Zgodnie z niektórymi koncepcjami, niezależnie od tego czy chcemy wyrzeźbić swoją sylwetkę, rozbudować muskulaturę czy też poprawić swoją sprawność, siłę lub wytrzymałość, warto byśmy byli w stanie określić swój somatotyp, czyli – typ budowy ciała. Dlaczego ? Zgodnie z tymi teoriami predyspozycje do rozwoju określonych zdolności wysiłkowych oraz kształtowania sylwetki, a także wrażliwość na działanie określonych czynników treningowych i żywieniowych uzależnione są właśnie od typu budowy ciała, który – co istotne – określić można w pewnym stopniu na podstawie wzrokowej obserwacji.
Kim jest ektomorfik?
Ektomorficzna budowa ciała charakteryzuje się długimi i szczupłymi kończynami, wąską i płaską klatką piersiową, wysokim czołem, niskim poziomem zatłuszczenia i umięśnienia. Ektomorficy są zazwyczaj bardzo szczupli, niekiedy wręcz chudzi, a przyrost masy mięśniowej pomimo wzmożonych wysiłków przychodzi im bardzo ciężko. Uważa się że specyficzna delikatna budowa nie predysponuje ich do odnoszenia sukcesów w sportach siłowych, a raczej do wytrzymałościowych i gimnastyki.
Podobno ektomorfik z łatwością może utrzymać niski poziom zatłuszczenia ciała, co nie oznacza oczywiście, że nie jest w stanie wypracować sporej nadwagi. W przypadku długotrwałych zaniedbań żywieniowych i niskiej aktywności ektomorficy mają tendencję do gromadzenia tłuszczu głównie w rejonie pasa. Nogi i ramiona pozostają przy tym zazwyczaj szczupłe.
Kim jest endomrofik?
Endomorficzna budowa ciała charakteryzuje się mocną strukturą kostną i gruszkowatą sylwetką (szerokie barki, ale jeszcze szersze biodra), krótkimi kończynami. Sylwetka określana jest często jako owalna, „zalana”, „miękka”. Endomroficy mają wyraźną skłonność do szybkiego przybierania „na wadze” i relatywnie łatwo rozwijają muskulaturę, jednakże jeszcze łatwiej gromadzą tkankę tłuszczową, zarówno w rejonie pasa, jak i w obszarze ramion i bioder. Mówi się, że osoby o endomroficznej budowie charakteryzują się wolnym metabolizmem. Specyficzne uwarunkowania sprzyjają sukcesom w sportach takich jak trójbój siłowy, podnoszenie ciężarów, mogą natomiast stanowić pewien problem w dyscyplinach gdzie wymagana jest szybkość i zwinność.
Kim jest mezomorfik?
Mezomorfika charakteryzuje mocna i „kanciasta” budowa ciała, sylwetka atletyczna (szerokie ramiona, wąska talia, umięśnione kończyny) z dobrze rozwiniętą muskulaturą i relatywnie niskim poziomem zatłuszczenia rozłożonym równomiernie. Uważa się, że z mezomorficzną budową ciała nie wiąże się tendencja do gromadzenia tłuszczu, ani też wyraźnego lokalizowania się go w jednym obszarze. Mezomorficy wyróżniają się predyspozycjami do szybkiej rozbudowy muskulatury, siły, zazwyczaj łatwo też redukują tkankę tłuszczową. Praca nad sylwetką przychodzi im więc łatwiej niż ektomorfikom i endomorfikom, mają także większe szanse na sukces w dyscyplinach takich jak kulturystyka.
Do czego mi to potrzebne?
Uważa się, że wiedza na temat sposobu oceny somatotypu może być przydatna nie tylko w przypadku jednostek wiążących swoją przyszłość ze sportem wyczynowym, ale również w przypadku osób trenujących rekreacyjnie, chcących poprawić kondycję i wygląd. Wiele koncepcji treningowych i żywieniowych odnosi się do cech indywidualnych, w tym również do typu budowy ciała. Dla niektórych koncepcji informacja ta może być więc potencjalnie przydatna podczas komponowaniu planu treningowego, przy szacowaniu zapotrzebowania energetycznego, ustalaniu rozkładu makroskładników czyli – przy układaniu diety, a także przy dobieraniu suplementacji, przykładowo: odżywki węglowodanowe i węglowodanowo-białkowe nie są raczej polecane endomrofikom.
O czym jeszcze warto wiedzieć?
Endomorfizm, ektomorfizm i mezomorfizm to cechy, które w mniejszym lub większym stopniu posiada każdy z nas. Ocena wzrokowa jak i jednoznaczne przypisanie na jej podstawie danej jednostki do danego somatotypu jest więc nie do końca miarodajne. Istnieją dokładniejsze sposoby pozwalające określić typu budowy ciała, (takie jak ocena wg Heath-Carter, która stanowi pewną modyfikację koncepcji Scheldona), jednak i w ich przypadku trudno obiektywnie zweryfikować, czy końcowa ocena faktycznie stanowi miarodajny punkty odniesienia do szacowania wrażliwości na określone zabiegi żywieniowe i suplementacyjne. Znaczenie somatotypu jest często w tej kwestii po prostu przeceniane.
Podsumowanie
Uważa się, że określenie typu budowy ciała na podstawie oceny wzrokowej, pomimo iż prowadzi zazwyczaj do uproszczonych wniosków, może stanowić źródło przydatnych informacji dla osób pracujących nad kondycją i sylwetką, szczególnie przy ustalaniu strategii treningowych, żywieniowych i suplementacyjnych. Absolutnie nie jest jednak tak, że ektomorfik nigdy nie zbuduje masy mięśniowej, a endomorfik – nie spali nadmiaru tłuszczu. Nie należy powielać takich stereotypów. Warto także pamiętać, że tak naprawdę typologia Sheldona to koncepcja powstała 1940 roku i wywodzi cechy osobowości, temperament i charakter danej jednostki od specyficznych cech budowy jego ciała, a co istotne - jako taka w ostatnich dekadach w świecie nauki popadła w niełaskę. Chociaż posługiwanie się powyższą klasyfikacją stało się w świecie fitness standardem, to samą koncepcję należy traktować z przymrużeniem oka.
