Bardzo często SAA stosowane są obok innych środków i niejednokrotnie nie da się ustalić, co spowodowało danego rodzaju schorzenie, efekt toksyczny czy w końcu śmierć. Przykładowo – w badaniach [1,2] wykazano wyjątkowo częste zgony osób biorących sterydy anaboliczno-androgenne – ale ... jednocześnie stosujących różnorakie narkotyki (np. kokainę, extasy/MDMA, morfinę), bardzo silne środki przeciwbólowe (np. oxykodon, tramadol), dodatkowo benzodiazepiny, często też alkohol. Przeczytanie pierwszej lepszej ulotki leku szybko uświadomi, dlaczego te osoby umierały - w młodym wieku. Przykładowo Arnold Schwarzenegger nie stronił od alkoholu i marihuany, zaś narkotyki i SAA przyczyniły się do śmierci wielu amatorskich kulturystów np. ZYZZA (Aziz Sergeyevich Shavershian, zmarł w wieku 22 lat). Jeden ze słynnych pro-wrestlerów Andrew "Test" Martin zakończył życie w wieku 33 lat – przedawkował oksykodon: „lek ten jest półsyntetycznym opioidem zsyntetyzowanym w 1916 roku w Niemczech z pochodnej opium — tebainy”. [11] Często zdarza się, że bywalcy imprez stosują sterydy anaboliczno-androgenne by lepiej prezentować się w modnych dyskotekach. Niejednokrotnie spożywają tam różnorakie narkotyki np. amfetaminę, extasy/MDMA czy w końcu nowe środki, z klasycznej szarej strefy (pochodne narkotyków, substancje psychotropowe - jeszcze nie zakazane lub już zakazane – ale nadal rozprowadzane np. 3-FMC, 4-FMC, 4-MEC, MDPV, MXE- metoksetamina, 6-ABP). Skutki są tragiczne – gdyż wiele z tych środków gwałtownie podwyższa ciśnienie krwi oraz powoduje tachykardię. Nie trzeba dodawać, że bardzo wiele substancji z grupy SAA ma podobny wpływ na układ krążenia. Jeżeli do tego dołączymy (nawet szeroko dostępne i legalne!) „spalacze” – np. duże dawki kofeiny – nietrudno o kłopoty zdrowotne. Samo stosowanie nielegalnej substancji, beta mimetyka – clenbuterolu – doprowadziło do hospitalizacji 84% osób go stosujących (badanie z 2014 roku) [12].
Przykładowo ze statystyki 30 przypadków osób biorących mefedron (lepiej znany jako 4-MMC) w Wielkiej Brytanii – aż 63% osób zatruło się śmiertelnie, przypadkowo przedawkowując substancję. Byli to w większości mężczyźni w wieku 16-24 lata. Dane opublikowano w 2015 roku [3]. Kolejny środek nagminnie stosowany przez młodych ludzi – MXE (Metoksetamina) – w 8 omawianych sprawach śmierci w latach 2011-2013 bez wątpienia zabił 4 osoby. W 2 przypadkach branie MXE prawdopodobnie przyczyniło się do śmierci [7]. Co roku w USA prawie 44 000 osób umiera z powodu przedawkowania leków (z tego połowa to przypadki leków na receptę, 16 235 przypadków dotyczy opioidów), zaś 29 000 ludzi umiera z powodu alkoholu. [8,10]. Jeśli alkohol jest łączony z narkotykami lub lekami – może to spowodować fatalny skutek. Obarczanie sterydów anaboliczno-androgennych za całe zło tego świata – nie musi być najlepszą taktyką. W wielu badaniach nawet wieloletnie podawanie umiarkowanych dawek SAA osobom w podeszłym wieku – spowodowało doskonałe zmiany w kompozycji sylwetki oraz brak skutków ubocznych. Np. podczas podawania przez 5 lat, chorym ludziom (otyłość) testosteronu stwierdzono tylko spadek obwodu w pasie o średnio 10 cm oraz spadek wagi ciała o średnio 15 kg! Czyli mówimy o bardzo długim okresie oraz niezłej dawce testosteronu (1 gram co 6 lub 12 tygodni).
