U przetrenowanego zawodnika dochodzi do zmniejszenia zapasów glikogenu mięśniowego przez co osłabieniu ulegają zdolności wysiłkowe. Zahamowanie syntezy białek i nasilenie ich rozpadu powoduje upośledzenie regeneracji powysiłkowej i ubytek masy mięśniowej, a w przypadku bardzo gwałtownego przebiegu, czyli tzw. rabdomiolizy (która występuje niezmiernie rzadko i dotyczy raczej ekstremalnych obciążeń) może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia. W wyniku przetrenowania dochodzi także do deregulacji układu nerwowego wegetatywnego i zaburzeń hormonalnych (wzrost poziomu katabolicznego kortyzolu, zmniejszenie poziomu testosteronu).
W niektórych przypadkach odwrócenie tego stanu może trwać wiele tygodni, dlatego niezmiernie ważne jest by w porę go rozpoznać i wprowadzić odpowiednie środki zaradcze.
Objawy przetrenowania
Pierwszym niepokojącym objawem charakterystycznym dla przetrenowania jest postępująca niechęć do wykonywania treningów oraz narastające i niemijające po odpoczynku zmęczenie i senność. Może także pojawić się apatia, rozdrażnienie, brak apetytu i obniżenie libido oraz uciążliwe bóle mięśni i stawów. Niepokojącym objawem jest również obniżona odporność immunologiczna objawiająca się tym, że w przeciągu kilku tygodni pojawiają się różne infekcje (nawracające przeziębienia, zatrucia pokarmowe, etc.). Im więcej z wymienionych powyżej objawów występuje, tym większe prawdopodobieństwo przetrenowania.
Niestety nieraz zdarza się, że objawy przetrenowania są zupełnie nietypowe, a zamiast wspomnianego wyżej znużenia pojawia się nadmierna pobudliwość, zamiast senności – bezsenność. Zaobserwowano także, iż u niektórych sportowców przetrenowanie manifestuje się obniżeniem, a u innych przyspieszeniem przemiany materii, podobne rozbieżności dotyczą pomiarów ciśnienia, tętna i temperatury. W niektórych przypadkach (np. u zawodników sportów walki) pojawiają się również zaburzenia w koordynacji, koncentracji i motywacji, a także występują trudne do wyeliminowania błędy podczas wykonywania podstawowych nieraz technik.
Rozpoznanie przetrenowania
Rozpoznanie przetrenowania poza ewidentnymi (czytaj: zaawansowanymi) przypadkami okazuje się być dość trudne. Problem pogłębia fakt, że przetrenowanie nie przychodzi zazwyczaj nagle, ale narasta stopniowo i bardzo często trudno je odróżnić od tzw. kontrolowanego przemęczenia, będącego nieodłącznym elementem zakładającego systematyczny wzrost obciążeń treningu, który umożliwia postęp w ramach tzw. adaptacji wysiłkowej. Niemniej istnieją pewne objawy, mogące świadczyć o przetrenowaniu i na które powinniśmy być wyczuleni, oprócz tych wymienionych w poprzednim akapicie pomocne mogą być także badania poziomu CRP i kinazy keratynowej oraz mocznika, a także testosteronu, hemoglobiny, żelaza i kortyzolu.
Podsumowanie
Jeśli podejrzewasz u siebie zespół przetrenowania powinieneś wykonać choć 2 – 3 z wyżej wymienionych badań (szczególnie poleca się zbadać stosunek testosteronu do kortyzolu, badanie takie warto wykonywać jednak regularnie by mieć skalę porównawczą). Wszelkie odstępstwa od normy mogą wskazywać na potrzebę zmniejszenia obciążeń treningowych i zapewnianie sobie czasu na regenerację. Przetrenowanie można także zdiagnozować na podstawie testów wysiłkowych wykonywanych na bieżni, na basenie czy przy pomocy specjalnych zestawów ćwiczeń. Nagłe pogorszenie wyników o kilka czy kilkanaście procent powinno dać do myślenia.
Treści prezentowane na naszej stronie mają charakter edukacyjny i informacyjny. Dokładamy wszelkich starań, aby były one merytorycznie poprawne. Pamiętaj jednak, że nie zastąpią one indywidualnej konsultacji ze specjalistą, która jest dostosowana do Twojej konkretnej sytuacji.
