Aby zrozumieć dalszą część tekstu, kilka wyjaśnień:
- odporność dzielimy na: wrodzoną i nabytą,
- odporność wrodzona to bariery nabłonkowe, aktywność fagocytów (neutrofilów i makrofagów), komórki NK (naturalni zabójcy) oraz układ białek dopełniacza,
- odporność nabyta to aktywność limfocytów typu B oraz T,
- limfocyty typu B są elementem odpowiedzi humoralnej (produkcja przeciwciał przez limfocyty B), zewnątrzkomórkowej, są produkowane w szpiku kostnym (stąd nazwa, B = bone marrow);
- limfocyty typu T są elementem odpowiedzi wewnątrzkomórkowej, działają bezpośrednio albo przez fagocyty. Ich nazwa pochodzi od grasicy (ang. Thymus = grasica),
Kilka serii ćwiczeń wywołuje:
- leukocytozę,
- redystrybucję komórek efektorowych (we krwi, układzie limfoidalnym i tkankach obwodowych),
- działanie hemodynamiczne,
- wyrzut katecholamin (adrenaliny, noradrenaliny), aktywacja układu współczulnego,
- wyrzut glikokortykosteroidów (np. kortyzolu), poprzez aktywację osi HPA (hypothalamic-pituitary-adrenal axis; oś podwzgórze – przysadka – nadnercza; CRH (corticotropin releasing hormone) => ACTH (Hormon adrenokortykotropowy) => kortyzol),
Długotrwały wysiłek fizyczny może:
- upośledzać odporność wrodzoną (wywiera wpływ na komórki NK oraz neutrofile czyli granulocyty obojętnochłonne),
- upośledzać limfocyty typu T, czyli ma wpływ na odporność nabytą,
- zmieniać proporcje cytokin typu I oraz II,
- tłumić odpowiedź ze strony układu odpornościowego (aktywność immunologiczna w odpowiedzi na prezentację antygenów),
Wyczynowi sportowcy często cierpią z powodu infekcji górnych dróg oddechowych, szczególnie gdy są w trakcie cyklu ciężkich sesji treningowych czy zawodów. Najprawdopodobniej treningi i starty wywierają wpływ na błony oraz tkanki limfatyczne, zmniejszają wydzielanie immunoglobuliny A. Zwykły, regularny trening zwiększa odporność organizmu i bywa stosowany w celu poprawy odpowiedzi na podaną szczepionkę u osób z grupy ryzyka.
Regularne ćwiczenia o średniej intensywności:
- zmniejszają stan zapalny,
- mają korzystny wpływ na grasicę (tam dojrzewają limfocyty T),
- mają wpływ na ilość komórek „starych” i „nowych” układu odpornościowego,
- korzystnie modulują funkcjonowanie nadzoru immunologicznego (ang. immunosurveillance),
- zmniejszają wyrzut kortyzolu (aktywację osi HPA),
Podsumowanie
Zbyt ciężki trening zwiększa ryzyko infekcji, regularna, umiarkowana i średniej intensywności aktywność fizyczna sprzyja utrzymaniu zdrowia sportowca. Dodam jeszcze, iż niektórzy naukowcy kwestionują immunosupresyjny wpływ ciężkiego treningu fizycznego (np. John P. Campbell oraz James E. Turner).
