Co to jest homocysteina? Jest to aminokwas siarkowy, który powstaje w organizmie podczas procesu przemian fizjologicznych aminokwasu metioniny, będący, produktem ubocznym reakcji metylacji. Homocysteina powstaje w komórce z tzw. aktywnej metioniny” i jest transportowana na zewnątrz komórki. Poprzez uwolnienie w komórce może przekształcić się do metioniny lub cysteiny
Homocysteina powstaje we wszystkich komórkach człowieka, a proces usuwania z organizmu odbywa się w wątrobie oraz nerkach. Kluczową rolę w procesie usuwania homocysteiny ma kwas foliowy, aby mogła ulec przemianie do metioniny niezbędny jest kwas foliowy oraz witamina B12. Kwas foliowy jest określany jako dawca grup metylowych, natomiast witamina B12 jest pośrednikiem w tych procesach. Niedobory folianów mogą powodować kumulacje homocysteiny we krwi, rozpoczynając choroby związane z układem sercowo – naczyniowym.
Duże znaczenie w przemianach homocysteiny mogą mieć mutacje i polimorfizmy genów. Przy niektórych mutacjach kwas foliowy nie ulega odpowiednim przemianom, a taka sytuacja może prowadzić do nadmiaru homocystiny, powstawaniu stanów zapalnych czy zwiększonego ryzyka chorób serca.
Prawidłowy poziom homocysteiny
Odpowiednie stężenie homocysteiny w osoczu krwi to w zależności od źródeł od 5 do 14/15 µmoli/l. Zakresy są zależne od wielu czynników takich jak wiek, płeć, populacja oraz także metoda oznaczania. Utrzymująca się w bardzo długim okresie czasu homocysteina na granicy 11-13 µmoli/l może mieć niekorzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy i komórki śródnabłonka naczyń krwionośnych. Warto też zaznaczyć, że stężenie homocysteiny wzrasta wraz z wiekiem, szczególnie u kobiet w okresie menopauzy.
Hiperhomocysteinemia to wysokie stężenie homocystiny w zakresie 15-30 µmoli/l. Powoduje zakrzepicę żylną, niedokrwienie mięśnia sercowego, udar mózgu, choroby neurodegeneracyjne, Alzheimera, Parkinsona. To również ryzyko związane z okresem ciąży i wadami rozwojowymi dziecka wywołanymi uszkodzeniem cewy nerwowej czy dużym zagrożeniem nowotworów.
Badania pokazują, że u 95% osób z niedoborem witaminy B12 i kwasu foliowego występowała hiperhomocysteinemia.
Jak obniżyć poziom homocysteiny?
Wysokie stężenie homocysteiny może być spowodowane uwarunkowaniami genetycznymi, chorobami czy niedoborami witamin i mikroelementów. Wysoki poziom może także występować przy przewlekłych schorzeniach takich jak przewlekła niewydolność nerek, choroby nowotworowe, łuszczyca czy choroby Addisona i Biermera.
Przy prawidłowym stężeniu homocysteiny ogromne znaczenie ma odpowiednia dieta i podaż witaminy B12, B6 oraz kwasu foliowego. Odpowiednia dieta bogata w warzywa i owoce pozwoli dostarczyć wszystkie potrzebne elementy i wyeliminować problem zaburzenia procesów remetylacji homocysteiny i gromadzenia się w jej naczyniach krwionośnych. Problem z niedoborami witaminy B12 mogą mieć osoby stale przebywające na diecie wegetariańskiej bądź wegańskiej. Głównym źródłem witaminy B12 są produkty pochodzenia zwierzęcego i osoby nie jedzące mięsa powinny się zdecydować na suplementację witaminy B12, aby nie zaburzać toczących się w organizmie procesów.
Regularne dostarczanie ciemnozielonych warzyw liściastych i kapustnych takich jak szpinak, kapusta, brokuły, jarmuż czy roślin strączkowych sprawi, że dobrze zadbamy o poziom kwasu foliowego w naszym organizmie. Kwas foliowy znajduje się również w owocach i niektórych produktach pochodzenia zwierzęcego np. wątróbka czy jaja. W okresie zwiększonego zapotrzebowania np. podczas planowania ciąży lub w pierwszych miesiącach ciąży warto jednak suplementować kwas foliowy. Tym bardziej, że foliany pochodzące z żywności są mniej trwałe niż preparaty syntetyczne, pod wpływem wysokiej temperatury, działania tlenu czy promieni słonecznych może się zmniejszyć ich ilość w produktach, a także obniżyć wchłanianie w układzie pokarmowym – absorpcja nie przekracza 50%.
Witaminę B6 znajdziemy w rybach takich jak łosoś, makrela oraz w mięsie drobiowym, podrobach, roślinach strączkowych, orzechach czy nasionach. Obróbka w wysokiej temperaturze wywołuje straty witaminy B6 na poziomie 30-50%.
Przy utrzymaniu prawidłowego poziomu homocystiny bardzo ważna jest nie tylko zmiana diety, ale stylu życia. Rezygnacja z papierosów, alkoholu, nadmiernych ilości kawy i ograniczenie żywności przetworzonej. Aktywne życie i zblinasowana dieta zwiększy prawdopodobieństwo utrzymania prawidłowego poziomu homocysteiny i zmniejszenia ryzyka zachorowalności na choroby z grupy ryzyka.
Treści prezentowane na naszej stronie mają charakter edukacyjny i informacyjny. Dokładamy wszelkich starań, aby były one merytorycznie poprawne. Pamiętaj jednak, że nie zastąpią one indywidualnej konsultacji ze specjalistą, która jest dostosowana do Twojej konkretnej sytuacji.
