcie stosowania diety z ograniczeniem histaminy lub leków antyhistaminowych może wskazywać na występowanie omawianej przypadłości. Dodatkowo w trakcie diagnostyki warto wykluczyć występowanie alergii na pokarmy bogate w histaminę.

Wprowadzenie diety z ograniczeniem histaminy może wiązać się z ograniczeniem lub eliminacją szeregu pokarmów, w związku z czym osoby nie mające większego doświadczenia w komponowaniu jadłospisów powinny przy wdrażaniu takiej diety skorzystać z pomocy dietetyka.