Nadmiar tkanki tłuszczowej ma poważne konsekwencje dla Twojego zdrowia. Nieprawidłowa reakcja organizmu na insulinę, podniesiony poziom cukru we krwi i wysoki poziom insuliny. Nadmiar tkanki tłuszczowej przyczynia się do głównych powodów śmierci i niepełnosprawności, w tym zawałów serca, udarów mózgu, nadciśnienia, nowotworów, cukrzycy, choroby zwyrodnieniowej stawów, stłuszczenia wątroby i depresji.
W obliczu tylu zagrożeń nie dziwi fakt, że coraz więcej osób zwraca uwagę na masę swojego ciała i chce ważyć mniej. Jednak nie na samej wadze powinniśmy się skupiać. Dla Twojego stanu zdrowia problemem nie jest to, ile ważysz, ale ile tkanki tłuszczowej znajduje się na Twoim brzuchu.
Otyłość brzuszna
Otyłość brzuszna to bardzo powszechna dolegliwość, nazywana inaczej otyłością trzewną, wisceralną, centralną, androidalną lub otyłością typu jabłko. Charakteryzuje się odkładaniem tkanki tłuszczowej głównie w obrębie brzucha. Jest problemem nie tylko estetycznym, ale przede wszystkim zdrowotnym. Tkanka tłuszczowa trzewna znajdująca się w okolicach jamy brzusznej gromadzi się zarówno u osób cierpiących na nadwagę, jak również u osób szczupłych. Odkłada się zarówno pod samą skórą, jak i wokół narządów wewnętrznych, zaburzając ich prawidłowe działanie.
Oznacza to, że Twoja masa ciała może być prawidłowa, a mimo to znajdujesz się w grupie ryzyka. Nie powinieneś tego bagatelizować!
Jeśli należysz do osób, które mają szczupłe ręce i nogi, a większość tkanki tłuszczowej gromadzi się wokół pasa, jesteś w grupie ryzyka.
Co powoduje, że tłuszcz brzuszny jest tak szkodliwy?
Tłuszcz brzuszny występuje w dwóch postaciach. Część tłuszczu znajduje się w tkance tłuszczowej tuż pod skórą. Ten tłuszcz podskórny zachowuje się dokładnie tak, jak każda inna tkanka tłuszczowa w ciele - nie jest przyjacielem zdrowia, ale nie stanowi też ponadprzeciętnego zagrożenia.
Natomiast tłuszcz znajdujący się w jamie brzusznej to inna historia. Tłuszcz trzewny znajduje się wokół narządów wewnętrznych i stanowi prawdziwe zagrożenie.
W przeciwieństwie do tłuszczu podskórnego, trzewne komórki tłuszczowe uwalniają swoje produkty metaboliczne bezpośrednio do krążenia wrotnego, które przenosi krew bezpośrednio do wątroby. W rezultacie trzewne komórki tłuszczowe, które są powiększone i nadziewane nadmiarem trójglicerydów, wlewają do wątroby wolne kwasy tłuszczowe. Wolne kwasy tłuszczowe gromadzą się również w trzustce, sercu i innych narządach. We wszystkich tych miejscach wolne kwasy tłuszczowe gromadzą się w komórkach, które nie są stworzone do przechowywania tłuszczu. Rezultatem są dysfunkcje narządów, które powodują upośledzone wydzielanie insuliny, zaburzenia poziomu cukru i cholesterolu we krwi, a także nieprawidłową czynność serca.
Obserwacje kliniczne i podstawowe wyniki badań są zgodne - nadmiar tłuszczu w jamie brzusznej jest głównym czynnikiem przyczyniającym się do chorób układu krążenia.
Ocena otyłości brzusznej
Najdokładniejszą metodą oceny otyłości brzusznej jest zastosowanie tomografii komputerowej (CT) lub rezonansu magnetycznego (MRI) do pomiaru ilości tłuszczu trzewnego. Jednak są to metody drogie i wymagają zaawansowanego sprzętu.
O wiele prostszą metodą jest określenie stosunku obwodu talii do obwodu bioder(WHR):
talia (w centymetrach) / biodra (w centymetrach) = współczynnik WHR
Jak ten współczynnik przekłada się na ryzyko dla Twojego zdrowia? Szansa na zawał serca lub udar wzrasta, gdy współczynnik ten wzrasta powyżej 0,95 dla mężczyzn i 0,85 dla kobiet.
Współczynnik określający stosunek talii do bioder jest bardzo przydatnym narzędziem.
Przyczyny otyłości brzusznej
Jednym z bezpośrednich czynników wpływających na wzrost obwodu pasa jest brak aktywności fizycznej oraz zbyt kaloryczna i przetworzona dieta.
Wśród innych czynników zwiększających szansę odkładania się tkanki tłuszczowej w pasie możemy wymienić:
- chroniczny stres – zarówno psychiczny, jak i fizyczny
- menopauza – zaburzenie dotychczasowej równowagi hormonalnej
- przyjmowanie niektórych leków – sterydy
- Jak poradzić sobie z otyłością brzuszną?
Odżywianie
Jednym z pierwszych i najważniejszych kroków w walce z otyłością brzuszną jest zmiana sposobu odżywania się. Dieta powinna bazować na produktach o niskim stopniu przetworzenia, powinno znajdować się w niej dużo warzyw i owoców, pełnowartościowych źródeł białka, takich jak: drób, jajka, tłuste ryby morskie, złożone węglowodany (np. kasze, ryż, płatki owsiane) oraz zdrowe tłuszcze ( np. awokado, oliwa z oliwek, orzechy). Ważną kwestią jest również wypijanie odpowiedniej ilości płynów w ciągu dnia.
Jeśli naszym celem jest spadek masy ciała i tkanki tłuszczowej, musimy znajdować się w deficycie kalorycznym.
Aktywność fizyczna
W walce z otyłością brzuszną niezbędne są ćwiczenia fizyczne. Do swojej rutyny warto włączyć zarówno ćwiczenia o charakterze aerobowym, takie jak: jogging, spacery, pływanie czy jazda na rowerze, a także ćwiczenia wzmacniające, np. trening oporowy lub pilates.
Siedzący tryb życia sprzyja nadwadze, otyłości i wielu problemem zdrowotnym.
Rytm dobowy i sen
Elementem, o którym często zapominamy, jest rytm dobowy i sen. Tymczasem mają one ogromne znaczenie w utrzymaniu prawidłowej masy ciała. Brak wystarczającej ilości snu i nadmierna ekspozycja na światło niebieskie to dodatkowy stres dla organizmu.
Najsilniejszym czynnikiem zakłócającym wewnętrzny zegar biologiczny jest ekspozycja na niebieskie światło w godzinach wieczornych. Jeśli wieczorami korzystasz z komputera, telefonu czy telewizora, Twoje oczy narażone są na działanie światła niebieskiego. Dla Twojego ciała to znak, że jest dzień, a nie noc! To z kolei przyczynia się do zaburzeń w wydzielaniu melatoniny, której zadaniem jest ułatwienie Ci zasypiania. Nawet, jeśli nie odczuwasz problemów z zasypianiem, Twój sen może nie być wystarczająco regenerujący, przez co w ciągu dnia czujesz się zmęczony i bardziej głodny, co prowadzi do częstszego sięgania po dodatkowe przekąski i przetworzone jedzenie.
Ogranicz ekspozycję na światło niebieskie w godzinach wieczornych. Zadbaj o dobrej jakości sen, trwający nie mniej, niż 7 h na dobę.
