Znasz skądś ten schemat? Rano ledwo zwlekasz się z łóżka, wypijasz podwójną kawę, bierzesz prysznic i niezmiennie półprzytomny wsiadasz w samochód lub w tramwaj i jedziesz do szkoły bądź pracy. Czynności, które jeszcze niedawno nie sprawiały Ci problemów, dziś przychodzić zaczynają Ci z trudem, spóźniasz się z realizacją zadań i zapominasz o zobowiązaniach. Po ciężkim dniu na miękkich nogach wracasz do domu, padasz na fotel lub łóżko, z którego najchętniej byś już nie wstawał. Zmęczenie towarzyszy Ci przez cały dzień i nie opuszcza ani na chwilę, nie przechodzi po napojach energetycznych, kawach, tabletkach z kofeiną. Jak się okazuje, z podobnymi problemami boryka się dziś wiele, często bardzo młodych osób. Skąd ta plaga „permanentnego zmęczenia”?
Wiele osób uczucie permanentnego zmęczenia zrzuca na karb przepracowania. Cóż nie da się ukryć, że wysiłek związany z realizacją zobowiązań zawodowych może być męczący. Zmęczenie jednak nie zawsze jest adekwatne do obciążeń, które funduje nam praca, czy też w przypadku uczniów i studentów szkoła. Nierzadko przyczyny są zgoła inne, zupełnie niezwiązane z tym jaki zawód wykonujemy, jaki kierunek studiujemy, jak wiele wymagają od nas nasi współpracownicy, przełożeni czy też nauczyciele i wykładowcy. Jakie wiec inne czynniki sprawiać mogą, że czujemy się ciągle zmęczeni?
Dieta
Sposób odżywiania w sposób ewidentny wpływa na nasze samopoczucie i kondycję psychofizyczną. Nie tylko niedożywienie energetyczne, ale także niedobory wielu ważnych składników odżywczych (witamin, niezbędnych pierwiastków), a także nadmierne spożycie wybranych pokarmów mogą sprawiać, że czujemy się zmęczeni. Osoby spożywające spore ilości żywności wysoko przetworzonej (dania typu fast food, słodycze, białe pieczywo, tłuszcze rafinowane, słodkie napoje, etc.), z jednej strony bombardując swój organizm mega dawkami glukozy, doprowadzają do wzrostu neuroprzekaźników sprzyjających rozleniwieniu i utrudniających motywację i podjęcie działania, a z drugiej pokarmy tego typu będąc ubogimi w magnez, witaminy z grupy B, cynk, potas, kwasy omega 3 sprzyjają powstawaniu niedoborów pokarmowych. Również nadmierna konsumpcja kawy i napojów energetycznych może być związana z uczuciem „wypalenia”. Warto zwrócić na ten aspekt uwagę.
Sen
Niedobór snu w dzisiejszych czasach dotyka znaczną część społeczeństwa. Kładziemy się zbyt późno, a wstajemy zbyt wcześnie, stąd też jesteśmy po prostu niewyspani. Jedna czy dwie krótsze noce nie stanowią problemu, jednak jeśli od wielu tygodni czy miesięcy sypiamy mniej niż siedem godzin, to skutki takiej praktyki muszą odbić się na naszej psychofizycznej kondycji. Nie bez znaczenia jest też fakt, że nie zapewniamy sobie odpowiednich warunków ku temu, by sen mógł zachodzić efektywnie. Przed nocnym spoczynkiem „naświetlamy się” przed ekranami komputerów czy telewizorów, a nie rzadko zasypiamy przy zapalonym świetle, co sprawia, że nasz mózg produkuje mniej hormonu snu – melatoniny, sen jest płytszy i nie daje uczucia zregenerowania i relaksacji, a my rano budzimy się niewyspani, a nieraz wręcz zmęczeni. Liczy się zarówno długość, jak i jakość snu – nie należy o tym zapominać.
Brak aktywności fizycznej
Spędzanie całych dni przed ekranem komputera w pozycji siedzącej jest niezdrowe dla ciała, dla umysłu i dla „ducha”. Siedzący tryb życia i brak aktywności fizycznej sprawia, że ludzki organizm funkcjonuje nieprawidłowo, jest niedotleniony, napięcie psychiczne związane z realizacją zawodowych obowiązków czy stresującymi sytuacjami w domu, szkole czy pracy utrzymuje się dłużej, a my jesteśmy zmęczeni. Regularna aktywność fizyczna korzystnie wpływa na pracę układów: krwionośnego, nerwowego, hormonalnego, pozytywnie oddziałuje na kondycję psychofizyczną i – co udowodnione – poprawia jakość snu. Chociaż wydawać by się mogło, że wysiłek fizyczny „męczy”, to osoby trenujące regularnie są zazwyczaj mniej przemęczone niż osoby nie praktykujące żadnej fizycznej aktywności. Uważać jednak trzeba by nie przesadzić, w przypadku sportowców przyczyną permanentnego zmęczenia może być nadmierna intensywności treningów i przetrenowanie.
