O ile na temat witaminy C i witamin z grupy B mówi i pisze się wiele, o tyle o retinolu, czyli witaminie A wspomina się stosunkowo rzadko. Tymczasem związek ten jest niezbędnym składnikiem naszej diety, a jego niedobory mogą negatywnie odbić się na funkcjonowaniu organizmu. Warto zatem poświęcić chwilę uwagi tej witaminie by dowiedzieć się jaką rolę pełni, jakie są wymagania ustrojowe i w jakich produktach można ją znaleźć.
Witamina A fachowym okiem
Witamina A, czyli retinol jest pochodną β-jononu, związkiem zaliczanym do witamin nierozpuszczalnych w wodzie, a rozpuszczalnych w tłuszczach. Specyficzna budowa chemiczna sprawia, że retinol występować może w różnej konfiguracji przestrzennej – „cis” lub „trans”, przy czym izomery „trans” charakteryzują się wyższą aktywnością biologiczną. W przyrodzie występują dwie izoformy tej witaminy, a mianowicie all-trans-retinol oraz all-trans-3-dehydroretinol. W przemyśle spożywczym i kosmetycznym stosuje się zazwyczaj bardziej trwałe pochodne, takie jak retinal, kwas retinowy, epoksyretinol jak i ich estry (np. octan retinolu). Witamina A może powstać w warunkach ustrojowych z prowitaminy – beta- lub alfa-karotenu. Wydajność konwersji jest jednak mocno ograniczona.
Występowanie
Źródłem witaminy A są produkty zwierzęce, takie jak podroby, a zwłaszcza wątroba, pełnotłusty nabiał, masło, jaja, tran. Zapotrzebowanie na ten związek można jednak również zaspokoić poprzez dostarczanie go w postaci prowitaminy, czyli alfa- lub beta-karotenu. Ich źródłem są owoce i warzywa. Należy jednak mieć na uwadze, że aby karotenoidy (podobnie jak sama witamina A) uległy wchłonięciu z przewodu pokarmowego, konieczna jest obecność tłuszczu. Tak wiec zjedzenie samej marchewki, choćby nawet w dużych ilościach, może okazać się jałowe w odniesieniu do zapotrzebowania organizmu na witaminę A, jeśli nie dostarczymy przy okazji porcji tłuszczu.
Biologiczna rola i zapotrzebowanie
Witamina A jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania narządu wzroku, wpływa na stan błon śluzowych i nabłonka, stymuluje produkcję śluzu, a także bierze udział w procesach wzrostu, wpływa także na rozwój kośćca. Ma działanie antyoksydacyjne, chroni przed mutagenezą i uszkodzeniami DNA. Ma działanie przeciwzapalne. W pewnych obszarach „współdziała” ona z witaminami D i K, stąd też ważne jest by zaspokoić zapotrzebowanie organizmu na wszystkie z wymienionych związków. Zalecana dzienna dawka witaminy A wynosi dla osób dorosłych od 700 do 900mcg i wzrasta u kobiet karmiących do 1300mcg.
Niedobory – występowanie, objawy
Niedobory witaminy A są stosunkowo rzadkie u osób dorosłych, a jeśli występują to w większym stopniu dotyczą kobiet niż mężczyzn. Niedoborom witaminy A sprzyjać może dieta niskotłuszczowa, stosowana niekiedy przez osoby odchudzające się, a także – zaburzenia pracy przewodu pokarmowego. Na deficyt tego związku szczególnie narażone są dzieci, w ich wypadku należy położyć szczególny nacisk na dostarczenie odpowiedniej jego ilości. Skutki niedoborów obejmują szereg zaburzeń i negatywnych objawów, takich jak m.in. rogowacenie i łuszczenie się skóry, obniżenie odporności, ślepota zmierzchowa, suchość rogówki (także prowadząca do ślepoty), zaburzenia wzrostu u dzieci i młodzieży.
Podsumowanie
Witamina A jest niezbędnym składnikiem naszej diety. Chociaż jej niedobory zdarzają się stosunkowo rzadko, to mogą niekiedy wystąpić dotykając przede wszystkim dzieci, a także osoby dorosłe stosujące diety niskotłuszczowe i borykające się z chorobami przewodu pokarmowego. Przed sięgnięciem po suplementy zawierające witaminę A należy mieć na uwadze, że związek ten kumuluje się w organizmie i w nadmiarze może okazać się po prostu toksyczny.
Treści prezentowane na naszej stronie mają charakter edukacyjny i informacyjny. Dokładamy wszelkich starań, aby były one merytorycznie poprawne. Pamiętaj jednak, że nie zastąpią one indywidualnej konsultacji ze specjalistą, która jest dostosowana do Twojej konkretnej sytuacji.
