„Osoby szczupłe wierzą zazwyczaj, iż główną przyczyną nadwagi i otyłości jest zła dieta, osoby borykające się z nadmierną masą ciała mają inne wytłumaczenie.” Tymi słowami można byłoby podsumować niedawno opublikowane w Psychological Science wyniki badania dotyczącego związku pomiędzy przekonaniami na temat głównych czynników leżących u podstaw przyrostu tkanki tłuszczowej, a masą i składem ciała. Chociaż samo ujęcie tego zagadnienia wydaje się na pierwszy rzut oka trochę pretensjonalne, to warto szczegółowo przyjrzeć się zaobserwowanej zależności, gdyż skłania ona do dość ciekawych wniosków.
Nadwaga i otyłość - przyczyny
Epidemia otyłości jest dziś globalnym problemem dotyczącym zdrowia publicznego. Uważa się, iż przyrost nadmiernej masy ciała związany jest bezpośrednio z zaburzeniem homeostazy energetycznej organizmu polegającym na tym, że dzienna podaż kalorii przekracza potrzeby ustrojowe, co wydaje się stwierdzeniem logicznym, mimo to jednak nie wyczerpuje istotny powyższego zagadnienia. Jak łatwo zauważyć, również owo zaburzenie energetycznej równowagi może, albo wręcz powinno być rozpatrywane w kategoriach przyczynowych. Innymi słowy warto sobie zadać pytanie, dlaczego pomimo intensywnych kampanii informacyjnych nadal dostarczamy więcej energii niż wydatkujemy na bieżące potrzeby?
Amerykańscy naukowcy: Brent McFerran i Anirban Mukhopadhyay z Ross School of Business, University of Michigan, doszli do wniosku, iż istotne znaczenie może mieć nasz sposób myślenia dotyczących przyczyn przyrostu masy ciała.
Intrygujące wyniki badań
Wiele wskazuje na to, że deklarowane przez nas przekonania dotyczące etiologii nadwagi i otyłości mogą odgrywać pewną rolę w rozwoju tych przypadłości u nas samych. McFerran i Mukhopadhyay przeprowadzili serię badań z udziałem mieszkańców pięciu różnych krajów z trzech kontynentów. Okazało się, iż wśród przyczyn rozwoju nadmiernej masy ciała wymieniane są najczęściej: zła dieta, zbyt niska aktywność, w dalszej kolejności genetyka, a także status społeczno-ekonomiczny, wiek, wykształcenie, różne schorzenia i problemy ze snem. Naukowcy poszli jednak dalej i sprawdzili, czy deklarowane przez uczestników przekonania są skorelowane w jakiś sposób z ich BMI.
Zaobserwowano, iż osoby, które za główną przyczynę nadwagi i otyłości uznają złą dietę są szczuplejsze niż osoby uważające, że przypadłości te rozwijają się w wyniku niedostatecznej aktywności fizycznej. W praktyce, jednostki przekonane od nadrzędnej roli ruchu jadły więcej niż uczestnicy wierzący w determinującą moc diety. Autorzy badania postawili hipotezę mówiącą, że istnieje przyczynowo-skutkowy związek między przekonaniami dotyczącymi przyczyn rozwoju nadmiernej masy ciała, a wskaźnikiem BMI.
Podsumowanie
Warto się zastanowić nad tym do jakich wniosków skłonić mogą przedstawione powyżej wyniki badań. Po pierwsze warto sobie zapamiętać, że koncentrowanie się jedynie na aktywności fizycznej może nie być optymalnym sposobem na utrzymanie prawidłowej masy i pożądanego składu ciała. Czynnikiem o większym znaczeniu jest bowiem dieta. Po drugie natomiast, warto zwrócić uwagę na fakt, iż kampanie informacyjne wymierzone w walkę nadwagą i otyłością powinny odnosić się nie tylko do naszych zachowań żywieniowych, ale przede wszystkim do naszego sposobu myślenia i ugruntowanych przekonań dotyczących przyczyn rozwoju nadmiernej masy ciała.
Źródła:McFerran B, Mukhopadhyay A. Lay theories of obesity predict actual body mass. Psychol Sci. 2013 Aug;24(8):1428-36. doi: 10.1177/0956797612473121. Epub 2013 Jun 5.