Niedokrwistość
Nieraz może zdarzyć się tak, że problem z permanentnym zmęczeniem związany jest z chorobą. Niedokrwistości zwanej też anemią często towarzyszy uczucie zmęczenia i osłabienia. Przypadłość ta szczególnie często dotyka kobiet w wieku rozrodczym, zwłaszcza – aktywnych fizycznie i unikających produktów mięsnych. W sytuacji długo utrzymującego się zmęczenie można pokusić się o wykonanie podstawowych badań takich jak morfologia krwi i oznaczenie poziomu żelaza. Skierowanie na badanie wydaje lekarz pierwszego kontaktu bądź też można wykonać je prywatnie. W razie stwierdzenia nieprawidłowości podejmowane jest zazwyczaj odpowiednie leczenie, które w wybranych przypadkach ograniczać się może do odpowiednich zabiegów żywieniowych i suplementacji żelazem. Odradzam zdecydowanie stosowanie farmaceutycznych preparatów żelaza na własną rękę bez wykonywania badań, nadmiar tego pierwiastka jest toksyczny.
Cukrzyca
Jedną z częstszych dolegliwości, na którą skarżą się osoby z niezdiagnozowaną jeszcze cukrzycą, jest uczucie ciągłego zmęczenia. Zaburzenia gospodarki glukozowo-insulinowej mogą skutkować ogólnie gorszym samopoczuciem, rozbiciem, ospałością, problemami z koncentracją uwagi i zapamiętywaniem, które wspólnie kojarzone są jako stan zmęczenia. Oczywiście to, że czujemy się przemęczeni, nie musi od razu oznaczać, że chorujemy na cukrzycę, niemniej jeśli od pewnego czasu zauważamy także zwiększone wydalanie moczu (w tym w nocy) oraz uczucie ciągłego pragnienia, to warto choćby na wszelki wypadek porozmawiać o tym z lekarzem. Cukrzyca jest poważną chorobą i wymaga leczenia, nie należy więc bagatelizować ewentualnych zagrożeń.
Choroby tarczycy
Niedoczynność tarczycy bardzo często objawia się m.in. uczuciem osłabienia, które w skrajnych przypadkach doprowadza do tego, że nawet najprostsze czynności stają się trudne do wykonania i powodują uczucie silnego zmęczenia. Dodatkowo osoby z niedoczynnością tarczycy doświadczają splątania, problemów z koncentracją uwagi i pamięcią oraz wyraźnego spowolnienia. Objawom tym towarzyszą także problemy z włosami (stają się łamliwe) i skórą (staje się sucha), a także uczucie zimna nawet wtedy, gdy temperatura otoczenia jest relatywnie wysoka; oraz przyrost masy ciała. Jeśli podobne symptomy obserwujesz u siebie, to koniecznie zgłoś się do lekarza. Niedoczynność tarczycy trzeba leczyć.
Podsumowanie
Uczucie ciągłego zmęczenia może mieć wiele przyczyn, wśród których wymienić można zarówno czynniki żywieniowe i środowiskowe, jak i również – niektóre choroby. Z pewnością warto w takich sytuacjach gruntowanie zastanowić się nad możliwym podłożem uciążliwej przypadłości, przeanalizować swój jadłospis, zastanowić się nad ilością czasu poświęcaną na trening, na wypoczynek i sen. W razie wątpliwości można skonsultować się z lekarzem po to, by wykluczyć możliwość występowania chorób takich jak anemia, cukrzyca czy niedoczynność tarczycy. Z pewnością jednak nie ma co czekać na to, że „samo przejdzie”. Uczucie przewlekłego zmęczenia, jak sama nazwa wskazuje, jest stanem przewlekłym i bez podjęcia odpowiednich kroków towarzyszyć może przez wiele tygodni czy miesięcy.
Treści prezentowane na naszej stronie mają charakter edukacyjny i informacyjny. Dokładamy wszelkich starań, aby były one merytorycznie poprawne. Pamiętaj jednak, że nie zastąpią one indywidualnej konsultacji ze specjalistą, która jest dostosowana do Twojej konkretnej sytuacji.
