„NES” czyli zespół nocnego jedzenia

Czym jest NES?

Zespól nocnego jedzenia, podobnie jak anoreksja, bulimia czy ortoreksja, zaliczany jest do zaburzeń odżywiania, przy czym powiązany jest bezpośrednio z zaburzeniami snu. Charakterystycznym objawem NES są napady kompulsywnego obżarstwa pojawiające się w porze nocnej, nierzadko w stanie półsnu czy przy częściowej lub całkowitej utracie świadomości. W praktyce, jednostki borykające się z tą przypadłością nierzadko w ogóle nie pamiętają tego co się z nimi dzieje podczas epizodów łakomstwa. Bywa, że o ich istnieniu dowiadują się one od osób trzecich lub też – stwierdzają samodzielnie możliwość istnienia takiej nieprawidłowości po zaobserwowaniu ubytków w zapasach lodówkowych (w nocy znikają rozmaite produkty żywnościowe, a w ich miejsce zostają puste opakowania, papierki, etc.).

NES a masa ciała

Zespół nocnego jedzenia wbrew pozorom nie jest przypadłością szczególnie rzadką. Co prawda w przypadku osób z prawidłową masą ciała NES stwierdza się jedynie sporadycznie (problem dotyczy około około 0,3 - 0,5% populacji osób), jednakże przy nadmiernej masie ciała jego częstotliwość może być nawet kilkadziesiąt razy wyższa (10 – 15% osób otyłych cierpi na NES). Choroba ma prawdopodobnie podłoże genetyczne, niemniej jednak istnieją czynniki mogące sprzyjać jej występowaniu, a zalicza się do nich:

• nadmierny stres i problemy z radzeniem sobie z jego skutkami,
• przyjmowanie niektórych farmaceutyków,
• otyłość i nadwaga – tutaj jednak zależność jest prawdopodobnie dwukierunkowa, a polega na tym, że z jednej strony nocne łakomstwo sprzyja przyrostowi masy ciała, a z drugiej –     podwyższony poziom tkanki tłuszczowej może zaburzać mechanizmy    kontroli łaknienia, predysponując do manifestacji  NES.

Występowaniem epizodów NES zagrożone są też osoby, które głodzą się w ciągu dnia, (głębokie restrykcje kaloryczne powodują silne uaktywnienie ośrodka głodu w mózgu), a także – byli palacze zrywający z nałogiem (rzucanie palenia jest czynnikiem zwiększającym łaknienie i modyfikującym aktywność neuroprzekaźników, które odpowiadają za regulację cyklu dobowego snu i czuwania, oczywiście jest to efekt przejściowy i nie powinien stanowić bodźca do zaprzestania walki z tytoniowym nałogiem).

Jak wygrać z NES?

Zespół nocnego jedzenia jest przypadłością, z którą można wygrać. Leczeniem NES zajmują się poradnie zaburzeń snu. Przed zaordynowaniem odpowiedniego postępowania konieczne jest wykonanie szczegółowych badań oraz przeprowadzenie konsultacji ze specjalistą. W leczeniu NES stosuje się nie tylko farmaceutyki, ale wprowadza się również:

• zmiany w diecie, (niweluje niedobory żywieniowe, w tym również –     kaloryczne,uczy dobierać właściwie pokarmy),
• zmiany w aktywności fizycznej, (zarówno siedzący tryb życia jak i nadmierna aktywność nie są pożądane i mogą zwiększać ryzyko nasilenia symptomów NES),
• porady w kwestii zachowania należytej higieny snu, przede wszystkim     dotyczą one aspektów związanych z normalizacją rytmu dobowego i zapewnianiu odpowiednich warunków w sypialni),
• wprowadza techniki relaksacyjne (te mogą okazać się szczególnie pomocne u osób, u których do zaognienia problemu przyczynia się nadmierny stres).

Kiedy należy zacząć się niepokoić?

Nie ulega wątpliwości, że sama ochota na jedzenie w godzinach wieczornych nie jest charakterystycznym symptomem NES i nie wystarcza do rozpoznania tej przypadłości. Gorzej jeśli apetyt przybiera chorobliwą formę i sprawia, że epizody łakomstwa są nie do opanowania lub też – pojawiają się poza świadomością. Tego typu sytuacje mogą świadczyć o poważnym problemie i wymagają kontaktu z lekarzem.

Podsumowanie

Zespół nocnego jedzenia należy do zaburzeń odżywiania powiązanych bezpośrednio z zaburzeniami snu i zazwyczaj wymaga specjalistycznego leczenia. Przypadłość ta jest znacznie bardziej powszechna niż się wydaje i może dotykać nawet 15% osób z nadmierną masą ciała. Każdy kto podejrzewa lub stwierdza u siebie symptomy takie jak kompulsywne jedzenie w godzinach wieczornych i nocnych z utratą kontroli, a niekiedy i – świadomości powinien poinformować o tym lekarza lub dietetyka. NES może bowiem postępować i przybierać na sile, rujnując nie tylko sylwetkę, ale i metaboliczne a niekiedy także – psychiczne zdrowie.