Słodziki i alkohol – zaskakujące badania

Najczęściej popełniany błąd – to przypisywanie alkoholu do grupy niegroźnych używek, a tymczasem to jeden z najgroźniejszych narkotyków, mający dewastujący wpływ na miliony ludzi, zabijający co roku w USA co najmniej 29 000 osób, na całym świecie wg szacunków ok. 3.3 mln [1]. Ze względu na miliardowe przychody do budżetu (np. akcyza) zwalcza się środki mające o wiele mniejsze oddziaływanie na zdrowie.

Słodziki i alkohol – zaskakujące badania

W eksperymencie z 2015 roku [2] 10 mężczyzn i 10 kobiet uczestniczyło w 5 sesjach gdzie badani dostawali 1 z 5 drinków:

• 0.91 ml/kg masy ciała wódki +3.64 ml/kg „dietetycznego” napoju gazowanego (czyli mężczyzna ważący 100 kg wypijał 91 ml wódki oraz 364 ml napoju ze słodzikiem),
• 0.91 ml/kg masy ciała wódki +3.64 ml/kg zwykłego napoju słodzonego (czyli mężczyzna ważący 100 kg wypijał 91 ml wódki oraz 364 ml napoju klasycznie słodzonego),
• 1.82 ml/kg masy ciała wódki +7.28 ml/kg napoju ze słodzikiem („dietetycznego”) – czyli 182 ml wódki + 728 ml napoju ze słodzikiem,
• 1.82 ml/kg masy ciała wódki +7.28 ml/kg zwykłego napoju słodzonego – czyli 182 ml wódki + 728 ml napoju słodzonego,
• placebo,

Po 180 minutach mierzono ilość alkoholu w wydychanym powietrzu. Co ciekawe, poziom alkoholu w wydychanym powietrzu (stan upojenia) był znacznie wyższy u osób które piły alkohol z napojem dietetycznym (czyli zawierającym np. aspartam, sukralozę, stewię, acesulfam k). Nie stwierdzono różnic pomiędzy płciami.

W kolejnym badaniu [3] potwierdzono te obserwacje. Wzięło w nim udział 16 osób zaprawionych w kontaktach z alkoholem – średnio spożywających 4 piwa przy jednej okazji (0.78 g alkoholu na kilogram masy ciała, przy średniej wadze 74 osób biorących udział w eksperymencie; co odpowiada ~ 1,65‰ alkoholu we krwi). Jednakże należy dodać, iż z badania wykluczono osoby uzależnione od alkoholu.

16 uczestników, kobiet i mężczyzn w średnim wieku 23.2 roku; przy 3 różnych okazjach piło:

• 1.97 ml/kg masy ciała wódki z 3.94 ml/kg masy ciała napoju “squirt” (jest to amerykański napój mający w składzie syrop glukozowo-fruktozowy) [4] – czyli osoba ważąca 100 kg spożywała 197 ml wódki oraz 394 ml słodzonego napoju gazowanego,
• 1.97 ml/kg masy ciała wódki z 3.94 ml dietetycznej odmiany napoju “squirt” (w tej wersji napój zamiast HFCS zawiera aspartam i acesulfam potasu) [4] – czyli osoba ważąca 100 kg spożywała 197 ml wódki oraz 394 ml gazowanego napoju ze słodzikami,
• placebo (sam napój squirt),

Używano wódki zawierającej 40% etanolu: „Smirnoff Red Lab vodka, No. 21, Smirnoff Co., Norwalk, CT”. Puszka napoju squirt w wersji słodzonej (Dr. Pepper Snapple Group) ma 355 ml, zawiera 37 gramów cukru oraz 140 kilokalorii. Mierzono poziom alkoholu w wydychanym powietrzu, subiektywne odczucia zatrucia alkoholem, zmęczenie, upośledzenie możliwości i chęć kierowania pojazdami. Pomiary alkoholu w wydychanym powietrzu prowadzono po 30, 40, 70, 80, 90, 120, 150 i 180 minutach po spożyciu alkoholu lub placebo.

Badani „wydmuchali” w miarach amerykańskich:

• w grupie pijącej alkohol z napojem ze słodzikiem .091 g/210 L powietrza,
• w grupie pijącej alkohol z klasycznym napojem słodzonym HFCS .077 g/210 L powietrza,

Po przeliczeniu na system używany w Europie [6]:

• w grupie pijącej alkohol z napojem ze słodzikiem 0.44 mg/l wydychanego powietrza – czyli 0,924 ‰ (promila) alkoholu we krwi,
• w grupie pijącej alkohol z napojem ze słodzikiem 0.37 mg/l – czyli 0,777 promila alkoholu we krwi,

Czyli grupa pijąca napój „dietetyczny”, ze słodzikami wydmuchała aż 18% alkoholu więcej! Istnieją badania, gdzie różnica wynosiła aż 56%! [7] Reakcje na testy refleksu nie przyniosły różnic pomiędzy grupami. Osoby pijące alkohol niechętnie odnosiły się do prowadzenia pojazdów (strach pomyśleć jak wypadliby nasi rodacy). Jak uzasadnić efekt? Napój słodzony (klasycznie np. cukrem lub syropem glukozowo-fruktozowym, który ma podobne właściwości) może być traktowany jako posiłek, natomiast alkohol pomieszany z napojem ze słodzikiem dużo szybciej opuszcza żołądek.

A co na to polskie przepisy?

Definicje stanu nietrzeźwości zawiera art. 115 § 16 Kodeksu karnego [5]. Zgodnie z polskim prawem kierowanie pojazdem przy 0,1 do 0,25 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu stanowi wykroczenie (odpowiada to od 0.2 do 0.5 promila alkoholu we krwi). Jazda przy wyniku powyżej 0,25 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu (> 0.5 promila we krwi) to przestępstwo [5]. Co ciekawe, w USA limit wynosi 0.8 promila (w Polsce 0.2 promila) i tak właśnie zaprojektowano to badanie – aby nieco przekroczyć dopuszczalny próg alkoholu we krwi. Uwaga- w różnych krajach obowiązują inne przeliczniki odnośnie alkoholu w wydychanym powietrzu oraz we krwi. W Polsce obowiązuje przelicznik 2.1, w Austrii 2.0, we Włoszech 2.3. Należy uwzględnić tą poprawkę przy obliczeniach. Dla porównania po wypiciu jednego piwa mężczyzna ważący 80 kg będzie miał 0,33‰ we krwi –ale to wszystko dane szacunkowe, a wynik zależy od wielu zmiennych (m.in. spożywanych posiłków, stosowanych leków, trybu życia, masy ciała, metabolizmu, uszkodzeń wątroby, przyzwyczajenia do alkoholu, genetycznych predyspozycji do rozkładania etanolu np. dysfunkcji enzymu ALDH (dehydrogenaza aldehydowa) [8] Jak pokazuje badanie – w przypadku picia drinków znaczenie ma nawet czy jest to klasyczny napój słodzony czy wersja „dietetyczna” ze słodzikami. „Wśród osób cierpiących na dysfunkcję enzymu ALDH (co rzadko występuje u osób pochodzących z Europy lub Afryki), reakcja organizmu nawet na małą ilość alkoholu może być drastyczna (Goedee et al., 1992) i objawiać się m.in. zaczerwienieniem twarzy, nudnościami, palpitacją serca i zawrotami głowy” [8].