Błonnik pokarmowy to mieszania różnych substancji pochodzenia roślinnego, które nie ulegają trawieniu z udziałem naszych enzymów trawiennych, nie są też wchłaniane. Do błonnika należą związki pochodzące ze ścian komórkowych roślin, będące polisacharydami (węglowodanami złożonymi - np. celuloza, hemicelulozy, pektyny, gumy, śluzy) lub związki o charakterze niepolisacharydowym (np. ligniny).
Błonnik pokarmowy dzieli się ze względu na właściwości na:
- nierozpuszczalny w wodzie, do którego zaliczyć można celulozę znajdującą się w warzywach i owocach oraz ligniny, zawarte w zbożach),
- częściowo rozpuszczalny w wodzie, a będą to głównie hemicelulozy, które znaleźć można w ziarnach zbóż i otrębach głównie pszennych i żytnich
- rozpuszczalny w wodzie - tutaj wyróżniamy pektyny, które występują w owocach oraz gumy i śluzy.
Błonnik stanowi pożywkę dla mikroflory jelitowej, stymulować może namnażanie się probiotycznych bakterii. Posiada także zdolność wiązania niektórych zanieczyszczeń i utrudnia ich absorpcję z przewodu pokarmowego.
Rola błonnika w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu ludzkiego jest dość doniosła i nie opiera się jedynie na regulacji pracy przewodu pokarmowego. Poleca się zwiększyć jego spożycie w dietach odchudzających, ponieważ wypełnia żołądek i skutecznie hamuje łaknienie, a także pomaga zapobiegać skokom poziomu glukozy we krwi.
Hamować może również wchłanianie cholesterolu pokarmowego i obniżać jego poziom we krwi. Stanowi więc istotny element profilaktyki miażdżycy i innych chorób układu krążenia.
Wszystko to sprawia, że ważne jest zapewnienie odpowiedniej podaży błonnika z konwencjonalnej żywności lub uzupełnienie diety specjalnym suplementem. Źródłem błonnika powinny być praktycznie wszystkie owoce i warzywa, a także pełnoziarniste produkty zbożowe. Jako uzupełnienie można sięgnąć po otręby.
Błonnik występuje także w postaci specjalnie opracowanych preparatów w formie proszków i kapsułek. Zazwyczaj w ich skład wchodzą frakcje rozpuszczalne takie jak pektyny, gumy i śluzy. Przeciętny Polak spożywa jedynie około 15 g błonnika dziennie, tymczasem wg zaleceń dietetyków ilość tą należałoby zwiększyć dwukrotnie.