Jaki jest wpływ SAA na serce?
D’Andrea oraz wspólnicy wykazali, że nadużywanie SAA powoduje (wiele lat po zakończeniu stosowania dopingu) upośledzenie funkcji skurczowej jak i rozkurczowej serca, zjawisko silnie skorelowane jest z dawkami oraz czasem stosowania SAA [5]. Istnieją też badania mówiące o tym, że krótkie cykle dopingowe (8-16 tygodni) nie mają wpływu na funkcję serca [6).
W badaniu z 2012 roku [9] zebrano dane od więcej niż 100 kulturystów z więcej niż 10 klubów. 30 zawodników trenowało więcej niż 2 h dziennie oraz 5x w tygodniu przez ostatnie 2 lata – podzielono ich na dwie grupy:
- biorących SAA (co najmniej 2 x w tygodniu testosteron lub nandrolone; lub co najmniej codzienna dawka anapolonu),
- nigdy nie stosujących dopingu,
Jako grupę kontrolną użyto 15 mężczyzn o podobnym BMI.
Przeprowadzono badanie serca przy użyciu USG (echokardiografia serca, 2D, Doppler, kolor). Dane analizował ekspert, który nie wiedział nic o celu eksperymentu oraz nie znał historii mężczyzn. Zbadano korzeń aorty, lewy przedsionek, wymiar lewej komory serca przy skurczu i rozkurczu (LVESD, LVEDD). Dodatkowo oceniono grubość przegrody międzykomorowej (IVS), grubość ściany tylnej w rozkurczu i skurczu oraz średnicę prawej komory serca.
Wyniki
Nie było istotnych różnic pomiędzy mężczyznami rutynowo stosującymi sterydy anaboliczno-androgenne jeśli chodzi o skurczowy i rozkurczowy rozmiar lewej komory serca. Funkcje skurczowe i rozkurczowe były prawidłowe w obu grupach, bez różnic. W badaniach Karila [13] przeprowadzonych na 20 kulturystach stwierdzono korelację ze stosowaniem SAA, a wymiarami lewej komory serca. Masa lewej komory (LVM) wynosiła 274 g u sportowców, zaś tylko 167 g u nieaktywnych fizycznie mężczyzn. Karila wykazał, że im większa jest dawka SAA – tym większe mogą być zmiany w lewej komorze serca. Dodatkowo ocenił, że wpływ stosowania GH (hormonu wzrostu) jest negatywny dla serca. Z kolei Salke [14] ocenił, że grubość tylnej ściany lewej komory serca (LVPWD) oraz grubość przegrody międzykomorowej (IVS) jest taka sama u ciężarowców stosujących sterydy anaboliczno-androgenne jak u osób z grupy nie biorącej SAA. Jednocześnie sportowcy mają grubsze tylne ściany komory serca oraz grubszą przegrodę międzykomorową. Potwierdza to szereg innych badań m.in. „Pogrubienie ścian lewej komory do wartości 1,9 cm opisywano m.in. u zawodowych kolarzy [3, 11]. Dane zebrane z wielu badań wskazują, że średnia IVS (ang. interventricular septum, czyli grubość przegrody międzykomorowej) u sportowców wynosi 1,04 cm, natomiast LVPW (grubość ściany tylnej lewej komory serca ang. left ventricular posterior wall) 1,06 cm, czyli odpowiednio o: 14% i 19% więcej niż w dobranej populacji kontrolnej” [15]. W kolejnym badaniu [16] ustalono, iż 100% biorących SAA ma zdecydowanie grubszą ścianę lewej komory serca niż norma (11 mm). Z tym, że atleci nie stosujący SAA także w 43% przypadków wykazywali grubość ścian komory serca większą niż 1.1 cm. Dodatkowo rutynowo wykazuje się przypadki sportowców wytrzymałościowych mających ścianę tylnej lewej komory serca grubszą niż 13 mm [16].
