Niedoczynność tarczycy należy do najczęściej występujących schorzeń endokrynologicznych, a częstotliwość występowania jest szczególnie wysoka w przypadku ludzi starszych. Niestety przypadłość ta często przez długi okres pozostaje niezdiagnozowana, co dobija się na ogólnej kondycji psychofizycznej osób nią dotkniętych, a nierzadko prowadzi do dalszych komplikacji zdrowotnych. Ponieważ właściwa praca tarczycy powiązana jest także z dietą i masą ciała, warto by z podstawowymi informacjami dotyczącymi tego gruczołu zapoznały się przede wszystkim osoby borykające się z nadmiarem tkanki tłuszczowej, jak i również trenerzy i dietetycy.
Tarczyca – co to takiego?
Tarczyca jest nieparzystym gruczołem wydzielania wewnętrznego, który odpowiedzialny jest za wytwarzanie hormonów: trójjodotyroniny (T3), tyroksyny (T4) i kalcytoniny, pełniących rozmaite funkcje, m.in. uczestniczących w regulacji tempa przemiany materii i procesów termoregulacyjnych, oddziałujących na przebieg procesów wzrostowych oraz na funkcjonowania układu nerwowego i regulujących gospodarkę wapniowo-fosforanową organizmu. Wszelkie nieprawidłowości w wydzielaniu tych hormonów doprowadzają do zaburzeń homeostazy ustrojowej i prowadzić mogą do bardzo poważnych komplikacji zdrowotnych.
Niedoczynność tarczycy
O niedoczynności tarczycy mówimy wtedy, gdy gruczoł ten nie produkuje wystarczającej ilości hormonów. Taka sytuacja może mieć miejsce po chirurgicznym usunięciu tarczycy, po stosowaniu niektórych leków, a może być też spowodowana wrodzoną wadą tego gruczołu, urazem, defektem enzymatycznym, a także mieć podłoże zapalne (choroba Hashimoto, poporodowe zapalenie tarczycy, podostre zapalenie tarczycy). Aktywność tego gruczołu może ulec wyraźnemu osłabieniu także w przypadku niewłaściwego sposobu odżywiania, a przede wszystkim stosowania niedoborowych w wiele ważnych składników pokarmowych, niskokalorycznych diet odchudzających.
Objawy niedoczynności tarczycy
Do najczęściej występujących objawów niedoczynności tarczycy zaliczyć należy: suchość skóry (zwłaszcza na łokciach i kolanach), obrzęki, wzrost masy ciała, częste zaparcia, osłabienie, obniżenie nastroju (niekiedy depresja) oraz spadek sprawności intelektualnej. Dość znamienny jest także przyrost masy ciała, których zachodzi nawet przy zmniejszeniu kaloryczności diety. Niekiedy dojść może także do zaburzeń cyklu miesiączkowego oraz obniżenia płodności, a także – obniżenia tembru głosu. W przypadku osób starszych dochodzą także problemy z funkcjonowaniem układu krążenia, m.in. bradykardia zatokowa (spowolnienie akcji serca).
Diagnostyka
Chociaż wymienione powyżej objawy mogą wskazywać na niedoczynność tarczycy, to rozpoznanie choroby możliwe jest tylko na podstawie wyników badań hormonów. Oznaczenie poziomu TSH, a także fT3 (wolna trójjodotyronina) i fT4 (wolna tyroksyna), uzupełnione ewentualnie o USG tarczycy oraz w razie potrzeby badanie poziomu przeciwciała anty-TPO (umożliwiające wykrycie choroby Hashimoto) – to główne elementy diagnostyki. Warto wiedzieć, że w przypadku niewydolności pierwotnej stężenie TSH jest podwyższone, a w przypadku niedoczynności wtórnej i trzeciorzędowej jest obniżone.
Leczenie
Leczenie farmakologiczne niedoczynności tarczycy polega na podawaniu preparatów zawierających L-tyroksynę (L-T4) w określonej indywidualnie dawce dobowej. Podawanie leku zaczyna się zazwyczaj od niewielkich dawek, a samo leczenie ma charakter długotrwały, zazwyczaj dożywotni. Ważne jest też postępowanie żywieniowe oraz suplementacja, które szerzej zostaną opisane w osobnym artykule.
Podsumowanie
Niedoczynność tarczycy to przypadłość, która często diagnozowana jest stosunkowo późno. Warto więc zwracać uwagę na potencjalne jej objawy i w razie wątpliwości poradzić się lekarza lub poprosić o skierowanie na badania specjalistyczne. Warto jednak pamiętać, że chociaż niedoczynność tarczycy prowadzi zazwyczaj do nadwagi bądź otyłości, to nie zawsze problemy z nadmierną masą ciała związane są z upośledzeniem pracy tego gruczołu i pod żadnym pozorem nie należy na własną rękę stosować farmaceutyków zawierających L-tyroksynę w celu zmniejszenia poziomu tkanki tłuszczowej, gdyż prowadzić to może do nieodwracalnych konsekwencji zdrowotnych.
Źródła:
Hypothyroidism" . American Association of Clinical Endocrinologists.
Treści prezentowane na naszej stronie mają charakter edukacyjny i informacyjny. Dokładamy wszelkich starań, aby były one merytorycznie poprawne. Pamiętaj jednak, że nie zastąpią one indywidualnej konsultacji ze specjalistą, która jest dostosowana do Twojej konkretnej sytuacji.
