Rozstępy to dość uciążliwy defekt natury estetycznej, który charakteryzuje się tym, iż stosunkowo trudno się go pozbyć, ale dość łatwo można mu zapobiegać. Niestety mało kto zawraca sobie głowę rozstępami, dopóki nie doświadczy tego problemu na własnej skórze. Warto więc poświęcić trochę uwagi profilaktyce i zastanowić się jakie kroki warto przedsięwziąć, by ustrzec się rozstępów.
Skąd biorą się rozstępy?
Jak dotąd brakuje jednej, precyzyjnej i spójnej teorii tłumaczącej skąd biorą się rozstępy. Wiemy jednak póki co, że ich rozwój uzależniony jest od wpływu kilku ważnych czynników, spośród których najistotniejszym jest gwałtowny rozrost tkanek i zmieniająca się masa ciała. Przykładem dość powszechnym jest szybki wzrost wzwyż, zachodzący w okresie młodzieńczym. Towarzyszy mu powstawanie rozstępów - zwłaszcza w okolicy kolan, bioder i pleców. Podobnie też przyrost masy ciała, związany zarówno z rozbudową masy mięśniowej jak i przyrostem tkanki tłuszczowej, stanowi czynnik zwiększający ryzyko powstania rozstępów, które pojawiają się na skutek nadmiernego rozciągania skóry, czemu towarzyszą uszkodzenia wybranych jej struktur.
Jak wiemy jednak, rozstępy występują u różnych osób z różnym nasileniem. Niektóre jednostki pomimo dynamicznych zmian w masie ciała w ogóle ich nie doświadczają, u innych, powstają z dużo większym natężeniem. Tak więc kwestie osobnicze mają tutaj duże znaczenie i również należy je wziąć pod uwagę. Indywidualne predyspozycje powiązane są w dużej mierze z aktywnością hormonów takich jak kortyzol, który negatywnie wpływa na strukturę i funkcję fibroblastów, czyli komórek odpowiedzialnych za produkcję białek strukturalnych tworzących skórę właściwą i odpowiadających za jej elastyczność. Podwyższony poziom kortyzolu może mieć charakter chorobowy, jak również wynikać ze stosowania niektórych leków oraz z niewłaściwego trybu życia. Na poziom tego hormonu w pewnym zakresie możemy więc wpływać, o czym więcej napiszę w dalszej części artykułu.
Czynnikiem różnicującym podatność na występowanie rozstępów jest także płeć. Na ten aspekt oczywiście większego wpływu nie mamy, ale warto mieć świadomość, że takowy występuję. Bardziej narażone na problem rozstępów są kobiety, co z jednej strony powiązane jest prawdopodobnie z aktywnością hormonów płciowych zaliczanych do estrogenów. Dokładna ich rola w etiopatogenezie tego problemu skórnego nie jest w pełni znana, istnienie owej zależności ma jednak potwierdzenie w wynikach badań. Nie ulega też wątpliwości, że rozstępy statystycznie częściej występują u kobiet, ze względu na… ciążę, której towarzyszy przyrost masy ciała…
Uważa się także, iż istotny wpływ na ryzyko występowania rozstępów ma sposób odżywiania. Dieta oparta na wysoko przetworzonych pokarmach, zasobna w cukry rafinowane i tłuszcze trans oraz uboga w niezbędne składniki pokarmowe takie jak witaminy, wybrane aminokwasy, kwasy tłuszczowe i składniki mineralne sprzyja powstawaniu tych uciążliwych i trwałych zmian skórnych.
Szczególnie niebezpieczne w tym względzie są niedobory witamin: A, E, C oraz cynku i magnezu. Często zwraca się też uwagę na to, iż pewien wpływ może mieć permanentne odwodnienie.
Profilaktyka rozstępów
Najważniejszym elementem profilaktyki rozstępów jest pilnowanie by masa ciała nie zmieniała się gwałtownie. Rozstępy mogą się pojawić zarówno wtedy gdy gwałtownie tyjemy, jak i również wtedy gdy gwałtownie chudniemy. Czynnikami pozwalającymi utrzymać masę ciała w odpowiednich ryzach są oczywiście: dieta i aktywność fizyczna. Śmiało więc można zaryzykować stwierdzenie, że zarówno sposób odżywiania jak i regularne trening stanowią newralgiczny element profilaktyki tej nieprzyjemnej przypadłości. Dieta winna być zgodna z naszym dziennym zapotrzebowaniem energetycznym (jeśli chcemy utrzymać masę ciała) lub skorygowana o niewielką nadwyżkę (jeśli chcemy zwiększyć masę) lub niewielki deficyt (jeżeli chcemy schudnąć). Wszelkie rozwiązania drastyczne, zakładające bądź to zmniejszenie spożycia energii o połowę bądź też wprowadzenie monstrualnych dawek jedzenia mogą zwiększać ryzyko wystąpienia rozstępów.
