Błonnik stanowi dość specyficzny składnik naszej diety. Chociaż jego spożycie wpływa na funkcjonowanie naszego organizmu, to w rzeczywistości nie jest on trawiony przez nasze enzymy, ani też nie jest wchłaniany z przewodu pokarmowego. Mając te dane na uwadze łatwo dojść do wniosku, że błonnik nie posiada wartości energetycznej. W praktyce jednak sytuacja jest bardziej skomplikowana i warto przyjrzeć się jej bliżej.
Czym jest błonnik?
Błonnik zwany też włóknem pokarmowym to mieszanka rozmaitych komponentów pochodzenia roślinnego, które łączy to, iż nie są rozkładane przez produkowane przez nasz organizm enzymy trawienne i które nie ulegają wchłanianiu ze światła przewodu pokarmowego, ale jednocześnie -wpływają w sposób korzystny na funkcjonowanie ludzkiego organizmu.
Błonnik ze względu na właściwości można podzielić na fakcje:
rozpuszczalne w wodzie – są to głównie pektyny obecne w owocach oraz gumy i śluzy, które stanowią popularny dodatek do produktów żywnościowych,
częściowo rozpuszczalne w wodzie – przede wszystkim hemicelulozy, które znaleźć można w ziarnach zbóż i otrębach,
nierozpuszczalne w wodzie – celuloza występując w warzywach i owocach jak również lignina, której źródłem są ziarna zbóż.
Funkcja błonnika
Włókno pokarmowe nie jest trawiony ani wchłaniany z naszego przewodu pokarmowego, tak więc nie jest klasyfikowany jako składnik odżywczy. Ma on zgoła inne zadanie. Błonnik oddziałuje on na pracę przewodu pokarmowego - pobudza perystaltykę jelitową, a dodatkowo stanowi pożywkę dla drobnoustrojów zasiedlających niższe odcinki przewodu pokarmowego. Istnieją badania, które sugerują, że odpowiednio wysokie spożycie błonnika zmniejsza ryzyko rozwoju wielu groźnych chorób takich jak miażdżyca czy niektóre rodzaje nowotworów.
Wartość energetyczna błonnika
Niektóre składniki pokarmowe przez nas spożywane wykorzystywane są przez nasz organizm jako źródło energii (są to przede wszystkim: węglowodany i tłuszcz oraz w pewnym stopniu także białko i etanol). Wartość energetyczną tych składników lub też – produktów je zawierających wyraża się w kilokaloriach [kcal] lub kilodżulach [kJ]. Oczywistym jest, że aby dany składnik pokarmowy mógł zostać wykorzystany przez organizm jako surowiec energetyczny – musi zostać wchłonięty bądź też najpierw rozbity na cząstki elementarne w świetle przewodu pokarmowego – i dopiero jako taki – ulec pobraniu. O natomiast wiemy, że ani nie ulega trawieniu ani wchłanianiu. Teoretycznie więc nie powinien mieć wartości energetycznej. W praktyce jednak sytuacja wygląda trochę inaczej.
Warto wiedzieć, że niektóre frakcje błonnika ulegają rozmaitym przemianom z udziałem jelitowej mikroflory
W efekcie zachodzących reakcji powstają krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, które mogą ulegać wchłanianiu nawet w niższych odcinkach przewodu pokarmowego i które mogą także zostać wykorzystane jako materiał energetyczny. Mając ten fakt na uwadze, trzeba uznać, że błonnik także dostarcza pewnej dawki energii. Niestety brakuje pełnego porozumienia w kwestii tego – jak znakować włókno pokarmowe wartością energetyczną. Wszystko bowiem zależy od tego o jakich frakcjach błonnika mówimy. Największym uznaniem cieszy się założenie mówiące, iż 1 g błonnika dostarcza średnio około 2 kcal. I takie uproszczenie wydaje się być rozsądne biorąc pod uwagę, że w ciągu dnia spożywamy wraz z dietą różne jego rodzaje. Nie wszyscy specjaliści jednak podchodzą z aprobatą do takiego przelicznika. Niektórzy sugerują by znakować jedynie błonnik rozpuszczalny inni namawiają natomiast by pozostawić tę kwestią taką jak była dawniej uznając, iż błonnik nie dostarcza energii dla organizmu ludzkiego.
Podsumowanie
Błonnik pomimo, iż nie jest rozkładany przez nasze enzymy trawienne ani też bezpośrednio nie ulega wchłanianiu z przewodu pokarmowego, może ulec fermentacji przy udziale mikroflory jelitowej co prowadzi do powstania związków takich jak krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe. Substancje te natomiast po wchłonięciu wykorzystywane mogę być jako substrat energetyczny. Mając ten fakt na uwadze przyjęto, iż 1 g błonnika dostarcza 2 kcal.
Treści prezentowane na naszej stronie mają charakter edukacyjny i informacyjny. Dokładamy wszelkich starań, aby były one merytorycznie poprawne. Pamiętaj jednak, że nie zastąpią one indywidualnej konsultacji ze specjalistą, która jest dostosowana do Twojej konkretnej sytuacji.
