O starzeniu się zwykle rozmawiamy dość niechętnie. Proces ten zwykle kojarzy się dość negatywnie, często z chorobami, mniejszą sprawnością, samotnością. Światowa Organizacja Zdrowia przypomina, że na procesy starzenia się wpływa wiele przewlekłych problemów zdrowotnych.
Może nie zawsze jesteśmy w stanie je wyeliminować, ale na niektóre z nich możemy mieć wpływ i dzięki temu możemy nieco opóźnić niektóre procesy.
Przyczyny starzenia się
Według książki Evolutionary Biology of Aging, starzenie można zdefiniować, jako „utrzymującą się tendencja spadkowa specyficznych dla wieku elementów sprawności organizmu z powodu wewnętrznego pogorszenia fizjologicznego”. Nikt do końca nie wie, co powoduje to pogorszenie fizjologiczne. Teorie obejmują stres oksydacyjny, osłabienie funkcji układu odpornościowego, stany zapalne i inne.
Naukowcy dzielą proces starzenia się na dwa typy:
starzenie pierwotne
starzenie wtórne
Pierwotne starzenie się to pogorszenie funkcji, które występują niezależnie od czynników, takich jak styl życia czy środowisko. Jest to rodzaj starzenia się, nad którym nie mamy za bardzo kontroli, ponieważ pochodzi z upływu czasu i wpływa na ciało w sposób, którego nie do końca rozumiemy.
Starzenie wtórne to z kolei ten typ starzenia, nad którym mamy pewną kontrolę. Ten typ odnosi się do degradacji zdrowia wynikającej z podstawowych problemów zdrowotnych, stylu życia i środowiska, w jakim żyjemy. Chyba dla nikogo nie jest zaskoczeniem, że osoby, które o siebie nie dbają, spożywają alkohol w nadmiernych ilościach, stosują innego rodzaju używki, starzeją się znacznie szybciej i częściej zmagają się z problemami zdrowotnymi. Przykładowo, palenie papierosów zwiększa stres oksydacyjny i niszczy zdrowe komórki. Wystarczy poszukać, choćby w Internecie, jak wyglądają płuca palaczy, żeby zobaczyć, jakie szkody może wyrządzić palenie.
Czy można w jakiś sposób spowolnić procesy starzenia się poprzez zmianę nawyków żywieniowych?
Choć nie możesz wpłynąć na pierwotne starzenie, ani też zatrzymać czy cofnąć czasu, to zawsze możesz poprawić jakość swojego życia i wpłynąć na te aspekty, które sprzyjają szybszemu starzeniu. Przykładowo, przewlekłe stany zapalne o niskim stopniu nasilenia przyczyniają się do starzenia. Według National Institute on Aging, zapalenie przyczynia się do osłabienia organizmu, insulinooporności, choroby zwyrodnieniowej stawów, osteoporozy, chorób układu krążenia i choroby Alzheimera i wielu innych. Są to niektóre z najczęstszych chorób, które pojawiają się w późniejszym okresie życia i które mocno obniżają jakość życia.
Dieta śródziemnomorska
Także stres oksydacyjny przyczynia się do stanu zapalnego i przyspiesza starzenie się. Możemy go zmniejszyć, stosując dietę bogatą w przeciwutleniacze. Są to m.in. owoce, warzywa, zielona herbata, orzechy i niektóre przyprawy. Bardzo dobrym wyborem jest Dieta śródziemnomorska. Może ona zmniejszyć ryzyko chorób sercowo-naczyniowych o 20%, nowotworu o 13%. Zmniejsza także ryzyko przedwczesnej śmierci o 18%.
Przerywany post i ograniczenie kalorii
Innym podejściem, które może pomóc spowolnić procesy starzenia się, jest ograniczenie kalorii. Zmniejszenie spożycia kalorii nawet o 30%, spowalnia procesy starzenia poprzez zmniejszenie stanu zapalnego, obniżenie poziomu IGF-1 (przyczyniającego się do starzenia), zmniejszenie odporności na insulinę i zmniejszenie poziomu hormonów tarczycy.
Niektóre badania pokazują również, że ograniczenie kalorii zmniejsza markery uszkodzenia DNA i może zwiększyć gęstość mitochondriów (producentów energii komórkowej) nawet o 35%.
Przerywany post, czyli krótkie posty trwające 16 godzin, to kolejne podejście badane przez naukowców w celu spowolnienia starzenia. Dla wielu takie podejście jest łatwiejsze do opanowania. Badania, w tym opublikowane w New England Journal of Medicine, pokazują że przerywany post może spowolnić tempo rozwoju chorób związanych z wiekiem i samego procesu starzenia się. Możesz regularnie i na stałe funkcjonować wg strategii: 16/8. Tzn. jemy w przedziale 8 godzin, np od godziny 10 do godziny 18.
Aktywność fizyczna
Aktywność fizyczna to kolejny „lek”. Nie jest tajemnicą, że trening wzmacnia nasze ciało, poprawia siłę i wytrzymałość mięśni, dzięki czemu jest ono bardziej wytrzymałe, a ponadto, poprawia nastrój i zwiększa motywację do działania.
Inne nawyki, które wpływają na tempo starzenia się
Była już mowa o tym, że używki m.in. alkohol i papierosy przyspieszają procesy starzenia się. Kolejnym czynnikiem są zanieczyszczenia powietrza. Ponad trzy miliony zgonów na świecie było spowodowane zanieczyszczeniami powietrza. Zwiększają one ryzyko chorób serca, raka płuc, udaru mózgu czy astmy. Małe cząstki przedostają się do naszego organizmu i sieją w nim spustoszenie. Okazuje się, że wzrost zanieczyszczenia o 5 mikrogramów na metr sześcienny, odpowiada dwuletniemu starzeniu się płuc.
Jak widać, zarówno zanieczyszczenia wewnętrzne, jak i zewnętrzne są dla nas szkodliwe.
Odpowiednia masa ciała
Utrzymanie zdrowej masy ciała to kolejny sposób na spowolnienie procesów starzenia. Komórki tłuszczowe wytwarzają zapalne substancje chemiczne zwane cytokinami, które uszkadzają zdrowe tkanki i przyspieszają procesy starzenia.
Istotny wpływ ma na nas także odpowiednia ilość snu oraz unikanie stresu.
Podsumowanie
Nie mamy pełnej kontroli nad każdym czynnikiem wpływającym na procesy starzenia się, ale warto pamiętać o tym, że styl życia ma znaczenie. Zastanów się, co możesz zrobić, żeby bardziej o siebie zadbać, zachować zdrowie na dłużej i po prostu korzystać z życia.
Treści prezentowane na naszej stronie mają charakter edukacyjny i informacyjny. Dokładamy wszelkich starań, aby były one merytorycznie poprawne. Pamiętaj jednak, że nie zastąpią one indywidualnej konsultacji ze specjalistą, która jest dostosowana do Twojej konkretnej sytuacji.