Nie tylko jednak kaloryczność diety, ale także spożycie poszczególnych makro- i mikroelementów ma tutaj istotne znaczenie. Jadłospis powinien być pełnowartościowy, nie może w nim brakować żadnych niezbędnych składników pokarmowych.
Niezwykle ważnymi składnikami diety mającej chronić przed rozstępami są:
nieprzetworzone technologicznie produkty białkowe – takie jak świeże mięso, jaja, nabiał, które oprócz protein dostarczają także solidnej dawki cynku i witamin z grupy B,
tłuste ryby morskie – zawierające witaminę D, selen i kwasy omega 3 o działaniu przeciwzapalnym i przeciwkortyzolowym,
świeże owoce i warzywa – dostarczające witaminy C, biorącej udział w syntezie kolagenu i pomagającej obniżyć poziom kortyzolu, a także prowitaminy A i potasu wpływającego na równowagę kwasowo-zasadową,
orzechy i nasiona – dostarczające witaminy E w postaci pełnego pakietu tokoferoli i tokotrienoli (a nie jedynie alfa-tokoferolu, jak ma to miejsce w przypadku suplementów diety).
Ważne jest też by dbać o odpowiedni poziom nawodnienia organizmu i unikać nadmiernego spożycia alkoholu i kofeiny, której wysoka konsumpcja może powodować istotne zwiększenie wydzielania kortyzolu. Dla utrzymania poziomu tego hormonu w ryzach kluczowe znaczenie ma odpowiednia higiena trybu życia, obejmująca nie tylko aspekty żywieniowe, ale dotycząca przede wszystkim równowagi pomiędzy natężeniem bodźców będących źródłem stresu (praca, nauka, treningi, niskokaloryczna dieta), a zdolnościami adaptacyjnymi organizmu. Organizm musi mieć czas na regenerację. W tym względzie ważne znaczenie ma zapewnienie odpowiedniej dawki snu i czasu przeznaczanego na wypoczynek. Nie bez znaczenia jest także zdolność organizacji czasu i… asertywność, czyli cecha, która m.in. skutecznie pozwala uniknąć brania sobie na głowę nadmiernej ilości obowiązków.
Jeśli chodzi o aktywność fizyczną to newralgiczne znaczenie ma natężenie bodźców treningowych. Zarówno brak aktywności jak i nadmierne obciążenia (zbyt ciężkie lub zbyt częste sesje wysiłkowe) mogą sprzyjać powstawaniu rozstępów. Aktywność fizyczna o umiarkowanym natężeniu stanowić będzie natomiast czynnik ochronny, pomagający zmniejszyć niekorzystny wpływ stresu na organizm i obniżając produkcję kortyzolu.
Ostatnią kwestią o dość dużym znaczeniu dla profilaktyki rozstępów są zabiegi pielęgnacyjne. Na rynku istnieje wiele kosmetyków mających rzekomo „usuwać rozstępy”. W praktyce niestety środki te nie wykazują takiego działania, ale regularne ich stosowanie może chronić przed pojawieniem się problemu. Szczególnie skuteczne w tym względzie są kosmetyki o działaniu nawilżającym, zawierające mocznik. Praktyka pokazuje, że sprawdzają się one lepiej niż topowe balsamy „przeciwko rozstępom”.
Podsumowanie
Rozstępy stanowią poważny problem natury estetycznej i warto zadbać o odpowiednie działania profilaktyczne. Istotne znaczenie w tej kwestii ma sposób odżywiania, zarówno rozpatrywany na poziomie dziennego spożycia energii jak i – udziału poszczególnych makro- i mikroskładników. Biorąc pod uwagę jak duży wpływ na powstawanie rozstępów ma kortyzol, zadbanie o higienę trybu życia, obejmującą zapewnienie odpowiedniej dawki snu i odpoczynku oraz dobrze zrównoważoną dawkę aktywności fizycznej również stanowi kwestię wysokiej wagi. Elementem pomocniczym są zabiegi pielęgnacyjne. Stosowanie niektórych kosmetyków może także pomóc uchronić się przed rozstępami.
Treści prezentowane na naszej stronie mają charakter edukacyjny i informacyjny. Dokładamy wszelkich starań, aby były one merytorycznie poprawne. Pamiętaj jednak, że nie zastąpią one indywidualnej konsultacji ze specjalistą, która jest dostosowana do Twojej konkretnej sytuacji.
