Zioła to naturalne leki, które w bezpieczniejszy sposób niż leki syntetyczne pomagają radzić sobie z różnego rodzaju schorzeniami i dolegliwościami. Przez tysiące lat ludzie stosowali rośliny, by leczyć, ratować i przedłużać życie. Sumerowie już 5 tysięcy lat temu wykorzystywali zioła lecznicze takie jak mięta czy rumianek. Warto wrócić do korzeni i zapoznać się z możliwościami, jakie daje nam natura.
Szałwia
Ze względu na różnorodność związków czynnych, liście szałwii są jednym z najbardziej wszechstronnych i najczęściej stosowanych leków roślinnych. Już sama nazwa szałwii — salvia — pochodzi od łacińskiego słowa „salvare”, które oznacza leczyć, ratować, zbawiać. Główne substancje lecznicze znajdujące się w szałwii to garbniki pirokatechionowe (3-7%), kwasy wielofenolowe, olejek eteryczny (tujon, cyneol, kamfora, pinen), sapogeniny trójterpenowe, związek goryczowy pikrosalwina, nieokreślony związek estrogenny, prowitamina A, witamina PP, B, C, sole mineralne. Szałwia znana jest głównie ze swojego działania przeciwpotnego, przeciwzapalnego, przeciwwirusowego. Napary z szałwii można stosować w przypadku nadmiernej potliwości, również w przypadku potliwości na tle zaburzeń nerwicowych. Stosowana jest często na zewnątrz (płukanki) w przypadku zapaleń jamy ustnej, gardła, anginy czy w przypadku ropnego zapalenia dziąseł. Olejki zawarte w szałwii hamują rozpad acetylocholiny, neuroprzekaźnika, który odpowiada za wspomaganie pamięci, a którego obniżony poziom obserwuje się u osób z demencją i Alzheimerem.
Rozmaryn
Rozmaryn to roślina popularna zwłaszcza w rejonie Morza Śródziemnego, dziś jednak uprawiana niemalże wszędzie. Rozmaryn posiada właściwości rozgrzewające, dzięki czemu świetnie sprawdza się w trakcie przeziębienia. Rozmaryn zawdzięcza swoje właściwości takim substancjom jak rozmarycyna, olejek lotny, kwas rozmarynowy, flawanoidy, garbniki i diterpeny. W badaniach potwierdzono przeciwcukrzycowe właściwości rozmarynu. Przyczynia się on do obniżenia poziomu glukozy we krwi. Zawarty w nim kwas rozmarynowy chroni oczy, może uchronić przed zwyrodnieniem plamki żółtej. Rozmaryn okazuje się pomocny również w przypadku bólu żołądka czy problemów trawiennych, dzieje się tak dzięki jego rozkurczającym właściwościom oraz lekkiej goryczce, która wspomaga wydzielanie kwasów żołądkowych. Co ciekawe, naukowcy wykazali, że ekstrakt z rozmarynu chroni błonę śluzową żołądka przed szkodliwym działaniem etanolu!
Tymianek
Tymianek to charakterystyczne zioło o mocnym zapachu i lekko pikantnym smaku. Olejek eteryczny zawarty w tymianku to tymol. Wykazuje on działanie antybakteryjne, a także wykrztuśne. Płukanie jamy ustnej tymiankiem pomoże w przypadku zapalenia gardła. Przemywanie twarzy naparem z tymianku może okazać się pomocne w przypadku problemów trądzikowych.
Oregano
W rankingach antyoksydantów króluje oregano. Ma aż 42 razy więcej przeciwutleniaczy niż jabłka, 30 razy więcej niż ziemniaki, 12 razy więcej niż pomarańcze i 4 razy więcej niż jagody. Oregano to bardzo silny środek przeciwwirusowy i przeciwbakteryjny, jego skuteczność jest porównywana do działania penicyliny. W oregano znajduje się karwakrol. To substancja chemiczna o silnych właściwościach antygrzybicznych. Ponadto wspomaga działanie układu trawiennego oraz immunologicznego. W oregano znajdziemy również tymol i kwas rozmarynowy. Oregano zawiera także beta-kariofilynę, substancję, która hamuje rozwój stanów zapalnych i może także być korzystna w walce z przewlekłymi chorobami, w tym z osteoporozą i miażdżycą. Olejki eteryczne znajdujące się w oregano doskonale nadają się do inhalacji parowych, które przynoszą natychmiastową ulgę.
Bazylia
Bazylia pochodzi z Indii, ale obecnie uprawiana jest na całym świecie i powszechnie używana jako aromatyczna przyprawa do wielu potraw. To zioło jest nie tylko idealnym dodatkiem do sałatki caprese, ale również świetnym naturalnym lekarstwem zwłaszcza w przypadku dolegliwości układu pokarmowego i nerwowego. Bazylia wspomaga trawienie, działa rozkurczowo, a zawarte w niej olejki eteryczne wykazują działanie przeciwbakteryjne. Bazylia wykazuje działanie podobne do melisy. Działa antydepresyjnie, poprawia nastrój, pomaga zwalczyć bezsenność, zmniejsza nadpobudliwość.
