Przykładowo: 250 ml soku grejprutowego podane z 5 mg diazepamu zwiększyło stężenie diazepamu 1.5 krotnie, a czas osiągnięcia stężenia maksymalnego leku wydłużył się z 1.5 h do ponad 2h! Substratami CYP3A4 oraz CYP3A5 są np. sterydy anaboliczno-androgenne i hormony (np. testosteron, progesteron, estradiol, hydrokortyzon) czy też środki antyprogesteronowe w rodzaju mifepristone (niesławny RU-486), a nawet kokaina. [2]
Niestety, problem nie dotyczy wcale soku grejpfrutowego ale także: [4-5]
- soku papai, granatu i karamboli (hamują enzymy CYP3A cytochromu P450 silniej niż przez sok białego grejpfruta np. zmieniając metabolizm midazolamu),
- karambola niemal całkowicie hamuje CYP3A,
- każdy rodzaj pomelo wykazuje inhibicję CYP3A4 cytochromu P450, zmieniając metabolizm takrolimusu,
- sok z pomelo zmniejsza stężenie sildenafilu we krwi (viagry), [7]
- kwaśnych pomarańczy,
- cytryny,
- żurawiny,
Naukowcy sprawdzali [3] czy popularny sok pomidorowy może mieć wpływ na metabolizm leków w których biorą udział enzymy CYP3A4. Porównano oddziaływanie soku pomidorowego i grejpfrutowego na farmakokinetykę substratów CYP3A4 czyli nifedypiny (blokera kanału wapniowego, powszechnie zalecanego do leczenia łagodnego i umiarkowanego nadciśnienia tętniczego) [6] i midazolamu (nieulegająca kumulacji pochodna benzodiazepiny) u szczurów.
Sok grejpfrutowy podano 90 min. Przed i zwiększył on pole pod krzywą stężenia leku we krwi o 32.4% (nifedypina) i 89.4% (midazolam) – gdy leki podawano dodwunastniczo. Sok pomidorowy zwiększył stężenie midazolamu oraz zwiększył pole pod krzywą stężenia leku, jednakże nie miał wpływu na nifedypinę (leki podawano dodwunastniczo). Gdy oba leki podano dożylnie sok grejpfrutowy zwiększył pole pod krzywą stężenia leku (AUC) midazolamu, jednak miał niewielki wpływ na nifedypinę. Sok pomidorowy nieznacznie zwiększył AUC midazolamu.
Wnioski
Nie należy popijać leków sokami, a szczególnie z owoców cytrusowych. Ciągle odkrywane są nowe interakcje, a problem jest tym większy iż jedne owoce zwiększają np. AUC viagry (sok grejpfrutowy o 23%), [7] z kolei inne mogą silnie hamować działanie leku (np. wspomniane pomelo zmniejszyło stężenie viagry o 60%). [8] Sildenafil podlega metabolizmowi cytochromu P450 – 79% CYP3A4, a 21% poprzez CYP2C9. [9] W literaturze jest opisanych wiele przypadków wystąpienia bolesnych, wielogodzinnych erekcji u mężczyzn którzy viagrę popili sokiem z granatu. Jeden z pacjentów, 46-latek, zgłosił się na izbę przyjęć 5h po stosunku. Wziął 50 mg viagry oraz 200 ml soku z granatu – bo tak polecił mu „znachor” (specjalista medycyny alternatywnej). Po kilku godzinach erekcja zaczęła być bolesnym problemem. Na izbie przyjęć erekcja nie chciała ustąpić mimo obkładania lodem, podawania środków przeciwbólowych czy podskórnych iniekcji z terbutaliny. Konieczna była iniekcja w członka, mieszanką adrenaliny z lidokainą. Po 15 minutach sytuację udało się opanować.
Wniosek końcowy – nie należy ufać poradom hochsztaplerów, gdyż przygody związane z łączeniem leków z sokami mogą skończyć się źle.
