Cukier stołowy, powszechnie nadużywany we współczesnym świecie, podobnie jak sól często nazywany jest „białą śmiercią”. Faktycznie, żeby tylko na sucho wymienić wszystkie możliwe negatywne konsekwencje wynikające z nadmiernego spożycia sacharozy mogłoby nie starczyć w tym artykule miejsca. Nie ulega wątpliwości, że spożycie cukru należy ograniczać, jednak informacyjny szum i mnogość sprzecznych często informacji na temat tego składnika diety sprawia, że trudno jest w praktyce uporządkować swoją dietę i cukier definitywnie z niej wyeliminować. W niniejszym artykule rozprawię się pokrótce z siedmioma najpopularniejszymi mitami na temat cukru
Cukier krzepi
W telewizyjnych reklamach rozmaitych produktów żywnościowych nafaszerowanych cukrem często słyszymy, że polecane są jako „krzepiące” (np. popularny baton) i dodające energii (płatki śniadaniowe, ciastka zbożowe). Owszem cukier jest substratem energetycznym wykorzystywanym w procesach metabolicznych mających na celu otrzymanie energii, ale nie oznacza to, że po zjedzeniu kilku kostek cukru, będziemy silniejsi, bardziej zmotywowani do działania czy mniej zmęczeni. Mało tego, spożycie sporej dawki cukru może przynieść efekt odwrotny w postaci „zamulenia” i senności. Krzepiące właściwości cukru są przereklamowane. Z resztą nawet jeśli potrzebujemy dawki cukru, to nie powinniśmy przyjmować go w rafinowanej postaci, a zjeść np. owoc, zasobny nie tylko w glukozę i fruktozę, ale również składniki mineralne takie jak potas, błonnik, związki fenolowe.
Przed wysiłkiem trzeba zjeść trochę cukru, żeby mieć siłę
Chociaż mit ten jest powiązany z poprzednim, to zasługuje na odrębny akapit. Wielu osobom wydaje się, że przed treningiem na bieżni, rowerkiem, czy wypadem na siłownię trzeba zjeść batona albo wypić napój nafaszerowany cukrem, żeby mieć więcej siły. O ironio takie zabiegi często praktykują osoby odchudzające się, spożywając cukier nie tylko przed, ale także po i w trakcie wysiłku. W praktyce takie rozwiązanie jest nie tylko niepotrzebne, ale wręcz szkodliwe, jeśli celem jest redukcja tłuszczu. Po porcję cukru można sięgnąć przy wysiłkach stanowiących znaczne obciążenie dla organizmu, czyli np. przy treningach wyczynowych sportowców, a także w trakcie zawodów, ewentualnie w trakcie sesji amatorskich, w momencie wyraźnego kryzysu, a nie „profilaktycznie”. W innym wypadku jest to po prostu nieodpowiedzialne.
Fruktoza nie tuczy, bo ma niskie IG
Fruktoza jest ewidentnym dowodem na to, jak bardzo mylny może być wskaźnik zwany indeksem glikemicznym. Fruktoza jest cukrem o niskim IG, więc przez wiele osób uznawana jest za bezpieczną alternatywę dla glukozy czy sacharozy (która skądinąd w 40% składa się z fruktozy). W rzeczywistości jest niestety inaczej, wysokie spożycie fruktozy może być jeszcze bardziej niebezpieczne metabolicznie niż wysokie spożycie glukozy, na co wskazują badania naukowe. Praktyki polegające na objadaniu się „bezpieczną” fruktozą doprowadzają do nasilonej syntezy kwasów tłuszczowych, sprzyjają odkładaniu tłuszczu zapasowego, wzrostowi ciśnienia tętniczego, nadmiernej produkcji kwasu moczowego, a w skrajnych wypadkach mogą prowadzić do stłuszczenia wątroby.
Cukier brązowy jest zdrowy
Ty też uważasz, że brązowy cukier to zdrowy odpowiednik białego cukru? No to jesteś w błędzie. Dostępny w sklepach cukier brązowy zazwyczaj niczym nie różni się od białego poza niewielkim dodatkiem melasy, która zapewnia mu charakterystyczny kolor. Obojętnie czy słodzimy buraczanym czy trzcinowym cukrem, dla naszego organizmu to żadna różnica, fizjologiczny efekt jest ten sam. Co prawda w niektórych sklepach można też dostać cukier brązowy nierafinowany, faktycznie taki jest jakościowo trochę lepszy, ale żeby powiedzieć, iż stanowi zdrową alternatywę dla białego odpowiednika – to byłoby nadużycie.
Lepiej już słodzić cukrem, niż używać słodzików
Chociaż ze stosowaniem słodzików takich jak aspartam, acesulfam potasu czy sacharyninan i cyklaminian sodu wiąże się sporo kontrowersji, to stwierdzenie, że cukier stołowy jest od nich zdrowszy czy ogóle „lepszy” jest nieporozumieniem. Póki co nie udało się udowodnić w badaniach naukowych, że stosowanie wyżej wspomnianych substancji słodzących wywołuje negatywne skutki zdrowotne u ludzi, natomiast w przypadku cukru niektóre niepożądane konsekwencje są widoczne gołym okiem już po krótkim czasie stosowania. Oczywiście nie oznacza to, że do słodzików należy podchodzić bezkrytycznie, ale stwierdzić należy, że stanowią one „mniejsze zło” niż rafinowany cukier. Co więcej, niektóre dane naukowe wskazują, że wybrane substancje słodzące takie jak stewia mogą – w przeciwieństwie do sacharozy – posiadać pewne właściwości prozdrowotne.
Cukier osładza życie
Co prawda po spożyciu cukru faktycznie możemy poczuć się lepiej, podobnie jak po wypiciu lampki wina, jednakże zjadanie stresu słodyczami ma równie „pozytywne” konsekwencje jak zapijanie ich alkoholem. Po chwili odprężenia przychodzi spadek nastroju i w efekcie czujemy się psychicznie gorzej. Osoby spożywające większe ilości cukru zazwyczaj mają mniej pozytywne nastawienie do życia i gorzej znoszą wyzwania dnia codziennego niż osoby zachowujące umiar czy stroniące od słodkiego składnika.
Podsumowanie
Chociaż tak naprawdę doskonale zdajemy sobie sprawę z tego, że powinniśmy radykalnie zmniejszyć spożycie cukru, to ciągle szukamy wymówek by przemycić bezkarnie do diety chociaż niewielką porcję tego składnika. W tym celu przed samym powielamy mity oszukując siebie i innych i małymi krokami doprowadzając swoją sylwetkę i zdrowie do degrengolady.