Mięta
Jedną z najważniejszych właściwości mięty jest jej działanie rozkurczowe. Stosowanie naparów z mięty pomaga pozbyć się problemów związanych z niestrawnością, wzdęć, bóli brzucha, skurczy żołądka. Mięta jest również pomocna w leczeniu dolegliwości górnych dróg oddechowych. Picie naparów z mięty usunie nie tylko napięcia w okolicy żołądka, ale również pomoże w przypadku bólu menstruacyjnego, zadziała relaksująco w nerwowych sytuacjach i zadziała przeciwbólowo. Mięta pomaga również radzić sobie z nieświeżym oddechem. W jednym z badań wykazano, iż ponad 75% z 57 uczestników eksperymentu doświadczyło istotnej ulgi w dolegliwościach spowodowanych zespołem jelita drażliwego (IBS) po 4 tygodniach picia oleju z mięty pieprzowej. By poprawić trawienie i poczuć się lżej, dodaj miętę do posiłku lub do herbaty. Regularne picie naparu z mięty może okazać się również pomocne w obniżeniu poziomu androgenów. Ta informacja może być istotna dla kobiet chorujących na PCOS.
Żeń-szeń
Żeń-szeń to zioło adaptogenne. Adaptogen to substancja, która pozwala osiągnąć równowagę. Oznacza to, że jeśli jesteś zmęczony, działa pobudzająco, a jeśli jesteś przemęczony, wykazuje działanie uspokajające. Żeń-szeń zalecany jest w okresach zmniejszonej odporności osobom wyczerpanym nadmierną pracą, przebytymi chorobami, rekonwalescentom po zabiegach chirurgicznych i po przebytych chorobach oraz osobom w wieku podeszłym. Regularnie stosowany żeń-szeń dodaje energii, zwiększa możliwości intelektualne i fizyczne oraz odporność na stres. Zawarte w żeń-szeniu ginzenozydy polepszają pamięć oraz zdolność uczenia się. W badaniu przeprowadzonym w Chinach, uczestnicy z łagodnym otępieniem odnotowali znaczną poprawę pamięci po 12 tygodniach suplementacji ekstraktem z żeń-szenia w porównaniu z grupą placebo.
Estragon
Regularne dodawanie estragonu do potraw może zapewnić ci długie i zdrowe życie. Dlaczego? Dzięki niemu zadbasz o dwa kluczowe elementy mające wpływ na twoje zdrowie – sen i stan jelit. Estragon poprawia trawienie, stymulując produkcję enzymów, rozluźniając mięśnie żołądka i jelit, zwalczając wszelkie infekcje bakteryjne, które mogą występować w jelitach. Jeśli chodzi o sen, wydaje się, że jest on napędzany przez uśmierzające ból właściwości eugenolu. Francuzi używają go do leczenia bezsenności. Estragon działa również na inne dolegliwości, m.in. pomocny jest w likwidacji obrzęków w chorobie reumatycznej. Takie miejsca warto nacierać np. olejkiem z wyciągu z estragonu, który zwiększa krążenie krwi w miejscach chorobowych, zmniejszając tym samym ich obrzęk.
Kolendra
Kolendra jest opisywana jako przeciwdrobnoustrojowa, przeciwutleniająca, przeciwcukrzycowa, przeciwlękowa, przeciwpadaczkowa, przeciwdepresyjna, przeciwmutagenna, przeciwzapalna, moczopędna. Liście kolendry siewnej mają zdolność wiązania toksycznych metali ciężkich i usuwania ich z organizmu. W pewnym eksperymencie zauważono, iż spożywanie kolendry zwiększyło również wydalanie z moczem ołowiu i aluminium. Olejek eteryczny obecny w kolendrze, a szczególnie podstawowy jego składnik — linalol, działa uspokajająco. W związku z tym, napary z tej rośliny w medycynie naturalnej stosuje się w chorobie — nerwicy.
Koper włoski
Koper włoski zawiera substancje przeciwutleniające takie jak rutyna i kwercetyna. Swój anyżowy aromat zawdzięcza olejkom eterycznym, których składnikiem jest anetol, wykazujący działanie przeciwzapalne i przeciwnowotworowe. Napar z kopru to naturalny środek, po który często sięgają młode mamy. To dlatego, że wzmaga laktację oraz łagodzi niemowlęce kolki.
Koper włoski od dawna słynie jako środek rozkurczowy, pomagający pozbyć się uporczywych wzdęć. Herbata z fenkułu działa także pobudzająco na układ trawienny i łagodzi skutki przejedzenia.
Podsumowanie
Zioła posiadają ogromną moc leczniczą. Ich umiejętne stosowanie może zdziałać „cuda”. Warto znać ich podstawowe właściwości i stosować regularnie w swojej kuchni.
