Tego rodzaju wypadki są niezwykle trudne do przewidzenia. Zdarzają się śmierci biegaczy, zawodników sportów walki, kulturystów czy strongmanów. Co najciekawsze, czasem umierają osoby, które nigdy nie stosowały żadnych środków farmakologicznych i nie osiągnęły jeszcze poziomu, na którym typowe jest używanie dopingu.
Co to jest nagła śmierć sercowa?
Nagłą śmierć sercową (SCD) definiuje się jako szybką, niespodziewaną śmierć lub zatrzymanie akcji serca z przypuszczalnej przyczyny sercowej, które następuje w ciągu godziny od wystąpienia objawów, jeśli zostały zaobserwowane, w przeciwnym razie w ciągu 24 godzin, u osoby bez wcześniejszej historii choroby, która mogłaby stanowić zagrożenie życia.
W jednym z badań naukowcy wzięli pod lupę 29 przypadków śmierci. W 28 przypadkach przyczyną była strukturalna choroba sercowo-naczyniowa, tylko w jednym przypadku nie stwierdzono choroby sercowo-naczyniowej.
W 23 jednoznacznych przypadkach:
- 2 to było pęknięcie aorty,
- 3 to była miażdżyca,
- 4 to były zaburzenia wrodzone (anomalie tętnic wieńcowych),
- 14 przypadków była to kardiomiopatia przerostowa serca (patologiczna przebudowa serca),
- W 5 przypadkach prawdopodobną przyczyną była choroba sercowo-naczyniowa, w tym najczęściej nieznanego pochodzenia przerost lewej komory serca, a w jednym wypadanie płatka zastawki mitralnej.
Z tego wynika, że najczęściej śmierć wywołuje kardiomiopatia przerostowa serca, choroba uwarunkowana genetycznie. Niemniej należy pamiętać, iż wiele osób sięga obecnie po sterydy anaboliczno-androgenne. W Internecie są przedstawiane jako niegroźne środki, w rzeczywistości opisano dziesiątki przypadków ostrego zawału serca, nagłej śmierci sercowej, migotania komór (stan zagrażający życiu), migotania przedsionków, tamponady serca (gromadzenia się płynu w worku osierdziowym utrudniającego pracę serca). SAA mogą też wywołać kardiomiopatię rozstrzeniową.
Jest to choroba mięśnia sercowego, prowadząca do zmniejszenia jego kurczliwości, niekorzystnego powiększenia komór serca i w konsekwencji rozwoju początkowo lewokomorowej, a następnie obukomorowej niewydolności serca.
Ogólnie naukowcy sugerują pewne mechanizmy, wyróżniono model aterogenny (miażdżycowy), zakrzepowo-zatorowy, związany z tlenkiem azotu i bezpośrednie uszkodzenie serca. SAA mogą sprzyjać przerostowi (mięsień sercowy rośnie wskutek obciążenia), włóknieniu i martwicy komórek sercowych. Niemniej warto pamiętać, iż kwestia nie jest taka prosta, nie można wyciągnąć palca i wskazać na sterydy anaboliczno-androgenne.
Co zabija sportowców? Sterydy? A może kokaina?
Spośród 33 denatów, sportowców, aż w 5 przypadkach znaleziono także kokainę, opioidy, benzodiazepiny i kannabinoidy. W 2 przypadkach znaleziono także beta-mimetyki (clenbuterol, efedrynę, norefedrynę) i hormony tarczycy. Tak, oprócz tego w 10 przypadkach znaleziono nandrolone, w 9 testosteron, w 7 stanozolol, w 2 boldenone, 1 norandrosteron, 1 mesterolone, 1 Metanabol itd. Zarówno kokaina, hormony tarczycy, jak i beta-mimetyki mogą zagrażać życiu i zaburzać pracę serca, mogą być przyczyną nagłego zgonu.
To tak jak w badaniu, w którym analizowano nagłe zgony sercowe. Okazało się, że byli to często palacze, osoby nałogowo pijące alkohol, obok tego sięgali po kokainę, heroinę, konopie i inne środki. Ogólnie na świecie co roku 5 mln osób umiera z powodu nagłej śmierci sercowej. Kokaina jest powodem 3% nagłych śmierci sercowych.
Oszacowano, iż sięga po nią 12 mln Europejczyków. Kokaina może zaburzać rytm serca, zwiększać tętno, ciśnienie krwi i zapotrzebowanie serca na tlen. Kokaina sprzyja niedokrwieniu mięśnia sercowego, skurczowi tętnic wieńcowych, sprzyja zawałom, zakrzepom i zmianom miażdżycowym. Dlatego w niektórych przypadkach wskazanie przyczyny śmierci może być problematyczne. Tak, ktoś sięgał po sterydy anaboliczno-androgenne, ale jednocześnie także po narkotyki, alkohol, stymulanty, beta-mimetyki itd.
