Słodkie przekąski pobudzają apetyt

Słodycze jako nieodłączny składnik „zachodniej diety”

Jakkolwiek byśmy się tego nie wypierali, słodycze stanowią dość istotny składnik naszej diety. Poza nielicznymi jednostkami, które programowo ich nie jedzą, w zasadzie każdemu zdarza się regularnie sięgać po coś słodkiego. Nieraz są to „oczywiste słodkości” takie jak czekolada, batoniki, cukierki czy lody, a nieraz „słodycze przebrane za zdrową żywność” takie jak jogurty owocowe, batoniki zbożowe czy popularne musli. Nawet jeśli na co dzień staramy się ograniczać konsumpcję tego typu produktów, to przynajmniej od czasu do czasu ulegamy czy to wewnętrznemu pragnieniu czy też – zewnętrznej presji i sięgamy po ciastko do kawy czy kawałek urodzinowego tortu.

Dlaczego tak lubimy słodkości?

Nasza słabość do słodkości wywodzi się zarówno z uwarunkowań ewolucyjnych, jak i społecznych i kulturowych. W zasadzie od wczesnego dzieciństwa uczeni jesteśmy, że słodkości połączone są z formą wyrażania pozytywnych uczuć, przekazywania ich i odbierania. Słodyczami jesteśmy nagradzani, dostajemy je w ramach pocieszenia, konsumujemy podczas świątecznych okoliczności. W sytuacji kiedy gorzej się czujemy, jesteśmy zestresowani – również chętnie sięgamy po coś słodkiego by rozładować psychiczne napięcie. Nie byłoby w tym wszystkim niczego złego gdyby nie fakt, iż wyroby cukiernicze stanowią jedno z większych żywieniowych zagrożeń dla zdrowia i dla kompozycji sylwetki.

Kontrola poboru pokarmu

Mechanizmy kontrolujące pobór pokarmu działają w taki sposób by zapewnić odpowiedni stan odżywienia organizmu bez udziału naszej woli. Oczywiście mamy możliwość kontrolowania w pewnym stopniu tego co, ile i kiedy konsumujemy, udział naszej woli jednak w tym procesie ma pewne ograniczenia. W zasadzie można powiedzieć, że to ile kalorii dostarczamy z pożywienia w dużej mierze uzależnione jest od tego jak bardzo jesteśmy głodni. Uczucie głodu natomiast, choć winno być uzależnione od spożycia energii, w niektórych wypadkach może być istotnie zaburzone prowadząc do przejadania się, czego skutkiem jest przyrost masy ciała.

To, co jemy, wpływa na to ile jemy

Okazuje się, że to jak często i jak bardzo jesteśmy głodni uzależnione jest w dużej mierze nie tylko od tego ile kalorii dostarczamy, ale także –od tego – skąd one pochodzą. Innymi słowy liczy się nie tylko to ile, ale także –co jemy. Zaobserwowano m.in., że nisko przetworzone produkty żywnościowe, zwłaszcza te będące źródłem białka (a także te będące obfitym źródłem błonnika) mogą powodować zmniejszenie łaknienia (i w ten sposób wspomagać proces odchudzania). Są też takie pokarmy, które działają wręcz odwrotnie, czyli – doprowadzają do nasilenia uczucia głodu prowadząc tym samym do zwiększenia poboru pożywienia (i w ten sposób sprzyjając przyrostowi masy ciała). Produktami, które w sposób ewidentny pobudzają łaknienie są… słodycze.

Gdy apetyt rośnie w miarę jedzenia

Im częściej sięgamy po słodycze tym większą mamy na nie ochotę. Kto tego jeszcze nie zauważył, ten prędzej czy później niestety na własnej skórze się przekona, że taka prawidłowość istnieje. Jej wytłumaczenie wymagałoby omówienia dość szerokiego kontekstu uwarunkowań metabolicznych, co wykraczałoby poza konwencję tego artykułu. Warto jednak wiedzieć, że wbrew temu co się powszechnie sądzi u podłoża owej zależności leżą nie tylko wahania poziomu glukozy we krwi będące skutkiem spożywania wysokoglikemicznych pokarmów, ale przede wszystkim sumaryczny wpływ składników zawartych w słodyczach na parametr zwany wrażliwością leptynową.

Leptyna jest hormonem, który posiada zdolność do tłumienia łaknienia. Swoje działanie wywiera poprzez wpływ na specyficzne receptory. Niestety cukry takie jak fruktoza (składnik sacharozy) upośledzają działanie receptorów leptyny co sprawia, że pomimo wzrostu aktywności tego hormonu, efekt hamujący łaknienie nie występuje…

Osoby zainteresowane poszerzeniem swojej wiedzy dotyczącej leptyny i jej wpływu na funkcjonowanie gospodarki energetycznej zachęcam do zapoznania się z treścią artykułu dostępnego pod poniższym linkiem:

• Mechanizm działania i odchudzające właściwości leptyny

Cukier jak kokaina

Dwa lata temu w periodyku naukowym Nature opublikowany został artykuł „The Toxic Truth About Sugar” napisany przez grupę specjalistów z University of California, San Francisco (UCSF). Lektura owej publikacji jest niezwykle ciekawa, gdyż autorzy wykazują w niej, iż na podstawie wyników badań dotyczących wpływu cukru na organizm należy obrót tym składnikiem i produktami go zawierającymi regulować w podobny sposób, jak ma to miejsce w przypadku napojów alkoholowych czy wyrobów tytoniowych. Istnieją dane wskazujące, że cukier uaktywnia te same ścieżki metaboliczne w mózgu co znane środki uzależniające zaliczane do narkotyków. W eksperymentach przeprowadzonych na szczurach wykazano, iż zwierzęta wybierają cukier preferencyjnie w stosunku do kokainy, pomimo kokainowej zależności! Innymi słowy cukier i produkty nim dosładzane posiadają uzależniające właściwości.

Podsumowanie

Słodycze i inne produkty zawierające cukry dodane, takie jak sacharoza, stanowią istotne zagrożenie dla sylwetki i dla zdrowia, nie tylko ze względu na wysoką gęstość energetyczną i niską – odżywczą, ale także dlatego, że ich konsumpcja doprowadza do deregulacji mechanizmów odpowiedzialnych za kontrolę poboru pokarmu, co skutkuje wzrostem łaknienia i w ten sposób tworzy idealne warunki do przyrostu tkanki tłuszczowej.