Zatrzymywanie wody w organizmie – przyczyny

Dlaczego organizm zatrzymuje wodę?

Chociaż zdarza się, że problem nadmiernego zatrzymywania wody w organizmie jest zjawiskiem wydumanym i polega tak naprawdę na nadmiarze tkanki tłuszczowej podskórnej, to w praktyce zjawisko to jak najbardziej może występować, dotykając osób różnej płci i w różnym wieku, przy czym najczęściej borykają się z nim… kobiety. Gromadzenie nadmiaru płynów dotyczy przestrzeni pozanaczyniowej i prowadzi często do powstawania obrzęków o różnej lokalizacji. Owe obrzęki  koncentrują się w jednym lub w kilku obszarach ciała, niekiedy są mocno rozproszone i trudne do uchwycenia. Najbardziej popularnymi przyczynami zwiększonej retencji wody w ustroju są:

• z zmiany w poziomie hormonów płciowych towarzyszące przebiegowi cyklu menstruacyjnego: do zatrzymywania wody w organizmie dochodzi w drugiej fazie cyklu miesiączkowego, tzn. przed wystąpieniem okresu, doświadcza ich większość kobiet,
• oczywistym czynnikiem przyczyniającym się do wystąpienia nadmiernej retencji płynów jest także ciąża,
• na obrzęki wywołane retencją wody skarżą się nierzadko panie stosujące doustną antykoncepcję hormonalną,
• niekiedy czynnikiem wpływającym na retencję płynów jest… dieta, zwłaszcza ta niezdrowa zasobna w dania typu fast-food,
• do nadmiernego zatrzymywania wody prowadzą też duże wahania w ilościowym i jakościowym spożyciu płynów,
• czynnikiem powodującym zatrzymanie płynów bywa również brak ruchu, a przede wszystkim unieruchomienie w jednej pozycji przez wiele godzin,
• zatrzymanie płynów bywa także konsekwencją niektórych chorób oraz – stosowania wybranych leków.

Dieta jako czynnik wpływający na problem „nadmiaru wody”

Wpływ sposobu odżywiania na zatrzymywanie płynów w organizmie może być rozpatrywany na wielu płaszczyznach. Kluczowe znaczenie w tej materii mają jednak:

• spożycie wybranych elektrolitów (sodu i potasu),
• spożycie węglowodanów (ilościowe i jakościowe).

Dieta bardzo zasobna w sód (i zarazem uboga w potas) sprzyja gromadzeniu wody w ustroju, ale w szczególności niebezpieczne są duże i gwałtowne zmiany w spożyciu wspomnianych powyżej składników. Jeśli po kilku dniach mniej kalorycznej i ubogosodowej diety nagle zafundujemy sobie obfity posiłek w barze szybkiej obsługi dostarczając potężnej dawki sodu i rafinowanych węglowodanów może nas spotkać przykry efekt zatrzymania płynów w ustroju. Niestety wiele osób na własne życzenie doprowadza do zaburzenia funkcjonowania gospodarki wodno-elektrolitowej regularnie przemycając do swojego menu produkty „śmieciowe”, w większych niż symboliczne dawkach. Oczywiście problem z zatrzymaniem płynów przy takim podejściu nie jest jedynym, z którym prędzej czy później będzie trzeba się zmierzyć.

Dodatkowym czynnikiem przyczyniającym się do problemów z nadmiarem wody w ustroju jest nieracjonalne podejście do kwestii nawodnienia organizmu i doboru ilościowego oraz jakościowego płynów. Sięganie po kolorowe napoje będące skondensowanym źródłem cukrów oraz ograniczanie spożycia płynów ogółem to dwa częste czynniki sprawiające, że pojawia się problem retencji. Dodatkowo, problem potęgowany jest przez niedostateczne spożycie płynów, które uruchamia mechanizmy „oszczędzające” wodę, co może prowadzić do nadmiernej jej retencji, zwłaszcza przy kiepskim doborze jakościowym płynów…

Zatrzymanie płynów - w chorobie

Niekiedy zatrzymywanie płynów w ustroju to jeden z sygnałów chorobowych. Tego typu problem występuje m.in. w przypadku:

• chorób nerek i wątroby,
• niewydolności mięśnia sercowego serca,
• niedoczynności tarczycy,
• w przebiegu reakcji alergicznej,
• w nadmiarze glikokortykoidów,
• w przewlekłej niewydolności krążenia.

Jeśli zatrzymywania płynów nie można powiązać z dietą i naturalnymi wahaniami poziomu hormonów, warto udać po pomoc do lekarza lub przynajmniej na własną rękę wykonać pakiet podstawowych badań obejmujący:

• morfologię krwi obwodowej,
• CRP lub OB.,
• TSH lub cały panel tarczycowy,
• poziom glukozy i najlepiej także insuliny na czczo,
• poziom elektrolitów,
• badanie ogólne moczu,
• mocznik, kwas moczowy, kreatyninę,
• panel wątrobowy,
• lipidogram,
• kortyzol (ten najkorzystniej w dobowej zbiórce moczu).

Podsumowanie

Zatrzymywanie płynów w ustroju może mieć różną etiologię i być naturalną konsekwencją zmian w wydzielaniu hormonów (np. w toku cyklu menstruacyjnego), bądź też może wynikać ze złych nawyków żywieniowych lub nawet być spowodowane przez występowanie niektórych chorób.