W każdym razie w cytowanym badaniu u zmarłych sportowców zidentyfikowano:
- w 11 przypadkach na 33 zgony przerost całego serca,
- w 10 przypadkach na 33 zgony przerost lewej komory serca,
- w 3 przypadkach kardiomiopatię rozstrzeniową,
- w 79% włóknienie, w 52% przypadków ogniska martwicy mięśnia sercowego.
Inne zgłoszone zmiany histologiczne to: miażdżyca (7 przypadków, 21%), naciek zapalny (4 przypadki, 12%), zwężenie tętnicy wieńcowej (3 przypadki, 9%), i wylew krwi w obrębie lewej komory (2 przypadki, 6%).
Wg naukowców u młodszych sportowców (<35 lat) nagła śmierć sercowa jest głównie związana z dziedzicznymi chorobami serca, natomiast u starszych jest związana z miażdżycową chorobą tętnic wieńcowych (CAD). Sterydy anaboliczno-androgenne mogą przyspieszać miażdżycę poprzez wiele mechanizmów, przede wszystkim zaburzenia lipidogramu, nadciśnienie tętnicze oraz indukowanie stanu zapalnego.
Przerost lewej komory (LVH) został uznany za niezależny czynnik ryzyka nagłej śmierci sercowej. Wysoka śmiertelność i nagła śmierć sercowa związane z LVH są związane z arytmią komorową. Zarówno intensywny trening wytrzymałościowy, jak i siłowy wpływają na zmiany w budowie serca, jego przerost i rozmaite adaptacje. Do pewnego stopnia są one pożądane i korzystne, później ta kwestia przestaje być taka jednoznaczna, szczególnie jeśli ktoś intensywnie wspomaga się dopingiem.
Istnieje wiele opisów śmierci młodych ludzi (np. 24 lata):
- ze zmianami w sercu
- zwężeniami w tętnicach wieńcowych
którzy zmarli z powodu „zawału mięśnia sercowego z ciężką miażdżycą tętnic wieńcowych i ostrą zakrzepicą”.
Na zakończenie
To nie jest normalne, by młody, sprawny, odtłuszczony mężczyzna, który jeszcze nie osiągnął szczytu swoich możliwości fizycznych, odchodził w sposób typowy dla 70-latka. Według znajomych zmarłego, w ciągu ostatnich 6 miesięcy przyjmował on domięśniowo leki z grupy SAA (stanozolol, testosteron, mesterolon i nandrolon). Stosując środki z grupy SAA, należy regularnie wykonywać badania krwi, nerek, serca i wątroby. Życie jest zbyt kruche, by bezmyślnie sięgać po farmakologię.
Źródła:
1. Torrisi, M., Pennisi, G., Russo, I., Amico, F., Esposito, M., Liberto, A., ... & Montana, A. (2020). Sudden cardiac death in anabolic-androgenic steroid users: a literature review. Medicina, 56(11), 587.
2. Manninger, M., Perl, S., Brussee, H., & G Toth, G. (2018). Sniff of coke breaks the heart: cocaine-induced coronary vasospasm aggravated by therapeutic hypothermia and vasopressors after aborted sudden cardiac death: a case report. European Heart Journal-Case Reports, 2(2), yty041.
3. Maron, B. J., Epstein, S. E., & Roberts, W. C. (1986). Causes of sudden death in competitive athletes. Journal of the American College of Cardiology, 7(1), 204-214.
4. Malhotra A1, Dhutia H1, Finocchiaro G1, Gati S1, Beasley I1, Clift P1, Cowie C1, Kenny A1, Mayet J1, Oxborough D1, Patel K1, Pieles G1, Rakhit D1, Ramsdale D1, Shapiro L1, Somauroo J1, Stuart G1, Varnava A1, Walsh J1, Yousef Z1, Tome M1, Papadakis M1, Sharma S1. „Outcomes of Cardiac Screening in Adolescent Soccer Players.” https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1714719
5. Hernández-Guerra, A. I., Tapia, J., Menéndez-Quintanal, L. M., & Lucena, J. S. (2019). Sudden cardiac death in anabolic androgenic steroids abuse: case report and literature review. Forensic sciences research, 4(3), 267-273.
Treści prezentowane na naszej stronie mają charakter edukacyjny i informacyjny. Dokładamy wszelkich starań, aby były one merytorycznie poprawne. Pamiętaj jednak, że nie zastąpią one indywidualnej konsultacji ze specjalistą, która jest dostosowana do Twojej konkretnej sytuacji.
