Nie! Ciąża nie zwiększa drastycznie zapotrzebowania energetycznego, a kobiety nie powinny ulegać presji swoich mam, babć czy ciotek doprowadzając do stanu permanentnego przejedzenia. Co więcej, trzeba pamiętać, że zbyt obfita w kalorie dieta może niekorzystnie wpłynąć na zdrowie zarówno przyszłej mamy, jak i rozwijającego się płodu oraz zwiększyć ryzyko niektórych komplikacji zdrowotnych.
Tak więc, jak głosi aktualna parafraza starej mądrości ludowej: w czasie ciąży trzeba jeść nie tyle „za dwoje” co „dla dwojga”, czyli należy dbać o odpowiednią jakość spożywanej żywności.
Zapewnienie właściwej dawki wszystkich niezbędnych składników ma więc znaczenie elementarne, nie tylko dla prawidłowego przebiegu ciąży i rozwoju płodu, ale także dla przygotowania organizmu matki do późniejszego karmienia piersią. Wyniki badań naukowych nie pozostawiają wątpliwości, że to w jaki sposób się kobieta odżywia ma wpływ na stan zdrowia jej i dziecka, zarówno w czasie ciąży jak i po porodzie. Niestety przyszłe mamy często nie przywiązują wystarczającej wagi do jakości odżywczej spożywanej żywności, postrzegając ją jedynie przez pryzmat „kalorii”. Tymczasem jest to błąd.
Pożywienie jest źródłem witamin, składników mineralnych, białka oraz kwasów tłuszczowych niezbędnych do prawidłowego wzrostu i rozwoju układów i narządów dziecka.
Niezmiernie istotne jest więc to, co się jada na co dzień i to czy zaspokaja się zapotrzebowanie organizmu na wszystkie niezbędne składniki odżywcze. Warto jednak pamiętać, że nadmiar tych związków, podobnie jak nadmiar energii – nie jest pożądany. Ważne jest więc odpowiednie zbilansowanie i urozmaicenie diety, która powinna uwzględniać rozmaite warzywa i owoce, chude mięso, ryby (w tym morskie), nasiona roślin strączkowych, nabiał oraz odpowiednią dawkę pełnoziarnistych produktów zbożowych.
Zapotrzebowanie energetyczne w początkowym okresie ciąży nie zwiększa się istotnie, rośnie natomiast wyraźnie pod koniec I trymestru, a w kolejnych trymestrach pozostaje już mniej więcej na stałym poziomie.
Dzienne zapotrzebowanie kaloryczne zdrowej dorosłej kobiety o prawidłowej masie ciała i umiarkowanej aktywności fizycznej wynosi około 2200 - 2400kcal na dobę. Przyjmuje się, że dobowe wydatkowanie energii w I trymestrze jest zwiększone o około 150kcal, a w II i III trymestrze – o około 350kcal - tak więc wbrew niektórym opiniom absolutnie nie ulega podwojeniu. Już jednak w pierwszych tygodniach ciąży zauważyć można zdecydowane zwiększenie łaknienia.
Początkowy wzrost apetytu nie jest jednak spowodowany zwiększeniem potrzeb energetycznych ustroju, a aktywnością niektórych hormonów – warto mieć to na uwadze i starać się nie ulegać pojawiającym się zachciankom na słodkie i wysokokaloryczne dania.
Śmiało natomiast można pozwalać sobie na zdrowe przekąski, zwłaszcza w postaci owoców i warzyw. Z czasem jednak zapotrzebowanie energetyczne zwiększa się i nie należy absolutnie zmniejszać spożycia pokarmów, zwłaszcza tych wysokowartościowych, a już absolutnie – nie wolno się odchudzać. Przyrost masy ciała jest naturalnym zjawiskiem w czasie ciąży i wynosi średnio około 12,5kg, jednak u kobiet z nadwagą i otyłych powinien być on odpowiednio mniejszy.
W czasie trwania ciąży ważne jest też właściwe nawodnienie organizmu, zapotrzebowanie na płyny ulega bowiem wyraźnemu zwiększeniu.
Tymczasem wiele kobiet pije stosunkowo mało bądź też spożywa złej jakości płyny. Oczywiście z diety należy absolutnie wykluczyć alkohol i ograniczyć do symbolicznych ilości napoje będące źródłem kofeiny.Dobrym pomysłem jest natomiast włączenie wody mineralnej zawierającej wapń w ilości większej niż 150mg na litr. Zapotrzebowanie na ten pierwiastek wzrasta w czasie ciąży, a tylko niewielka część kobiet pokrywa je przy udziale konwencjonalnej żywności.
Należy pamiętać, że w czasie ciąży wzrasta zapotrzebowanie na żelazo.
Zwłaszcza w II trymestrze kobieta powinna zapewnić wysoką podaż tego pierwiastka, bardzo często konieczna jest suplementacja, jednak pamiętać należy, że decyzję o włączeniu wszelkich preparatów witaminowych i mineralnych podejmuje lekarz. W tym miejscu chciałbym też przestrzec przed beztroskim przyjmowaniem rozmaitych leków dostępnych bez recepty i suplementów – nawet pozornie niegroźny środek może okazać się niebezpieczny dla rozwijającego się płodu.
Chociaż ciąża to czas, w którym zapotrzebowanie na energię i inne składniki odżywcze wzrasta, to nie ma jednak absolutnie potrzeby podwajania ilości spożywanego jedzenia. Szczerze polecam wszystkim przyszłym mamom chociaż jedną konsultację z wykwalifikowanym dietetykiem, dotyczącą kwestii związanych z żywieniem w okresie ciąży.
